Οικουμενικότητα - Ελληνισμός - Ορθοδοξία: Η διαχρονικότητα της παράδοσης στο έργο του Γεωργίου Σεφέρη

Abstract

George Seferis marked with his work the 1939 generation and formed an incision in the Greek literature. For Seferis the meaning of tradition is not only a simple conscience but knowledge from the deepest and most ignored parts of human existence and also our common past. Tradition is single and completely, continuous, unstoppable and historical gaps. Tradition stillborn parts must chopped off it is body in to avoid infection of the new ones. Also tradition is not threatened by changes. Instead it’s always modern and refreshable. It’s not a simple past imitation. Past in indeed helpful when we teach ourselves from it and not in case of just copying it or imitate it. Hellenism as a simple value and justice is far beyond ethnicism, mostly is globalization and offer to the other people and cultures. Greek tradition is in continuous correspondence with the world and the west of course. Orthodoxy is the continuer of the classical learning. And that’s why the Church as a fact including devine services is indeed related with ancient Greek Tragedy itself than the theatrical acts of ancient theatre plays. Greek language is an alive and whole of a body itself and has lots of ways to express unendable terms and multirooted background for over three thousand years and still. Language produces culture and spiritual life. Seferis with Asma Asmaton translate and John’s Revelation gave us the preconditions for a better approach and communication with the devine scripts. He proved that the devine texts are works of fine art, living pieces of our history and culture. Also the term body for Seferis is also one part united. No need of underestimate it. Every function that the poet had was spiritual and mental too. The meaning of waste and death are important in his literature. Tradition requires waste and death and in the meantime feeds the renovation and life. The teaching importance of the past is coming through with the way of life from the death of the these past things and shows after all the time and place have meaning when they pass into the future. The Orthodox Church took the civilization in a procedure of life combined with it’s the eschatological dimension gaining and having finally the way to transform it. The civilization is not undependable of Got, man and world. Seferis respected church as a stable, but he didn’t act theologically. He is touched from divine art and it is dinine acts and especially those during the Great Week of eastern. He raise his thoughts in these high level of spirituality but he doesn’t going through to the side of theological metaphysic. He remains to the limit of silence. The light of Seferis is not the inbuilt Orthodox Theological light, but it is simply material and for that it is not the revelation light but simply almost glorious. It is an aesthetic experience full of moral beliefs. That is why we cannot talk for pure religious poetry in Seferis work. The poet and the mystic person are lovers of the finest. Ascetism plays significant role in Church’s life and also in literature. Seferis has shown us that the descent back is not regression but it is life feeding the need of refreshment.

Ο Γιώργος Σεφέρης, σημάδεψε με το έργο του την γενιά του ’30 και έκανε τομή στα ελληνικά γράμματα. Η παράδοση για τον Σεφέρη δεν είναι επιφανειακή συνείδηση, αλλά γνώση που ανατρέχει στα πιο βαθιά και αγνοημένα στρώματα της ανθρώπινης ύπαρξης και του συλλογικού μας παρελθόντος. Η παράδοση είναι ενιαία, συνεχής και αδιάκοπη χωρίς ιστορικά χάσματα. Τα θνησιμαία της κομμάτια πρέπει να αποκόπτονται γιατί μπορούν να μολύνουν τα καινούρια. Η παράδοση δεν απειλείται από αλλαγές. Είναι διαρκώς ανανεούμενη και σύγχρονη. Δεν είναι μίμηση του παρελθόντος. Το παρελθόν μας βοηθά, όταν διδασκόμαστε απ’ αυτό και όχι όταν το μιμούμαστε ή το αντιγράφουμε πιστά. Ο Ελληνισμός ως αξία και δικαιοσύνη είναι μακριά από τον εθνικισμό, είναι άνοιγμα οικουμενικότητας και προσφοράς προς τους άλλους λαούς και πολιτισμούς. Η ελληνική παράδοση βρίσκεται σε διαλογική σχέση της με τον άλλο κόσμο και την Δύση. Η Ορθοδοξία είναι ο συνεχιστής της θύραθεν παιδείας. Γι’ αυτό και η Εκκλησία ως δρώμενο με τις ακολουθίες της συγγενεύει περισσότερο με την αρχαία τραγωδία απ’ ότι οι θεατρικές παραστάσεις των αρχαίων θεάτρων. Η ελληνική γλώσσα είναι ζωντανή και ενιαία, εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια, πολύκλαδη, απέραντη και με πολλές εκφάνσεις. Είναι ο δίαυλος που μας οδηγεί στο παρελθόν, παράγει πνευματική ζωή και διασώζει τον πολιτισμό. Ο Σεφέρης με τη μετάφραση του Άσματος Ασμάτων και της Αποκάλυψης του Ιωάννη μας εξασφάλισε τις προϋποθέσεις για τη γονιμότερη επαφή και επικοινωνία με τα λειτουργικά κείμενα. Απέδειξε με την στάση του ότι τα εκκλησιαστικά κείμενα είναι έργα υψηλής τέχνη, κομμάτια της ζωντανής ιστορία και του πολιτισμού μας. Επίσης το σώμα κατά τον Σεφέρη νοείται και αυτό ως αδιάσπαστη ενότητα. Δεν υποτιμάται το σώμα. Κάθε λειτουργία του ποιητή ήταν συνάμα ψυχική και πνευματική. Οι έννοιες φθορά και θάνατος καταλαμβάνουν σημαντική θέση στο έργο του. Η παράδοση προϋποθέτει τη φθορά και τον θάνατο, ενώ ταυτόχρονα τροφοδοτεί την ανακαίνιση και τη ζωή. Η διδακτική αξία του παρελθόντος βγαίνει ως ζωή μέσα από το θάνατο των περασμένων και έρχεται να δείξει πως ο χρόνος και ο τόπος έχουν υπόσταση όταν εισχωρούν στο μέλλον. Η ορθόδοξη Εκκλησία αγκάλιασε τον πολιτισμό σε μια διαδικασία ουσιαστικής ζωής όπου με την εσχατολογική της διάσταση έχει την δυνατότητα να τον μεταμορφώσει. Ο πολιτισμός δεν είναι ανεξάρτητος από τον Θεό, τον άνθρωπο και τον κόσμο. Ο Σεφέρης σεβάστηκε την Εκκλησία ως θεσμό, αλλά δεν συμπεριφέρθηκε θεολογικά απέναντί της. Συγκινείται από την εκκλησιαστική τέχνη και τις ακολουθίες της, ιδιαίτερα αυτών της Μεγάλης Εβδομάδας. Φτάνει την σκέψη του σε ψηλά επίπεδα πνευματικότητας, αλλά δεν καταφέρνει να περάσει στην πλευρά της μεταφυσικής με την θεολογική έννοια. Παραμένει στο όριο της σιωπής. Το φως του Σεφέρη, δεν είναι το άκτιστο φως της θρησκευτικής φανέρωσης, είναι υλικό στοιχείο και ως εκ τούτου δεν είναι αποκαλυπτικό αλλά αινικτικό. Είναι αισθητική εμπειρία με ηθικές αξίες. Έτσι δεν μπορούμε να μιλήσουμε για καθαρή θρησκευτική ποίηση στο έργο του Σεφέρη. Ο ποιητής και ο μυστικός είναι εραστές του ωραίου. Ο Σεφέρης μας έδειξε πως η κάθοδος προς τα πίσω δεν είναι οπισθοδρόμηση, αλλά ζωή που τροφοδοτεί το αίτημα της ανανέωσης.