Προσαρμοστικότητα, φυσιολογικά και αγροκομικά γνωρίσματα της ελαιοκράμβης στις ελληνικές συνθήκες

Abstract

Four cultivars of winter oilseed rape (Brassica napus L.), were grown for two growing seasons in northern Greece (Halastra-Thessaloniki). The aim of the experimentation was to study the adaptability, and the physiological and agronomic traits of the four genotypes. Each year, 7 samplings were taken. The first sample was collected when the plants were in the 10 leaf stage. The sampling area was 0,3 m2 . The dry matter of each part of the plant was weighed and nitrogen content was determined. Also, in three critical growth stages (main steam expand, 50% flowering, end of flowering) green area index (GAI), chlorophyll content (SPAD) and photosynthesis were measured. The carbon isotope discrimination (Δ) was also determined in plant samples. In the stage of physiological maturity, an area of 2,7 m2 was harvested by hand and plant population (plants/m2), seed yield (kg/103 m2), yield components, seed and oil traits, were determined. In both years, plant growth was inhibitted by the high temperatures that occurred at first days of May. Number of pods/plant was higher in 2007 than in 2006 due to the higher photosynthetic rate, dry matter and nitrogen accumulation. Nevertheless, the lower seed number/pod in the main and first order inflorescence and 1000 seed weight in the first order inflorescence in 2007, because of high temperatures during pod filling, decreased seed yield compared to 2006. Moreover, the high temperatures during pod filling in 2007 reduced seed oil content compared to 2006 (36,8% and 41,7%, respectively). In order to examine the impact of plant density to the architectural structure, yield components and seed yield, two experiments were carried out. In the first experiment, two cultivars of winter oilseed rape were grown in three plant densities (40, 60 and 80 plants/ m2). Also, in a second experiment two cultivars of winter oilseed were grown in four plant densities (5, 10, 20 and 40 plants/ m2). In both cases, the experimental design was split-plot with four replications. In the stage of the physiological maturity, an area of 2,7 m2 was harvested by hand and plant height, number of inflorescences/plant, yield components and seed yield was determined. Increasing plant densities from 5 to 40 plants/m2 increased plant height because of competition for solar radiation. Also, reducing plant densities fom 40 to 5 plant/m2 increased number of inflorescences/plant because of better utilization of solar radiation, nutrients and water. Plant height and number of inflorescences/plant did not change from 40 to 80 plants/m2. The plant densities of 40, 60 and 80 plants/m2 had the higher seed yield, that varied from 27,8 kg/ha to26,4 kg/ha. Also, in the above densities, it was found that plant population did not affect seed yield since no differences between densities for pod number/m2, seed number/pod in main and first order inflorescence and 1000 seed weight were found. Below the density of 40 plants/m2, the reduction of pod number/m2 reduced seed yield significantly. The 10 and 5 plants/ m2 had the lowest seed yield (12,5 kg/ha and 14,9 kg/ha respectively)

