Recurrent themes in the Atreid family

Abstract

The thesis attempts to present the different versions of the myth of the Atreid family and unite them as much as possible focusing in ten themes that recur very often in the story of the family. The most important motif that seems to include all others is the theme of vengeance. The Atreid family is involved in an unending circle of crimes against close relatives, a chain of murderous acts where the avenger becomes the victim at the next stage. They are predominant people that have been given authority by the gods and they are determined to use any means in their effort to maintain this supremacy. One of the most common ways to overcome their relatives is to employ deception in order to entrap them. Often women acquire masculine characteristics wielding power that the men cannot control. This reversal of sexual roles coupled with the other issues mentioned above creates a chaotic situation within the family and a disruption of normal family bonds. This disruption concerns not only the social life of the family but expands also to the religious sphere. First of all the ways of communication with the divine are distorted. There is an abundance of curses whereas the dreams and the oracles are misinterpreted. Moreover, rituals do not offer salvation but on the contrary they raise the anger of the gods, because they are perverse. For example, sacrifices of children in the story of the family and the bloodshed that is abundant brings pollution upon the wrongdoer and requires purification. However, the Erinyes, the goddesses of revenge are relentless and bring forth destruction and madness to most Atreids. In the end, despite the problematic nature of this family, the end of the misfortunes seem to come in both the human and the divine level. The study of the different sources concerned with the Atreids from archaic poetry to later mythographers proves that there are common motifs that recur despite the diversity and the different aims of each local traditions.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή έχει ως θέμα της τη συστηματική μελέτη του μύθου των Ατρειδών. Οι ιστορίες που συνδέονται με τις πέντε γενιές αυτής της μυθολογικής οικογένειας ήταν πολύ διάσημες στην αρχαιότητα, όπως μαρτυρεί η ποικιλία κι ο μεγάλος αριθμός των πηγών που έχουν διασωθεί. Παρά τις διαφορετικές παραλλαγές του μύθου όμως είναι δυνατό να διακρίνει κανείς κάποια επαναλαμβανόμενα μοτίβα που αφορούν όλα τα μέλη της οικογένειας και εμφανίζονται στις περισσότερες πηγές. Η παρούσα διατριβή ασχολείται με δέκα βασικά μοτίβα τα οποία επαναλαμβάνονται σε όλη την οικογένεια. Το πιο βασικό μοτίβο που διατρέχει όλη την ιστορία είναι αυτό της εκδίκησης. Τα μέλη αυτής της οικογένειας είναι αποφασισμένα να πάρουν εκδίκηση για τους εαυτούς του ή τους συγγενείς τους εις βάρος άλλων συγγενών. Έπειτα υπάρχει έντονη η δίψα για εξουσία. Οι Ατρείδες είναι διαπρεπή μέλη της κοινωνίας στην οποία ζούνε και είναι αποφασισμένοι να διατηρήσουν αυτή τη θέση τους χρησιμοποιώντας οποιαδήποτε μέσα. Ένας από τους πιο συνηθισμένους τρόπους για να υπερνικήσουν τους εχθρούς-συγγενείς τους είναι χρησιμοποιώντας δόλο, με τον οποίο παγιδεύουν το θύμα τους καθιστώντας το αδύναμο ν’ αντιδράσει. Συχνά οι ηρωίδες αποκτούν ανδρικά χαρακτηριστικά,, κατέχοντας μια δύναμη και εξουσία την οποία οι άνδρες της οικογένειας αδυνατούν να ελέγξουν. Αυτή η αντιστροφή των ρόλων συνδυασμένη με όλα τα παραπάνω θέματα δημιουργεί μια χαοτική κατάσταση στην οικογένεια, έτσι ώστε να υπάρχουν συστηματικά διαστροφή των σχέσεων των μελών της οικογένειας μεταξύ τους. Αυτή η διαστροφή επεκτείνεται όχι μόνο στην κοινωνική, αλλά και στη θρησκευτική σφαίρα. Πρωτίστως, οι προσευχές, τα όνειρα και οι χρησμοί – οι δίοδοι επικοινωνίας μεταξύ των θεών και των θνητών – παραμορφώνονται υπάρχει αφθονία από κατάρες, ενώ τα όνειρα και οι χρησμοί ερμηνεύονται λανθασμένα. Επίσης διάφορα είδη τελετουργιών χάνουν την απολυτρωτική σημασία τους. Για παράδειγμα, οι θυσίες ή τα δείπνα δε χρησιμοποιούνται για να καταπραΰνουν την οργή των θεών, αλλά στην περίπτωση αυτής της οικογένειας προκαλούν περισσότερο θυμό λόγω της διαστροφής τους. Η διαρκής ροή του αίματος που χύνεται, ιδιαίτερα αυτού των συγγενών είναι πηγή μόλυνσης και απαιτεί εξαγνισμό. Η αιματοχυσία μέσα στην οικογένεια επίσης οδηγεί στην εμφάνιση των ερινυών, των θεοτήτων της εκδίκησης που τιμωρούν τους εγκληματίες και αρνούνται να δεχτούν οποιαδήποτε μορφή εξαγνισμού. Τέλος, η τρέλα φαίνεται να διακατέχει πολλούς από τους Ατρείδες, όχι μόνο ως αποτέλεσμα της προβληματικής σχέσης τους με τους συγγενείς τους, αλλά και με τους θεούς. Τέλος, παρά την τρομερά προβληματική φύση αυτής της οικογένειας, φαίνεται να έρχεται με αισιοδοξία το τέλος των συμφορών και στο ανθρώπινο και στο θεϊκό επίπεδο. Η μελέτη διαφορετικών πηγών σχετικών με τους Ατρείδες από την αρχαϊκή ποίηση μέχρι τους μεταγενέστερους ιστοριογράφους αποδεικνύει πως υπάρχουν κοινά επανεμφανιζόμενα μοτίβα παρά την ποικιλομορφία και τους διαφορετικούς στόχους της καθεμιάς τοπικής παράδοσης.