Συσχέτιση των απεικονιστικών ευρημάτων της μονοφωτονιακής τομογραφίας (SPET) και μαγνητικής τομογραφίας (MRI) με τα εργαστηριακά ευρήματα (τ-πρωτεΐνη και αμυλοειδές β) σε νόσο του Alzheimer

Abstract

The simultaneous analysis of markers in different groups of dementia might improve their discriminative power and help the early diagnosis of the disease. So regional cerebral blood flow (rCBF), MRI findings, plasma Αβ₄₂ and p-tau levels were studied, in the patients with Alzheimer’s disease (AD), normal controls, vascular cognitive impairment (VCI), fronto-temporal dementia (FTD), dementia with Lewy bodies (DLB), mixed dementia (MIX) and mild cognitive impairment (MCI). Dopaminergic function was also studied using DaT scan in some patients with AD, DLB and FTD. One hundred forty patients and 25 controls are included in the study from the patients that were referred to the First Department of Neurology of AHEPA University Hospital of Thessaloniki. Since biopsy or autopsy was not performed in any cases the clinical follow up of patients every three months was our gold standard of diagnosis. There was statistical significant reduction of rCBF in right (p≤0.005) and left medial temporal (p≤0.021), right and left posterior parietal (p≤0.000), posterior cingulate (PC) (p≤0.000), right lateral temporal (p≤0.000) and left occipital in AD comparing normal group. A statistical significant reduction of rCBF was observed in right (p≤0.002) and left (p≤0.000), posterior parietal and posterior cingulate (p≤0.002), in AD comparing FTD and in right (p≤0.017) and left (p≤0.003) prefrontal region in FTD comparing AD. Hypoperfusion of PC in no patient with FTD was present. CBF reduction was observed in right occipital in DLB versus AD (p≤0.047). There was no significant reduction of rCBF in medial temporal regions in mild stage of AD but in right and left posterior parietal (p≤0.000) regions versus normal controls. Four patients with MCI showed bilateral posterior parietal hypoperfusion. Sensitivity and negative predictive value of SPET (98%, 97%) in diagnosing neurodegenerative disease were superior to those of MRI (72%, 77%), but MRI showed a higher specificity and positive predictive value (98%, 97%) than SPET (93%, 95%) respectively. The uptake of the radiotracer in caudate nucleus, putamen and striatum of the patients with AD didn’t show significant decrease comparing normal group, though in the patients with DLB and in lesser amount in FTD was reduced. Αβ₄₂ was highly increased in the patients with DLB (229.9±125.9 pg/ml).

Η ταυτόχρονη ανάλυση των δεικτών στις διάφορες ομάδες άνοιας μπορεί να βελτιώσει τη διακριτική δύναμή τους και να βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου του Alzheimer. Για το σκοπό αυτό μελετήθηκαν η αιματική ροή του εγκεφάλου με SPET, οι ανατομικές αλλαγές με μαγνητική τομογραφία και τα επίπεδα των Aβ₄₂ και της p-ταυ του πλάσματος, σε ασθενείς με τη νόσο Alzheimer (AD), σε φυσιολογικούς μάρτυρες, στην αγγειακή γνωστική διαταραχή (VCI), στην μετωποκροταφική άνοια (FTD), στην άνοια με σωμάτια Lewy (DLB), στην μικτή άνοια (MIX) και στην ήπια γνωστική διαταραχή (MCI). Η ντοπαμινεργική λειτουργία μελετήθηκε με τη τεχνική SPET με DaT scan, σε μερικούς ασθενείς. Στη μελέτη συμπεριλαμβάνονται 140 ασθενείς και 25 μάρτυρες , από τους ασθενείς που προσήλθαν στην Α’ Νευρολογική Κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης. Δεδομένου ότι η βιοψία ή η αυτοψία δεν εκτελέστηκε, η κλινική παρακολούθηση των ασθενών κάθε τρεις μήνες ήταν το gold standard της διάγνωσης. Παρατηρήθηκε σημαντική μείωση της αιματικής ροής στον δεξιό (p≤0.005) και αριστερό μέσο κροταφικό (p≤0.021), και οπίσθιο βρεγματικό (p≤0.000), την οπίσθια έλικα του προσαγωγείου (p≤0.000). Εν συμπερασματι. Η οπίσθια βρεγματική υποαιμάτωση αποτελεί πολύτιμο εύρημα για την πρώιμη διάγνωση της AD. Η αμφοτερόπλευρη οπίσθια βρεγματική υποαιμάτωση και η υποαιμάτωση της οπίσθιας έλικας του προσαγωγείου μπορεί να διαφοροδιαγνώσει την AD από την FTD. Η μαγνητική τομογραφία είναι ένα ειδικό μέσο για τη διάγνωση των νευροεκφυλιστικών νοσημάτων. Προτείνεται η αξιολόγηση της χορηγήσεως ντοπαμινεργικών φάρμακων σε ασθενείς με FTD. Οι αυξημένες Αβ₄₂ και της p-ταυ στο πλάσμα και η ελάττωση των μεταφορέων ντοπαμίνης ως διαγνωστικοί βιολογικοί δείκτες μπορούν να συμβάλουν στη διαφοροδιάγνωση της άνοιας με σωμάτια Lewy. Τα αυξημένα επίπεδα του Αβ₄₂ και p-ταυ στο πλάσμα μπορούν να αποτελέσουν βιοχημικούς παράγοντες κινδύνου πάρα διαγνωστικούς δείκτες σε ασθενείς με MCI. Η συγκέντρωση του Αβ₄₂ στο πλάσμα είναι ανεξάρτητη από τη νευρωνική δραστηριότητα σε AD. Η ταυτόχρονη ανάλυση των δεικτών στις διάφορες ομάδες άνοιας μπορεί να βελτιώσει τη διακριτική δύναμη τους και να βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου του Alzheimer. Για το σκοπό αυτό μελετήθηκαν η αιματική ροή του εγκέφαλου με SPET οι ανατομικές αλλαγές με μαγνητική τομογραφία και τα επίπεδα των Αβ₄₂ και της p-ταυ του πλάσματος σε ασθενείς με τη νόσο Alzheimer (AD) σε φυσιολογικούς μάρτυρες στην αγγειακή γνωστική διαταραχή (VCI), στην μετωποκροταφική άνοια (FTD), στην άνοια με σωμάτια Lewy (DLB), στην μικτή άνοια (MIX) και στην ήπια γνωστική διαταραχή (MCI). Η ντοπαμινεργική λειτουργία μελετήθηκε με τη τεχνική SPET με DaT scan σε μερικούς ασθενείς. Στη μελέτη συμπεριλαμβάνονται 140 ασθενείς και 25 μάρτυρες από τους ασθενείς που προσήλθαν στο στην Α’ Νευρολογική Κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης. Δεδομένου ότι η βιοψία, η αυτοψία δεν εκτελέστηκε η κλινική παρακολούθηση των ασθενών κάθε τρεις μήνες ήταν το gold standard της διάγνωσης. Παρατηρήθηκε σημαντική μείωση της αιματικής ροής στον δεξιό (p≤0.005) και αριστερό μέσο κροταφικό (p≤0.021) και οπίσθιο βρεγματικό (p≤0.000), την οπίσθια έλικα του προσαγωγείου (p≤0.000), τον δεξιό πλάγιο κροταφικό (p≤0.000) και το αριστερό ινιακό φλοιό στην AD συγκρίνοντας με την φυσιολογική ομάδα. Δεν παρατηρήθηκε υποαιμάτωση της οπίσθιας έλικας του προσαγωγείου σε κανέναν ασθενή με FTD. Η μείωση της αιματικής ροής παρατηρήθηκε στο δεξιό ινιακό στην DLB έναντι της νόσου του Alzheimer (p≤0.047). Τέσσερεις ασθενείς με MCI παρουσίασαν αμφοτερόπλευρη οπίσθια βρεγματοκροταφική υποαιμάτωση. Δεν υπήρξε στατιστικώς σημαντική μείωση της αιματικής ροής στην μέση κροταφική περιοχή στο ήπιο στάδιο της νόσου του Alzheimer αλλά στις δεξιές και αριστερές οπίσθιες βρεγματικές περιοχές (p≤0.000) σε αντίθεση με την φυσιολογική ομάδα. Η ευαισθησία, η ειδικότητα, η θετική προγνωστική αξία και η αρνητική προγνωστική αξία της οπτικής αξιολόγησης των εικόνων SPET στη διάγνωση της νευροεκφυλιστικής νόσου ήταν 98%, 93%, 95% και 97% και δια της μεθόδου MRI ήταν 72%, 98%, 97% και 77% αντίστοιχα. Σε μελέτη με DaT scan η πρόσληψη του ραδιοφαρμάκου σε ασθενείς AD δεν παρουσίασε σημαντική μείωση συγκρινόμενη με την φυσιολογική ομάδα εν τούτοις στους ασθενείς με DLB μειώθηκε σημαντικά και σε μικρότερο βαθμό σε FTD. Τα επίπεδα του Αβ₁₋₄₂ εμφανίστηκαν αυξημένα στους ασθενείς με DLB (229.9±125.9 pg/ml) επίσης στην MCI (57.9±33.3). Δεν αποκαλύφθηκε συσχέτιση μεταξύ επίπεδων του Αβ₁₋₄₂ και περιοχικής αιματικής ροής του εγκέφαλου. Αύξηση του p-ταυ εμφανίστηκε στους ασθενείς με DLB (119±123 pg/ml) και MCI. Η p-ταυ πρωτεΐνη του πλάσματος ήταν ανιχνεύσιμη σε 4 από7 ασθενείς με MCI και σε 3 από 6 ασθενείς με DLB. Εν συμπεράσματι. Η οπίσθια βρεγματική υποαιμάτωση αποτελεί πολύτιμο εύρημα για την πρώιμη διάγνωση της AD. Η αμφοτερόπλευρη οπίσθια βρεγματική υποαιμάτωση και η υποαιμάτωση της οπίσθιας έλικας του προσαγωγείου μπορεί να διαφοροδιαγνώσει την AD από την FTD. Η μαγνητική τομογραφία είναι ένα ειδικό μέσο για τη διάγνωση των νευροεκφυλιστικών νοσημάτων. Προτείνεται η αξιολόγηση της χορηγήσεως ντοπαμινεργικών φάρμακων σε ασθενείς με FTD. Οι αυξημένες Αβ₄₂ και της p-ταυ στο πλάσμα και η ελάττωση των μεταφορέων ντοπαμίνης ως διαγνωστικοί βιολογικοί δείκτες μπορούν να συμβάλουν στη διαφοροδιάγνωση της άνοιας με σωμάτια Lewy. Τα αυξημένα επίπεδα του Αβ₄₂ και p-ταυ στο πλάσμα μπορούν να αποτελέσουν βιοχημικούς παράγοντες κίνδυνου παρά διαγνωστικούς δείκτες σε ασθενείς με MCI. Η συγκέντρωση του Αβ₄₂ στο πλάσμα είναι ανεξάρτητη από τη νευρωνική δραστηριότητα σε AD.