Εκτίμηση των βασικών επιπέδων και των λειτουργικών εφεδρειών της ανασταλτικής ορμόνης των πόρων του Müller σε άνδρες με πρόβλημα γονιμότητας

Abstract

The first aim of the present thesis was to determine basal serum anti-Müllerian hormone (AMH) concentrations in controls and subfertile males with different causes of subfertility and to evaluate the correlation between AMH and clinical, hormonal and sperm parameters. The second aim was to evaluate the change of serum AMH concentrations in both controls and subfertile males after the administration of recombinant human FSH (rhFSH). One hundred and forty-four subfertile caucasian males and 44 proven or potentially fertile males from the general population participated in the present study. All subfertile men underwent a complete andrological evaluation, including history, physical examination, spermiograms (at least two), measurement of serum FSH, LH, prolactin, total testosterone (T), inhibin-B (inh-B) and AMH concentrations and doppler ultrasonography of scrotum. Further evaluation, such as sperm cultures, biochemical evaluation of sperm, genetic (karyotype) and cytological (testicular FNA) studies were carried out, as clinically indicated, in order to establish an etiological diagnosis of subfertility. The evaluation of controls included history, physical examination, spermiogram and measurement of serum FSH, LH, prolactin, total testosterone, Inh-B and AMH concentrations. Thirty-two subfertile men and seven controls underwent the Exogenous FSH Sertoli Reserve Test (EFSERT): estimation of serum AMH concentrations before, 24 and 48 hours after the administration of 300 IU rhFSH. The most common etiological diagnoses in subfertile men were: Ιdiopathic non-obstructive azoospermia (INOA, 26,4%), varicocele (25%), idiopathic dyspermia (ID, 16,7%), cryptorchidism (10,4%) and hypergonadotrophic hypogonadism (HH, 6,9%). Basal serum AMH concentrations in subfertile men were approximately 50% lower than in controls but wide overlaps were found between the two groups. There was no difference in serum AMH concentrations among subfertile men with different causes of subfertility, except for men with HH, whose serum AMH levels were the lowest. In the total cohort of the studied men, serum AMH concentrations were positively correlated with bitesticular volume, T, Inh-B and sperm parameters, especially with sperm concentration. There was a significant negative correlation between serum AMH concentration and the severity of sperm diagnosis. Serum AMH levels were also negatively correlated with age, FSH and LH. The administration of 300 IU rhFSH did not produce any significant change in serum AMH concentration in either subfertile or control men. Moreover, no change in serum AMH concentrations was recorded throughout the EFSERT, when subfertile men were classified according to their etiological diagnosis of subfertility, sperm diagnosis, FSH concentration or the presence of spermatozoa in testicular FNA. It seems that stimulated serum AMH concentrations, as obtained by EFSERT, do not contribute to the diagnostic evaluation of subfertile men, as the same information can be acquired by the basal serum concentration of this hormone. Therefore, given the present evidence, the use of EFSERT in clinical practice cannot be recommended.

