Στάσεις καταναλωτών στα οπωροκηπευτικά ολοκληρωμένης διαχείρισης

Abstract

The quality criteria of food include concepts such as «environmentally friendly», «Organic farming», «traditional product», «without hormones», «superior quality». However, the statement of the producer is not enough for convincing the market and the consumer that these products are really qualitative. In order a food product to be considered as a qualitative product, new criteria are applied. In comparison with the past, these criteria distinguish radically the concept of quality control and command guaranteed procedures and certification by responsible organizations. The main purpose of the qualitative protocols in agricultural production is the reduction of risks which concern food safety and environmental protection. The fruit produced with the application of the Quality Protocol, Integrated Crop Management (ΙCM), are safe and with low inputs, mainly in chemical fertilizers and plant protection. This PhD thesis aims to «explore the attitudes of consumers of the agglomeration of Thessaloniki towards ΙCM vegetables ». The work is based on primary data collected from 660 valid questionnaires, through a survey in the city of Thessaloniki, in the autumn of 2006, using a fully structured questionnaire and personal interviews with the prior qualitative research in 4 focus groups of consumers (consumer focus groups). The data procession was performed with the statistical program SPSS / PC and the methods of descriptive analysis, dimetavlitis analysis (non-parametric testing, the ρ Spearman) and multivariate statistical analysis. Cluster analysis and Hierarchical linear regression were stand out. Where it was useful, the reliability was checked with the a-Cronbach coefficient and a validation control was taken place. (categorical principal components analysis) The results showed that consumers believe that the state through public education, can inform for the choices in nutrition and influence their behavior positively. Consumers are interested in knowing who produces the vegetables (they want these products to come from their region and they like to communicate with the farmer more directly) and not which is their variety. They believe that the production of safe food is achieved with the proper use of agrochemicals. The method of growing fruit which prefer is the method that shows to guarantee transparency, freshness and safety. They prefer packed products and those with a quality label on their package. The frequency of the consumption of ΙCM fruits increases mainly to those who are more interested in buying products of known origin. Other very important factors for increasing the frequency of the ΙCM fruit consumption is the legislation obedience which concerns the crops, the existence of plant health certification and the requirement to be informed for the GM products. Consumers prefer fresh, safe, Greek vegetables with branded quality, solid brand and they prefer these products to be packed. They want the label to have information about the productive procedures. The criteria used in selecting them, match with the same rules - commitments which are being referred in the ΙCM protocol. The understanding of the attitudes and the preferences of consumers may prove beneficial to all stakeholders both in the ΙCM fruit production and in marketing so that their dispensation would be more effective.

