Το ιατροβιολογικό πρότυπο του καθηγητή της φυσιολογίας Σπυρίδωνος Δοντά και η εποχή του

Abstract

Spyridon Dontas (1878-1958), Professor of Physiology, Athens University Medical School, was born in 1878 from an old Athenian family. He studied medicine in the Athens University Medical School and on receipt of his doctorate degree (1898) he started his University career passing through all the academic ranks, from assistant and lecturer to Professor of Experimental Physiology and finally as the Dean of Medical School (1931) and the Rector at the National University of Athens (1948). Dr. Dontas was the first Professor at the University Medical School to teach systematically General Biology and the only one to teach simultaneously Physiology and Pharmacology. He was also a pioneer in electrophysiological research and the first Greek scientist using electrocardiography in cardiologic investigation and the first electrocardiograms (string galvanometers) in clinical practice. Finally, he was elected Member (1931) and President of the Academy of Athens (1943). The research and publishing work of Professor Dontas was original and creative. Some of his studies and particular those that refer to the functions of breathing and thermoregulations are mentioned in world medical journal and text books. His two basic books, the two-volume “Pharmacology” (1925) and “Physiology” (1928), nurtured many generations of students. He was also the creator of an autographic organ which measured the elasticity of the muscles. His contribution continued through the last years of his scientific career with the founding of the Hydrobiological Institute to which he deducted all his energy and will. Professor Dontas contributed without doubt to the abrupt evolution of Physiology in Greece during the first half of the 20th century. Finally, after thorough study of his whole work, we can conclude that Professor Dontas was a worshipper of the theory about the unity of Sciences.

Η παρούσα διατριβή ασχολείται με τη μελέτη της βιογραφίας και την αποτίμηση της επιστημονικής εργογραφίας του αειμνήστου καθηγητή της Πειραματικής Φυσιολογίας και ακαδημαϊκού Σπυρίδωνος Δοντά (1878-1958) 50 χρόνια μετά το θάνατό του. Το περιεχόμενο της διατριβής εστιάζεται, κατά κύριο λόγο, στο πρωτοποριακό για την εποχή του ιατρο-βιολογικό του πρότυπο. Οι κλινικο-ερευνητικές μελέτες, το διδακτικό έργο κι οι εθνικοκοινωνικές δραστηριότητές του καρποφόρησαν και δικαιώθηκαν στην Ιατρική Σχολή, όπου δίδαξε για πρώτη φορά το μάθημα της γενικής βιολογίας, καθώς και το μάθημα της ηλεκτροκαρδιογραφίας, μετά την απόκτηση του πρώτου ηλεκτροκαρδιογράφου στην Ελλάδα, ύστερα από δικές του φροντίδες, από το εργαστήριο της Πειραματικής Φυσιολογίας. Ανάλογη ήταν η συνεισφορά του στην ανανέωση και τον εκσυγχρονισμό των οργάνων του εργαστηρίου της Πειραματικής Φυσιολογίας με χαρακτηριστικό παράδειγμα την περιγραφή, από τον ίδιο, ενός νέου πρωτότυπου αυτογραφικού οργάνου –γνωστού στη βιβλιογραφία με το όνομα του (ελαστικογράφος Δοντά)- με το οποίο αποτυπώνεται με ακρίβεια η γραφική παράσταση της ελαστικότητας των μυών. Η πολύπλευρη πνευματική συνεισφορά του συνεχίστηκε κι ολοκληρώθηκε στην Ακαδημία Αθηνών με την ίδρυση του Υδροβιολογικού Ινστιτούτου, για τη λειτουργία του οποίου αφιέρωσε τα τελευταία χρόνια της επιστημονικής σταδιοδρομίας του. Η πλούσια ιατρο-βιολογική συνεισφορά του, συνέβαλε κατ’ εξοχήν στη ραγδαία εξέλιξη της φυσιολογίας στην Ελλάδα κατά την πρώτη 50ετία του 20ου αιώνα. Από τη συστηματική μελέτη της βιο-εργογραφίας του προκύπτει ότι, ο Σπυρίδων Δοντάς, ήταν φανατικός λάτρης κι οπαδός της θεωρίας της ενότητας των επιστημών.