Το Ισλάμ στους βίους των νεομαρτύρων

Abstract

In recent years science research has dealt with the issue of neomartyrs. Researchers, though, have confined themselves to publishing their biographies or composing canticlelieular Masses. The Sources, however, provide us with canticular adequate information concerning their attitude towards the Turks bravely confessing their faith. The information derived is particularly useful. For the sciences of religion and Agiology, as it depicts the way neomartyrs viewed Islam. Islam means submit, surrender and denotes the absolute submission to the will of God. The found of the Islamic Dogma is Moameth. Muslims believe in the existence of one and only God, they accept Jesus as a prophet, who was not crucified, and confuse the Holy Spirit with Angel Gabriel. They particularly honour Jesus Mother and believe in the existence of good and bad angels. The Word of God is communicated to the world through the prophets the greatest of whom being Moameth. The Islamic eschatological convictions have been influenced by other religions. Muslims believe that "Folus of the Bible" will remain in Hell thus showing that they accept the absolute destination. The Byzantines tried to deal with this new religion since the 8th century AD. They treated it as a heresy due to the influence of Christianity on Islam. Neomartyrs are called those who have lost their lives adhering to their Faith, mainly from 1453 and on. Their number is unknown. They are divided into 4 categories: 1) To these who came to the martyrdom willingly, 2) the "from arnisichriston" Christians, 3) the revolutionary Christians, and 4) the "from agarinon" neomartyrs. Their educational level was not particularly high because of the conditions then prevailing in Greece. For this reason, in their confession of Faith they do not elaborate on great theological concepts. We have neomartyrs from all population subgroups: a) clergymen, b) laic people, c) women, d) child martyrs. The process followed in the torture was particularly short. Until the last moment, they were supported by the "aleiptes", that is they instructors. The most common martyrdoms were two: hanging and decapitation. The attitude of the church towards religion is positive. Their sacrifice was the interceptive factor, which prevented the proliferation of Islamisation and disappearing of Greek culture. Their sacrifice was a real miracle at the time.

Η επιστήμη τα τελευταία χρόνια έχει ασχοληθεί αρκετά με το θέμα των νεομαρτύρων. Οι ερευνητές όμως ασχολήθηκαν μόνο με την έκδοση των βίων τους και τη σύνταξη ασματικών ακολουθιών. Οι Πηγές μας δίνουν αρκετές πληροφορίες για τη στάση που κράτησαν απέναντι στους Τούρκους ομολογώντας με θάρρος την πίστη τους. Οι πληροφορίες που αντλούνται είναι εξαιρετικά χρήσιμες για την επιστήμη της Θρησκειολογίας καθώς μας δίνουν μια σαφή εικόνα για τον τρόπο που αντιμετώπιζαν το Ισλάμ οι νεομάρτυρες. Ισλάμ σημαίνει υποτάσσομαι, παραδίδομαι και δηλώνει την απόλυτη υποταγή στο θέλημα του Θεού. Ιδρυτής της ισλαμικής θρησκείας είναι ο Μωάμεθ. Οι μουσουλμάνοι πιστεύουν: στην ύπαρξη ενός Θεού, δέχονται τον Ιησού μόνο ως προφήτη ο οποίος δεν σταυρώθηκε, συγχέουν το Άγιο Πνεύμα με τον άγγελο Γαβριήλ. Τιμούν ιδιαίτερα την μητέρα του Ιησού και πιστεύουν στην ύπαρξη καλών και κακών αγγέλων. Ο λόγος του Θεού μεταδίδεται στον κόσμο μέσω των προφητών με κορυφαίο προφήτη το Μωάμεθ. Οι εσχατολογικές του αντιλήψεις δέχτηκαν επιδράσεις από τις άλλες θρησκείες και πιστεύουν ότι οι "λαοί της Βίβλου" θα μείνουν στην κόλαση δείχνοντας έτσι ότι δέχονται τον απόλυτο προορισμό. Οι Βυζαντινοί προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν τη νέα αυτή θρησκεία από τον 8ο αι. μ.Χ. Επηρεασμένοι από τις χριστιανικές επιδράσεις που δέχτηκε το Ισλάμ την αντιμετωπίζουν ως αίρεση. Νεομάρτυρες ονομάζονται όσοι έχασαν τη ζωή τους υπερασπιζόμενοι την πίστη τους κυρίως από το 1453 και μετά. Ο αριθμός τους είναι άγνωστος και χωρίζονται σε 4 κατηγορίες: 1)σ' αυτούς που προσήλθαν εκούσια στο μαρτύριο, 2) στους "εξ αρνησιχρίστων" Χριστιανούς, 3) στους "επαναστάτες" νεομάρτυρες, 4) στους "εξ Αγαρηνών" νεομάρτυρες. Το μορφωτικό τους επίπεδο δεν ήταν ιδιαίτερα υψηλό λόγω των συνθηκών που επικρατούσαν τότε στον ελλαδικό χώρο. Γι' αυτό στην ομολογία πίστεως δεν αναλύονται πολύ μεγάλες θεολογικές έννοιες. Έχουμε νεομάρτυρες από όλες τις πληθυσμιακές ομάδες: α)κληρικούς, β)λαϊκούς, γ)γυναίκες, δ) παιδομάρτυρες. Η διαδικασία που ακολουθούνταν στο μαρτύριο ήταν ιδιαίτερα συνοπτική και σε γενικές γραμμές η ίδια. Μέχρι την τελευταία στιγμή τους στήριζαν οι "αλείπτες", δηλαδή οι προγυμναστές. Τα συνηθέστερα μαρτύρια ήταν δύο: ο απαγχονισμός και η αποκεφάλιση. Η στάση της Εκκλησίας έναντι της θυσίας είναι θετική. Η θυσία τους ήταν η ανασχαιτική δύναμη η οποία εμπόδισε την εξάπλωση του εξισλαμισμού και του αφελληνισμού. Η θυσία τους ήταν ένα πραγματικό θαύμα για την εποχή.