Η χωρική συγκρότηση του μουσειακού νοήματος: η επαναπλαισίωση της «Σοφίας του Θεού» από την Αγία Σοφία Θεσσαλονίκης στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού

Abstract

The object of this thesis is the spatial construction of museum meaning. It focuses on the essential museum act: recontextualising objects cut off their original environments in the museum space. This thesis examines how changing the spatial content relates to the altering of the meaning and the role of the object when it becomes museum exhibit. As an example the thesis deals with the byzantine icon “The Sophia of God” now exhibited in the Museum of Byzantine Culture of Thessaloniki and originally placed in the byzantine church of St. Sophia of Thessaloniki. The thesis develops an original method of spatial analysis in order to study and compare systematically the two spatial contexts – the church and the museum. This is complemented by extensive literature review. The thesis also studies the tension between the museum building and the exhibition design in dealing with the material content and the narratives of the museum. The method of spatial analysis focuses on spatial experience as well as perceptual structure each spatial content constructs for seeing objects.

Αντικείμενο της διατριβής είναι η χωρική συγκρότηση του μουσειακού νοήματος. Εστιάζει ειδικά στη θεμελιώδη μουσειακή πράξη; Την επαναπλαισίωση αντικειμένων αποκομμένων από τα παραδοσιακά τους περιβάλλοντα στο μουσειακό χώρο. Η διατριβή εξετάζει το πώς η αλλαγή του χωρικού πλαισίου συνδέεται με την αλλαγή του νοήματος και του ρόλου του αντικειμένου, όταν μετατρέπεται σε μουσειακό έκθεμα. Ειδικό αντικείμενο της έρευνας είναι η βυζαντινή εικόνα «Η Σοφία του Θεού» που εκτίθεται στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης και αρχικά βρισκόταν στο τέμπλο του Βυζαντινού ναού Αγ. Σοφίας Θεσσαλονίκης (εκτός από την έρευνα της βιβλιογραφίας). Η διατριβή αναπτύσσει μια πρωτότυπη μέθοδο ανάλυσης του χώρου για να μελετήσει και να συγκρίνει συστηματικά τα δύο χωρικά πλαίσια – το ναό και το μουσείο. Παράλληλα αναδεικνύει τη ένταση μεταξύ του αρχιτεκτονικού κελύφους και του σχεδιασμού της έκθεσης στη διαπραγμάτευση του υλικού και νοηματικού περιεχομένου του μουσείου. Η μέθοδος ανάλυσης του χώρου εστιάζει στη χωρική εμπειρία και την αντιληπτική δομή που συγκροτεί το κάθε χωρικό πλαίσιο για τη θέαση των αντικειμένων.