Οι σκοποί της παρούσας διατριβής ήταν: 1) η εκτίμηση των βασικών συγκεντρώσεων της ανασταλτικής ορμόνης των πόρων του Müller (AMH) στον ορό περιφερικού αίματος γόνιμων και υπογόνιμων ανδρών με διάφορα αίτια υπογονιμότητας και η διερεύνηση της συσχέτισής τους με κλινικές, ορμονικές και παραμέτρους του σπερμοδιαγράμματος και 2) η εκτίμηση των μεταβολών της συγκέντρωσης της ΑΜΗ στον ορό γόνιμων και υπογόνιμων ανδρών, μετά την εφάπαξ χορήγηση ανθρώπινης, ανασυνδυασμένης FSH (rhFSH). Μελετήθηκαν 144 υπογόνιμοι άνδρες και 44 αποδεδειγμένα ή δυνητικά γόνιμοι άνδρες από το γενικό πληθυσμό, ως ομάδα ελέγχου. Όλοι οι υπογόνιμοι άνδρες υποβλήθηκαν σε διαγνωστικό έλεγχο, που περιελάμβανε τη λήψη ιστορικού, κλινική εξέταση, διενέργεια τουλάχιστον δύο σπερμοδιαγραμμάτων, υπερηχογράφημa-doppler οσχέου και μέτρηση στο περιφερικό αίμα των συγκεντρώσεων της ΑΜΗ και των FSH, LH, προλακτίνης, ολικής τεστοστερόνης (Τ) και ανασταλτίνης-Β (Inh-B). Με βάση τα αποτελέσματα του ανωτέρω ελέγχου και στα πλαίσια τεκμηρίωσης της αιτιολογικής διάγνωσης της υπογονιμότητας, διενεργήθηκε, όπου χρειαζόταν, καλλιέργεια και βιοχημικός έλεγχος του σπέρματος, γενετικός έλεγχος (καρυότυπος) και βιοψία των όρχεων δια λεπτής βελόνης (FNA). Στους άνδρες της ομάδας ελέγχου έγινε λήψη ιστορικού, σπερμοδιάγραμμα και ορμονικός έλεγχος, ανάλογος αυτού των υπογόνιμων ανδρών. Σε 32 υπογόνιμους άνδρες και 7 άνδρες της ομάδας ελέγχου, διενεργήθηκε μέτρηση της ΑΜΗ πριν, 24 και 48 ώρες μετά την εφάπαξ ενδομυϊκή χορήγηση 300 IU rhFSH. Οι συχνότερες διαγνώσεις που τέθηκαν στους υπογόνιμους άνδρες ήταν η ιδιοπαθής μη αποφρακτική αζωοσπερμία (ΙΜΑΑ, 26,4%), η κιρσοκήλη (25%), η ιδιοπαθής δυσπερμία (ΙΔ, 16,7%), η κρυψορχία (10,4%) και ο υπεργοναδοτροπικός υπογοναδισμός (ΥΠΥ, 6,9%). Η βασική συγκέντρωση της ΑΜΗ ήταν σημαντικά χαμηλότερη (περίπου κατά 50%) στους υπογόνιμους άνδρες συγκριτικά με τους άνδρες της ομάδας ελέγχου, αλλά υπήρχε σημαντική αλληλοεπικάλυψη των τιμών της ορμόνης μεταξύ των δύο ομάδων. Η συγκέντρωση της ΑΜΗ δεν διέφερε μεταξύ ανδρών με διαφορετικά αίτια υπογονιμότητας, με εξαίρεση τους άνδρες με ΥΠΥ, όπου βρέθηκαν οι χαμηλότερες τιμές. Στο σύνολο των ανδρών της μελέτης, η συγκέντρωση της ΑΜΗ είχε θετική συσχέτιση με το συνολικό όγκο των όρχεων, την Τ, την Inh-B και τις παραμέτρους του σπερμοδιαγράμματος, ιδιαίτερα με τη συγκέντρωση των σπερματοζωαρίων. Διαπιστώθηκε η ύπαρξη ισχυρής αρνητικής συσχέτισης μεταξύ της ΑΜΗ και της βαρύτητας της διαταραχής του σπέρματος. Επιπρόσθετα, βρέθηκε ότι η ΑΜΗ είχε αρνητική συσχέτιση με την ηλικία, την FSH και την LH. H χορήγηση rhFSH δεν μετέβαλε σημαντικά τη συγκέντρωση της ΑΜΗ στους άνδρες της ομάδας ελέγχου αλλά ούτε στους υπογόνιμους, ανεξάρτητα του αιτίου της υπογονιμότητας, της σπερματολογικής διάγνωσης, της βασικής συγκέντρωσης FSΗ και της ανεύρεσης ή μη σπερματοζωαρίων στην FNA όρχεων. Επομένως, η δοκιμασία διέγερσης με rhFSH, με το τρόπο που έγινε στη παρούσα μελέτη, δεν προσφέρει επιπρόσθετες κλινικές πληροφορίες στη διερεύνηση της ανδρικής υπογονιμότητας συγκριτικά με τη μέτρηση της βασικής συγκέντρωσης της ΑΜΗ, και δεν συστήνεται η εφαρμογή της στη κλινική πράξη.