Κυτταρογενετική και μοριακή μελέτη καρκίνου ωοθηκών

Abstract

Ovarian cancer represents the leading cause of death among patients with gynecological malignancies worldwide. Most of the ovarian cancer patients are diagnosed in advanced disease stage. The genetic changes underlying the initiation and progression of ovarian cancer have not yet been well defined. Identification of chromosomal aberrations is a useful strategy toward understanding tumorigenesis’ mechanisms. In this study malignant cells of the primary tumor or cancerous effusions from 23 cases with primary ovarian cancer, were investigated by conventional cytogenetic techniques (G-banding) and 28 cases with primary ovarian cancer were analyzed by molecular cytogenetics, using bicolor FISH analysis. Using G-banding technique, we focused on simple or sole chromosomal abnormalities as well as on structural aberrations with common chromosomal breakpoints, which can be involved in the initiation and evolution of neoplasmatic process. Four cases demontstrate simple or sole chromosomal abnormalities such as inv(9)(p11q13), del(10)(p12) and structural chromosomal X anomalies. Among very complex rearrangements, recurrent chromosomal anomalies with common chromosomal breakpoints of chromosomes 1, 3, 5, 6, 7, 11 and 17 were found. FISH technique was applied using a DNA p16 probe and a–satellite probe specific for chromosome 9. We focused on numerical aberrations of chromosome 9 and p16 gene alterations. In seven cases we found monosomy 9 and in ten cases polysomy 9. Moreover, eleven cases presented two cell populations, one with monosomy 9 and one with polysomy 9. As far as p16 gene alterations are concerned the gene was deleted in all cases (28/28). In twelve cases the examined cells presented gains of p16 gene equal to chromosome 9 copies. In five cases, homozygous deletion of p16 gene was found. Our findings demonstrate that numerical aberrations of chromosome 9 and p16 gene deletion are ovarian cancer common abnormalities and are observed in all histological subtypes regardless of the disease stage or grade. Study of genetic changes in ovarian cancer is of major importance, contributing in undrerstanding of tumorigenesis’ mechanisms and adding further information for the identification of genes involved in the disease initiation or evolution.

Ο καρκίνος των ωοθηκών αποτελεί τον πλέον θανατηφόρο γυναικολογικό καρκίνο παγκοσμίως. Οι περισσότεροι καρκίνοι των ωοθηκών είναι ασυμπτωματικοί και το μεγαλύτερο ποσοστό διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Γενετικές αλλαγές που εμπλέκονται στην έναρξη και εξέλιξη του καρκίνου των ωοθηκών δεν έχουν καλά προσδιοριστεί. Η ταυτοποίηση χρωμοσωμικών ανωμαλιών συμβάλλει στην κατανόηση του μηχανισμού καρκινογένεσης. Στην παρούσα εργασία μελετήθηκαν με την κλασσική κυτταρογενετική μέθοδο των ταινιών (G- banding) 23 δείγματα πρωτοπαθούς όγκου ή ασκιτικού υγρού και με την μοριακή κυτταρογενετική μέθοδο (διχρωματική FISH) 28 δείγματα όγκου από γυναίκες με καρκίνο ωοθήκης. Με την μέθοδο των ταινιών (G- banding) εστιάσαμε σε απλες ή μοναδικές ανωμαλίες καθώς και σε δομικές ανωμαλίες με σταθερά σημεία θραύσης των χρωμοσωμάτων, οι οποίες μπορεί να ενοχοποιηθούν για την έναρξη ή εξέλιξη της νεοπλασματικής επεξεργασίας. Τέσσερις περιπτώσεις παρουσιάσαν απλές ή μοναδικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες όπως inv(9)(p11q13), del(10)(p12) και δομικές ανωμαλίες του χρωμοσώματος Χ. Μεταξύ των πολύπλοκων ανακατατάξεων παρατηρήθηκαν σταθερές χρωμοσωμικές ανωμαλίες με σταθερά σημεία θραύσης χρωμοσωμάτων που αφορούσαν τα χρωμοσώματα 1, 3, 5, 6, 7, 11 και 17. Στη συνέχεια, εφαρμόσαμε την τεχνική του φθορίζοντος in situ υβριδισμού (FISH) όπου χρησιμοποιήσαμε ένα μείγμα ανιχνευτών του κεντρομεριδιακού (a-satellite) ανιχνευτού είδικου για το χρωμόσωμα 9 και ενός ειδικού ανιχνευτού για το γονίδιο p16 για να ανιχνεύσουμε αριθμητικές ανωμαλίες του χρωμοσώματος 9 και ελλείψεις του γονιδίου p16. Σε επτά περιπτώσεις παρατηρήθηκε μονοσωμία 9 και σε δέκα περιπτώσεις πολυσωμία 9. Επιπλέον, σε έντεκα περιπτώσεις παρατηρήθηκαν δύο πληθυσμοί κυττάρων ένας με μονοσωμία 9 και ένας με πολυσωμία 9. Το γονίδιο p16 είχε εξαλειφθεί σε όλες τις περιπτώσεις (28/28). Σε δώδεκα περιπτώσεις είχαμε πολλαπλά αντίγραφα (gains) του p16 αλλά ίσα με αυτά του χρωμοσώματος 9. Σε πέντε περιπτώσεις παρατηρήθηκε ομόζυγη εξάλειψη του γονιδίου p16. Τα ευρήματα μας δείχνουν ότι οι αριθμητικές ανωμαλίες του χρωμοσώματος 9 και η εξάλειψη του γονιδίου p16 είναι σταθερές ανωμαλίες στον καρκίνο της ωοθήκης και παρατηρούνται σε όλους τους ιστολογικούς υπότυπους ανεξάρτητα από το στάδιο ή το βαθμό κακοήθειας της νόσου. Η μελέτη των γενετικών αλλαγών στον καρκίνο της ωοθήκης είναι υψίστης σημασίας, συνεισφέροντας στην κατανόηση των μηχανισμών καρκινογένεσης και προσθέτοντας περισσότερες πληροφορίες για την εντόπιση γονιδίων εμπλεκομένων στην έναρξη ή εξέλιξη της νόσου.