Για τη μελέτη της προσαρμοστικότητας, των φυσιολογικών και αγροκομικών γνωρισμάτων της ελαιοκράμβης σε συνθήκες της Β. Ελλάδας (Χαλάστρα Θεσσαλονίκης) μελετήθηκαν, τέσσερις γενότυποι ελαιοκράμβης (Brassica napus L.), που αναπτύχθηκαν για δύο καλλιεργητικές περιόδους (2005-2006 και 2006-2007). Κάθε έτος, έγιναν επτά δειγματοληψίες σε τακτά χρονικά διαστήματα, με πρώτη δειγματοληψία στο στάδιο των 10 φύλλων. H συγκομισθείσα επιφάνεια ήταν 0,3 m2. Σε κάθε δειγματοληψία έγινε ζύγιση του ξηρού βάρους των επιμέρους τμημάτων των φυτών και προσδιορίστηκε η συγκέντρωσή τους σε άζωτο. Ακόμη, σε τρία κρίσιμα στάδια ανάπτυξης έγιναν μετρήσεις του δείκτη πράσινης επιφάνειας (ΔΠΕ), της συγκέντρωσης χλωροφύλλης στα φύλλα (SPAD), της φωτοσύνθεσης και των παραμέτρων που σχετίζονται με αυτή, και προσδιορίστηκαν οι τιμές της διάκρισης ισοτόπων άνθρακα (Δ). Στο στάδιο της ωρίμανσης συγκομίστηκε με το χέρι επιφάνεια 2,7 m2 και προσδιορίστηκαν ο πληθυσμός των φυτών (φυτά/m2), η απόδοση σε σπόρο (kg/στρ.), τα σημαντικότερα συστατικά της απόδοσης και τα tποιοτικά γνωρίσματα του σπόρου και του λαδιού. Και στα δύο έτη, η διακοπή της ανάπτυξης των φυτών οφείλεται στις ξηροθερμικές συνθήκες που επικράτησαν στις αρχές Μαΐου. Το 2007, η υψηλότερη φωτοσύνθεση, η μεγαλύτερη συσσώρευση ξηράς ουσίας και η μεγαλύτερη πρόσληψη αζώτου οδήγησαν στην παραγωγή περισσότερων κεράτων/φυτό. Παρόλα αυτά, το 2007, η απόδοση σε σπόρο ήταν μικρότερη σε σχέση με το 2006 (217,2 και 446,8 kg/στρ., αντίστοιχα), αφού οι υψηλές θερμοκρασίες από την άνθηση μέχρι την ωρίμανση των σπόρων συνέβαλαν στη μείωση του αριθμού σπόρων/κέρατο στην κεντρική και στην πρώτη πλάγια ταξιανθία και στο βάρος των σπόρων της πρώτης πλάγιας ταξιανθίας. Στην επικράτηση υψηλών θερμοκρασιών κατά την περίοδο ανάπτυξης των σπόρων, το 2007, οφείλεται και η μικρότερη περιεκτικότητα των σπόρων σε λάδι (36,8%) σε σχέση με το 2006 (41,7%). Για την μελέτη της επίδρασης του πληθυσμού φυτών στην αρχιτεκτονική διαμόρφωση και την απόδοση της ελαιοκράμβης διεξήχθησαν δύο πειράματα. Στο πρώτο πείραμα, μελετήθηκαν δύο γενότυποι ελαιοκράμβης, σε τρεις πυκνότητες (40, 60 και 80 φυτά/m2). Στο δεύτερο πείραμα χρησιμοποιήθηκαν επίσης δύο γενότυποι ελαιοκράμβης σε τέσσερις όμως πυκνότητες (5, 10, 20 και 40 φυτά/m2). Στο στάδιο ωρίμανσης συγκομίστηκε με το χέρι επιφάνεια 2,7m2 και προσδιορίστηκαν τα συστατικά της απόδοσης και η τελική απόδοση σε σπόρο. Η αύξηση του ύψους των φυτών, αυξανομένης της πυκνότητας από τα 5 στα 40 φυτά/m2, αποδίδεται στον ανταγωνισμό των φυτών για ηλιακή ακτινοβολία. Μειωμένης της πυκνότητας από τα 40 στα 5 φυτά/m2 υπήρξε σημαντική αύξηση στον αριθμό πλάγιων ταξιανθιών/φυτό, εξαιτίας της καλύτερης αξιοποίησης των αβιοτικών παραγόντων (ηλιακή ακτινοβολία, θρεπτικά στοιχεία, νερό). Στις πυκνότητες των 40, 60 και 80 φυτών/m2 δεν υπήρξαν διαφορές στο ύψος των φυτών και στον αριθμό πλάγιων ταξιανθιών/φυτό. Οι μεγαλύτερες αποδόσεις παρατηρήθηκαν στις πυκνότητες των 40, 60 και 80 φυτών/m2. Οι οριακές διαφορές στον αριθμό κεράτων/m2, σε συνδυασμό με την απουσία διαφορών ως προς τον αριθμό σπόρων/κέρατο κεντρικής και πλάγιας ταξιανθίας και το βάρος 1000 σπόρων, είχε ως αποτέλεσμα την έλλειψη διαφορών μεταξύ των παραπάνω πυκνοτήτων ως προς την απόδοση. Κάτω από τα 40 φυτά/m2, η ελάττωση του αριθμού κεράτων/m2 οδήγησε σε σημαντική μείωση της απόδοσης, με τις πυκνότητες των 10 και 5 φυτών/m2 να έχουν τις μικρότερες αποδόσεις.