Διαγνωστικοί δείκτες πληθυσμών του μεταξοσκώληκα Bombyx mori αξιοποιήσιμων στην ελληνική σηροτροφία

Abstract

In Greece sericulture continues to exist as an agricultural activity and the major difficulty facing is the low price of silk products imported from Asian countries, mainly from China. This reality can be compensated by improving the quality of domestically produced goods with the exploitation and utilization of adapted and improved silkworm populations (Bombyx mori) and the use of fit hybrids. In light of the above in the context of this thesis, there was a comparative study and record of qualitative and quantitative characteristics of commercial hybrids, which were intended for use by the Greek silkworm rearers. The hybrids studied were the Chinese Qiufeng X Baiyu, the Turkish M x N and Greek X1 X K1 and recording of data was related to two years rearing. The yields of the Turkish hybrid were found significantly higher than the yields of the other hybrids, while the Greek hybrid, in some very important parameters such as shell weight and shell percentage, appeared significantly better than the Chinese hybrid. Furthermore, there was a series of experiments related to the creation, study, record and maintain of inbred lines of silkworm and the establishment of germplasm bank of the species, with the aim of enabling the mass production of silkworm eggs in Greece. The characteristics of the populations originating from the genetic material of the Laboratory of Sericulture & Apiculture and the Sericultural Laboratory of Athens and of commercial hybrids after controlled couplings and continuous rearing for at least 7 generations, were studied and recorded. There is a clear separation between the studied populations, which may be due to morphological differences such as colour and shape of the larva or colour variations in hemolymph and qualitative and quantitative production characteristics, such as cocoon colour, the percentage of shell and fresh cocoon weight. Silkworm egg production in Greece, an activity which has tested recently with very good results, can be achieved by utilizing the genetic material that is kept at the Laboratory of Sericulture and Apiculture of the Agricultural University of Athens in collaboration with the Sericultural Laboratory of Athens. Maintaining germplasm bank of the mulberry silkworm requires continued rearing of the populations that compose it, at least once per year and sibling mating to maintain the purity of the desired characteristics. The recording of diagnostic indexes of preserved population (with regard to phenotype, physiology and breeding efficiency and genetic - molecular characteristics), which is an objective of this study is an important tool for their preservation, development and improvement.

Στη χώρα μας η σηροτροφία συνεχίζει να υφίσταται ως αγροτική δραστηριότητα και η μεγαλύτερη δυσκολία που καλείται να αντιμετωπίσει είναι οι χαμηλές τιμές των μεταξωτών προϊόντων που εισάγονται από Ασιατικές χώρες και κυρίως από την Κίνα. Η πραγματικότητα αυτή μπορεί να αντισταθμιστεί από τη βελτίωση της ποιότητας του εγχώριου παραγόμενου προϊόντος με την εκμετάλλευση και αξιοποίηση προσαρμοσμένων και βελτιωμένων πληθυσμών μεταξοσκωλήκων (Bombyx mori) και τη χρήση αποδοτικών υβριδίων. Με γνώμονα τα παραπάνω και στο πλαίσιο της παρούσας διδακτορικής διατριβής, έγινε συγκριτική μελέτη και καταγραφή ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών εμπορικών υβριδίων, τα οποία προορίζονταν για χρήση από τους Έλληνες σηροτρόφους. Τα υβρίδια που μελετήθηκαν ήταν το κινεζικό Qiufeng X Baiyu, το τουρκικό Μ Χ Ν και το ελληνικό Χ1 Χ Κ1 και η καταγραφή των στοιχείων αφορούσε σε εκτροφές δύο ετών. Οι αποδόσεις του τουρκικού υβριδίου βρέθηκαν στατιστικά σημαντικά καλύτερες από τις αποδόσεις των άλλων υβριδίων, ενώ το ελληνικό υβρίδιο σε ορισμένες πολύ σημαντικές παραμέτρους, όπως είναι το βάρος κελύφους και το ποσοστό κελύφους, παρουσιάστηκε στατιστικά σημαντικά καλύτερο από το κινεζικό υβρίδιο. Παράλληλα πραγματοποιήθηκε σειρά πειραμάτων που σχετίζονταν με τη δημιουργία, μελέτη, καταγραφή και διατήρηση καθαρών σειρών του μεταξοσκώληκα και τη δημιουργία τράπεζας γενετικού υλικού του είδους, με απώτερο στόχο τη μαζική παραγωγή μεταξόσπορου στην Ελλάδα. Μελετήθηκαν και καταγράφηκαν τα χαρακτηριστικά πληθυσμών που προέρχονταν από το γενετικό υλικό του Εργαστηρίου Σηροτροφίας & Μελισσοκομίας και του Σηροτροφικού Εργαστηρίου Αθηνών και από εμπορικά υβρίδια ύστερα από ελεγχόμενες – κατευθυνόμενες συζεύξεις και συνεχείς εκτροφές για τουλάχιστον 7 γενεές. Υπάρχει σαφής διαχωρισμός μεταξύ των μελετούμενων πληθυσμών, ο οποίος μπορεί να οφείλεται σε μορφολογικές διαφοροποιήσεις, όπως το χρώμα και η μορφή της προνύμφης ή το χρώμα της αιμολέμφου και σε διαφοροποιήσεις ποιοτικών και ποσοτικών παραγωγικών χαρακτηριστικών όπως το χρώμα του κουκουλιού, το ποσοστό του κελύφους και το βάρος χλωρού κουκουλιού. Η παραγωγή μεταξόσπορου στην Ελλάδα, δραστηριότητα η οποία δοκιμάστηκε πρόσφατα με πολύ καλά αποτελέσματα, μπορεί να επιτευχθεί αξιοποιώντας το γενετικό υλικό που διατηρεί το Εργαστήριο Σηροτροφίας και Μελισσοκομίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με το Σηροτροφικό Εργαστήριο Αθηνών. Η διατήρηση τράπεζας γενετικού υλικού του μεταξοσκώληκα της μουριάς, προϋποθέτει τη συνεχή εκτροφή των πληθυσμών που την απαρτίζουν, τουλάχιστον μία φορά ανά έτος και την ομομικτική αναπαραγωγή τους με σκοπό τη διατήρηση της καθαρότητας των επιθυμητών χαρακτηριστικών. Η καταγραφή διαγνωστικών δεικτών των διατηρούμενων πληθυσμών (αναφορικά με το φαινότυπο, τη φυσιολογία αποδόσεως και αναπαραγωγής και τα γενετικά – μοριακά χαρακτηριστικά), κάτι το οποίο αποτελεί στόχο της παρούσας διατριβής είναι σημαντικό εργαλείο για τη διαφύλαξη, αξιοποίησης και βελτίωσή τους.