Στα κριτήρια ποιότητας ενός τροφίμου περιλαμβάνονται έννοιες όπως «φιλικό προς το περιβάλλον», «βιολογική καλλιέργεια», «παραδοσιακό προϊόν», «χωρίς ορμόνες», «ανώτερη ποιότητα». Όμως δεν αρκεί η δήλωση του ίδιου παραγωγού για να πειστεί η αγορά και ο καταναλωτής ότι πραγματικά τα προϊόντα αυτά είναι ποιοτικά. Για να θεωρηθεί ως ποιοτικό ένα τρόφιμο εφαρμόζονται νέα κριτήρια που διαφοροποιούν ριζικά την έννοια του ποιοτικού του ελέγχου σε σχέση με το παρελθόν. Αυτά, επιβάλλουν εγγυημένες διαδικασίες και πιστοποίηση από υπεύθυνους φορείς. Κύριος στόχος εφαρμογής των πρωτοκόλλων ποιότητας στην αγροτική παραγωγή είναι η μείωση των κινδύνων που αφορούν στην ασφάλεια των τροφίμων και η προστασία του περιβάλλοντος. Τα οπωροκηπευτικά που παράγονται με την εφαρμογή του πρωτοκόλλου ποιότητας της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης(ΟΔ), είναι ασφαλή και με μειωμένες εισροές, κυρίως σε χημικά φυτοπροστατευτικά και λιπάσματα. Η παρούσα Διδακτορική Διατριβή έχει ως στόχο τη «Διερεύνηση των στάσεων των καταναλωτών του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης απέναντι στα οπωροκηπευτικά ΟΔ». Η εργασία βασίζεται σε πρωτογενή δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από 660 έγκυρα ερωτηματολόγια, μέσω μιας έρευνας καταναλωτών στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης, το φθινόπωρο του 2006, με τη βοήθεια ενός πλήρως δομημένου ερωτηματολογίου και προσωπικών συνεντεύξεων αφού προηγήθηκε ποιοτική έρευνα σε 4 ομάδες εστίασης καταναλωτών (consumer focus groups). Η επεξεργασία των δεδομένων έγινε με τη βοήθεια του στατιστικού προγράμματος SPSS/PC και τις μεθόδους της περιγραφικής ανάλυσης, της διμεταβλητής ανάλυσης (μη παραμετρικός έλεγχος, ρ του Spearman) και της πολυμεταβλητής στατιστικής ανάλυσης, όπου πραγματοποιήθηκαν ανάλυση σε συστάδες και ιεραρχική γραμμική παλινδρόμηση. Όπου κρίθηκε χρήσιμο ελέγχθηκε η αξιοπιστία με το συντελεστή α-Cronbach και έγινε έλεγχος εγκυρότητας (κατηγορική ανάλυση σε κύριες συνιστώσες). Στα αποτελέσματα φάνηκε ότι, οι καταναλωτές πιστεύουν ότι το κράτος μέσω της δημόσιας εκπαίδευσης, μπορεί να πληροφορεί για τις επιλογές στη διατροφή και να επηρεάζει θετικά τη συμπεριφορά τους. Οι καταναλωτές ενδιαφέρονται για το ποιος παράγει τα οπωροκηπευτικά (επιθυμούν να προέρχονται από την περιοχή τους και να επικοινωνούν πιο άμεσα με τον παραγωγό) και όχι για την ποικιλία. Πιστεύουν ότι η παραγωγή ασφαλών τροφίμων γίνεται με την ορθή χρήση αγροχημικών. Η μέθοδος καλλιέργειας φρούτων που προτιμούν είναι αυτή που αποδεδειγμένα εγγυάται διαφάνεια, φρεσκότητα και ασφάλεια, επιθυμούν τα συσκευασμένα προϊόντα και αυτά που διαθέτουν σήμα ποιότητας. Η συχνότητα της αγοράς φρούτων ΟΔ, αυξάνεται κυρίως, σε εκείνους που ενδιαφέρονται περισσότερο για την αγορά προϊόντων γνωστής προέλευσης. Άλλοι παράγοντες ιδιαίτερα σημαντικοί για την αύξηση της συχνότητας αγοράς των φρούτων ΟΔ είναι η τήρηση της νομοθεσίας σχετικά με τις καλλιέργειες, η ύπαρξη πιστοποιητικού υγείας των φυτών και η απαίτηση να ενημερώνονται για τα ΓΤ προϊόντα. Οι καταναλωτές προτιμούν λαχανικά ελληνικά, φρέσκα, ασφαλή, με σήμα ποιότητας, σταθερή μάρκα και συσκευασμένα. Ζητούν να αναφέρονται στην ετικέτα του προϊόντος οι πληροφορίες παραγωγής. Τα κριτήρια που χρησιμοποιούν στην επιλογή τους, ταυτίζονται με τους κανόνες - δεσμεύσεις που αναφέρονται στο πρωτόκολλο της ΟΔ. Η κατανόηση των διαθέσεων και προτιμήσεων των καταναλωτών μπορεί να αποδειχθεί ωφέλιμη για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς τόσο στην παραγωγή οπωροκηπευτικών ΟΔ όσο και στην εμπορία τους ώστε να είναι αποτελεσματικότερη η διάθεση τους στην αγορά.