Ιατροδικαστική διερεύνηση του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου στην περιοχή της Ηπείρου

Abstract

The aim of the study was to record the cases of sudden cardiac death in the region of Epirus during the period 1998-2008, so as to estimate the objective incidence, and to investigate their etiology. We recorded consecutive sudden death cases in the population 1-80 years of the region of Epirus (353,820 inhabitants) referred for autopsy to the Department of Forensic Medicine and Toxicology of University of Ioannina, Greece, in the period January 1998- December 2008 (11 years). Cases of sudden death in infants and in the elderly >80 years and cases whose the toxicological analysis was positive for toxic substances and drugs of abuse (cocaine, heroin, alcohol, etc.) were excluded. 688 cases were recognized as sudden cardiac deaths, aged 1-80 years. The estimated annual frequency of sudden death due to cardiac causes, in the population of Epirus was 18,6/100,000 (approximately 63 annual deaths). The 549 (79,8%) subjects were males and the 139 (20,2%) females, mean age 59,5 ± 12,1 years and 68,3 ± 11,5 years, respectively. Death was ascribed to ischaemic heart disease in 564 (82%) of the total population. In 41,7% an acute ischaemic event was identified, in 28,4% there was myocardial scarring but no acute ischaemic event and 29,9% had coronary atheroma only. Death was due to left ventricular hypertrophy in 62 (9%), to cardiomyopathies in 25 (3,6%) and in 18 (2,6%) death was unexplained. Among total population, 28 (4,1%) cases (17 men, mean age 27,9 ± 7,9 yrs; 11 women, mean age 21,6 ± 8,9 yrs) belonged in the age group <35 years. The estimated incidence of sudden cardiac death in the population 1-35 years in the region of Epirus was 1,78/100,000 persons of young population (<35 years) per year (approximately 2 annual deaths). The major causes of death in the age group 1-35 years were atherosclerotic coronary artery disease in 5 cases (17,8%), myocarditis in 3 (10,7%) and cardiomyopathies in 3 (10,7%) cases (2 hypertrophic cardiomyopathy, 1 dilated cardiomyopathy), whereas in 11 cases (39,3%) death was unexplained. Sudden unexpected cardiac death especially in the young is still an unresolved medical problem. Relatives need to be referred for cardiological and genetic screening in cases of normal hearts found at autopsy. The early recognition of prodromal symptoms could be crucial in the prevention of sudden death.

Σκοπός της µελέτης αυτής ήταν η καταγραφή των περιπτώσεων αιφνίδιου καρδιακού θανάτου στην Περιφέρεια της Ηπείρου κατά τη χρονική περίοδο 1998-2008, ώστε να συμβάλλει στην εκτίµηση της πραγµατικής επίπτωσής του, και η διερεύνηση της αιτιολογίας του. Καταγράφηκαν οι διαδοχικές περιπτώσεις αιφνίδιου θανάτου σε άτοµα ηλικίας 1-80 ετών στην περιοχή της Ηπείρου (πληθυσµού 353.820 κατοίκων) τη χρονική περίοδο Ιανουάριος 1998 - ∆εκέµβριος 2008. Οι περιπτώσεις αιφνίδιου θανάτου βρεφών και ατόµων ηλικίας >80 ετών, καθώς και οι περιπτώσεις στις οποίες η τοξικολογική εξέταση έδειξε συγκεντρώσεις διαφόρων ουσιών (κοκαΐνη, ηρωίνη, αλκοόλ, κλπ.) αποκλείστηκαν από τη µελέτη. Αναγνωρίστηκαν 688 περιπτώσεις αιφνίδιου καρδιακού θανάτου και η ετήσια επίπτωσή του υπολογίστηκε σε 18,6/100.000 κατοίκους (Μ.Ο. 63 θάνατοι ετησίως). Οι 549 (79,8%) περιπτώσεις αφορούσαν άνδρες, µέσης ηλικίας 59,5 ± 12,1 έτη, και οι 139 (20,2%) γυναίκες, µέσης ηλικίας 68,3 ± 11,5 έτη. Σε 564 (82%) περιπτώσεις από το συνολικό πληθυσµό η αιτία θανάτου ήταν η ισχαιµική καρδιοπάθεια. Στο 41,7% των περιπτώσεων ανευρέθηκε πρόσφατο έµφραγµα ή/και πρόσφατος θρόµβος, στο 28,4% το µοναδικό εύρηµα ήταν το παλαιό έµφραγµα, ενώ στο 29,9% διαπιστώθηκαν µόνο αθηροσκληρυντικές αλλοιώσεις των στεφανιαίων αγγείων, µετρίου ή σηµαντικού βαθµού. Στις 62 (9%) περιπτώσεις του συνόλου η αιτία θανάτου ήταν η υπερτροφία της αριστερής κοιλίας, στις 25 (3,6%) οι µυοκαρδιοπάθειες, ενώ στις 18 (2,6%) περιπτώσεις ο θάνατος χαρακτηρίστηκε ανεξήγητος. Από το υλικό της µελέτης µας, οι 28 (4,1%) περιπτώσεις (17 άνδρες και 11 γυναίκες, µέσης ηλικίας 27,9 ± 7,9 έτη και 21,6 ± 8,9 έτη, αντίστοιχα) αφορούσαν ηλικίες 1-35 ετών. Η συχνότητα του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου στον πληθυσµό 1-35 ετών υπολογίστηκε σε 1,78/100.000 νέους ανά έτος (Μ.Ο. 2 θάνατοι ετησίως). Οι κύριες αιτίες θανάτου στο συγκεκριµένο πληθυσµό ήταν η αθηρωµάτωση σε 5 (17,8%) περιπτώσεις, η µυοκαρδίτιδα σε 3 (10,7%) και οι µυοκαρδιοπάθειες σε 3 (10,7%) περιπτώσεις (2 περιπτώσεις υπερτροφικής µυοκαρδιοπάθειας και 1 διατατικής), ενώ 11 (39,3%) θάνατοι χαρακτηρίστηκαν ανεξήγητοι. Ο αιφνίδιος θάνατος καρδιακής αιτιολογίας, κυρίως σε νέες ηλικίες (<35 ετών), παραµένει ένα σηµαντικό ιατρικό πρόβληµα. Ο έλεγχος των οικογενειών και η γενετική ανάλυση θα συµβάλλουν στη διευκρίνιση των περιστατικών µε ‘’φυσιολογική’’ καρδιά. Η έγκαιρη αναγνώριση και διάγνωση των πρόδροµων συµπτωµάτων κρίνεται απαραίτητη, προκειµένου να ενισχυθεί η πρόληψη του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου.