Μελέτες πυρηνικής ιατρικής στη διάγνωση και παρακολούθηση του πολλαπλού μυελώματος

Abstract

AIM: The aim of the present thesis was to assess the correlation between the 99mTcSestamibi scan and prognostic factors in MM patients according to the ISS and to determine the role of the combined use of Tc-99m Sestamibi and Tc-99m (V) DMSA scans in the evaluation of the effectiveness of chemotherapy in patients with MM. METHODS: Twenty-seven patients were included in the study (females/males 14/13 mean age 62.2 ± 14.1 years). According to ISS 19 pts were at stage I, 4 stage II and 4 stage III. 18mCi Tc-99m Sestamibi and 20 mCi Tc-99m (V) DMSA were injected and whole body scans were obtained 10 min and 2 hours post injection respectively on separate days. The Tc-99m Sestamibi scans were classified according to radiopharmaceutical uptake and were scored according to intensity (I) and extent (E) of the radiotracer uptake; a summed score (S) was calculated for each patient. Scintigraphic findings were correlated with ISS, Sβ2M, and SA. The total number of Tc-99m Sestamibi and Tc-99m (V) DMSA positive lesions (TPL) was determined. Lesions that were Tc-99m (V) DMSA positive but Tc-99m Sestamibi negative were considered as partial positive lesions (PPL). The ratio of PPL/TPL was calculated and compared in patients divided in two groups regarding their clinical status: Group A (11 patients) with clinically active disease and group B (9 patients) in complete or partial remission. RESULTS: A statistically significant negative correlation between E, I and S uptake scores versus the SA levels (P=0.004, 0.049 and 0.018 respectively), as well as a statistically significant positive correlation between E and S scores and the Sβ2M levels (P=0.012 and 0.032) were detected. A statistically significant difference between the E and S uptake scores among the MM patients examined for every stage separately was also found (P=0.007 and 0.024 respectively). The gradual increase of the E and S scores across the three stages of MM was also significant but not for I score (P=0.003, 0.021 and 0.083 respectively). As for the combined use of the two scintigarphies, in group A a total of 42 Tc-99m Sestamibi positive lesions were found. Tc-99m (V) DMSA was positive in 37 of those lesions and additionally in 16 lesions which did not accumulate Tc-99m Sestamibi. Thus in group A a total of 58 MM lesions were detected and the PPL/TPL was 16/58. In group B 5 Tc-99m Sestamibi positive lesions were found. Tc-99m (V) DMSA was positive in all of those 5 lesions and additionally in 22 lesions which did not accumulate Tc-99m Sestamibi. Thus in group B a total of 27 MM lesions were detected and the PPL/TPL was 22/27. CONCLUSIONS: 1) Tc-99m Sestamibi is well correlated with Sβ2M, SA and the new International Staging System. Differences for E and S uptake scores among patients of stages I to III and evidence of increasing of these scores across the three stages were also determined providing additional evidence that 99mTc-MIBI scan reflects myeloma disease activity in bone marrow. 2) The combined use of the two agents during chemotherapy allows the evaluation of the effectiveness of the administered chemotherapy by comparing the lesions found in each study, even in the absence of a baseline study.

Σκοπός: Ο σκοπός της μελέτης ήταν: 1) η σπινθηρογραφική εκτίμηση ασθενών με ΠΜ με Tc-99m Sestamibi και η αξιολόγησή της βάσει του Διεθνούς Συστήματος Σταδιοποίησης (ISS) που προτάθηκε πρόσφατα για το ΠΜ, το οποίο αξιολογεί ως σημαντικούς προγνωστικούς δείκτες τη β2-μικροσφαιρίνη (β2M) και την αλβουμίνη ορού (SA), διαχωρίζοντας με βάση τιμές τους ασθενείς σε τρία στάδια με διαφορετική πρόγνωση και 2) η εκτίμηση του χημειοθεραπευτικού αποτελέσματος με τη συνδυασμένη χρήση σπινθηρογραφήματος με Tc-99m Sestamibi και Tc-99m (V) DMSA. Μέθοδος: Είκοσι επτά ασθενείς με ΠM (14 γυναίκες, 13 άνδρες) μέσης ηλικίας 62,2 ± 14,1 έτη περιελήφθησαν σε αυτή τη μελέτη. Σύμφωνα με τη σταδιοποίηση κατά ISS, 19 ασθενείς ήταν σταδίου 1 και από 4 ασθενείς σταδίου ΙΙ και ΙΙΙ. 18 mCi Tc-99m Sestamibi και 20 mCi Tc-99m (V) DMSA ενέθηκαν ενδοφλεβίως και στη συνέχεια ελήφθησαν ολόσωμα σπινθηρογραφήματα σε διαφορετικές ημέρες με μεσοδιάστημα τουλάχιστον 48 ωρών μεταξύ τους. Το σπινθηρογράφημα με Tc-99m Sestamibi εκτιμήθηκε βάσει της πρόσληψής του και αξιολογήθηκε αναλόγως της έντασης (Ι) και της έκτασης (Ε) της πρόσληψης του ραδιοφαρμάκου ενώ ένα συνολικό σκορ (S) υπολογίσθηκε για τον κάθε ασθενή. Τα ευρήματα συσχετίσθηκαν με το ISS, τη β2M και την SA. Επιπλέον έγινε καταμέτρηση των εστιών αυξημένης πρόσληψης του ραδιοφαρμάκου κάτι που έγινε και για το Tc-99m (V) DMSA. Ο συνολικός αριθμός των θετικών εστιών του Tc-99m Sestamibi και του Tc-99m (V) DMSA χαρακτηρίσθηκαν ως “συνολικές θετικές εστίες” (ΣΘΕ), ενώ ευρήματα αυξημένης πρόσληψης του Tc-99m (V) DMSA με αρνητικό Tc-99m Sestamibi χαρακτηρίσθηκαν ως “μερικώς θετικές εστίες” (ΜΘΕ). Υπολογίστηκε ο λόγος ΜΘΕ/ΣΘΕ και συγκρίθηκε μεταξύ δύο ομάδων ασθενών αναλόγως της κλινικής τους κατάστασης, ομάδα Α (11 ασθενείς) με κλινικά ενεργό νόσο και ομάδα Β (9 ασθενείς) σε πλήρη ή μερική ύφεση. Αποτελέσματα: Όλοι οι ασθενείς με ενεργό νόσο εμφάνισαν παθολογικό σπινθηρογράφημα, καθώς και 3 σε πλήρη ή μερική ύφεση. Βρέθηκε στατιστικά σημαντική αρνητική συσχέτιση ανάμεσα στα σκορ πρόσληψης και την SA καθώς επίσης και στατιστικά σημαντική θετική συσχέτιση (πλην του σκορ Ι) με τα επίπεδα της β2Μ, ενώ όλες οι τιμές διέφεραν σημαντικά συγκρινόμενες με τα κατώφλια τιμών της SA και της β2Μ βάσει ISS. Ανεδείχθησαν αυξανόμενες τιμές Ε και S (αλλά όχι Ι) μεταξύ των τριών σταδίων (P=0.003, 0.021 και 0.083 για E, S και I σκορ, αντίστοιχα). Ως προς τη συνδυασμένη χρήση των σπινθηρογραφημάτων, στην ομάδα Α ανιχνεύθηκαν 42 εστίες θετικές στο Tc-99m Sestamibi. Το Tc-99m (V) DMSA ήταν θετικό σε 37 από αυτές τις εστίες καθώς και σε 16 επιπλέον. Άρα ο λόγος ΜΘΕ/ΣΘΕ υπολογίστηκε σε 16/58. Αντίστοιχα για την ομάδα Β ανεδείχθησαν 5 εστίες θετικές στο Tc-99m Sestamibi, 22 επιπλέον στο Tc-99m (V) DMSA και ο λόγος ΜΘΕ/ΣΘΕ ήταν 22/27. Συμπεράσματα: 1) Το Tc-99m Sestamibi συσχετίζεται με τους προγνωστικούς δείκτες στους οποίους στηρίζεται η ISS σταδιοποίηση, εμφανίζει αυξητική τάση του σκορ έκτασης και του συνολικού σκορ ανάλογα με το στάδιο νόσου, ενώ επιβεβαιώθηκε η αξία του σπινθηρογραφήματος στην εκτίμηση της ενεργότητας της νόσου. 2) Η συμβολή της εφαρμογής των δύο σπινθηρογραφικών τεχνικών στην εκτίμηση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας μέσω ενός λόγου που εφαρμόσαμε ανάλογα με τις ανιχνευθείσες παθολογικές εστίες των δύο σπινθηρογραφημάτων. Επιπλέον, η εκτίμηση αυτή μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε φάση της νόσου χωρίς να απαιτείται η ύπαρξη βασικής μελέτης.