Ενέργεια και ανταγωνισμός: κοινοτικές απαιτήσεις και εθνικές ανακατατάξεις: η ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο

Abstract

The achievement of the necessary balance between conflicting concepts transcends the treatment of the subject matter "Energy and Competition Policy: European Community requirements and national compliance". Namely, the intertwining of "energy" and "'competition" is related to the equilibrium between the concepts of ""national and European", "legal and factual'", "public and private", "short-term and long-term", "competition and public interest", "general and sectoral". This issue is related to each stage of the legal evaluation, creating therefore a cross section in the approach to the subject. The present doctoral thesis deals with this multidimensional matter following primarily an approach that differs from the few proposed monographs so far that focuses mainly on the issue of the compatibility of competition rules with the public service obligation and on the development of a new form of "'regulatory intervention". It thus extends the analysis within the framework of private law, through the examination of the effects of Community directives on the internal market in electricity and natural gas "in practice", and through the thorough study of the new legal framework that governs these sectors at a transaction level as well as at a consumer level, if a comparative study of these two energy resources was chosen, it is not only because of the parallel legal elaboration of electricity and natural gas norms, but also because it was necessary to take into consideration the plethora of national legal orders. The thesis is based on the European Community texts and especially the directives regarding the "internal market'', the transposing provisions in the different national legal orders, as well as the examination of the decisions of the European Community and Greek competition and regulatory Authorities, through the analysis of what was called the "liberalization of the energy sector". This liberalization was achieved through peremptory rules, which constitute in a radically new phenomenon, while disrupting established conceptual schemes and institutions of public and private law. Accordingly, the thesis deals not only with the European Community requirements, but also with national compliance, both legislative and structural, that occurred at the organization (Part I) and the operation (Part II) levels in the electricity and natural gas sectors.

Η προβληματική της αναζήτησης της απαραίτητης ισορροπίας μεταξύ αντικρουόμενων εννοιών, συνοδεύει την διαπραγμάτευση του θέματος «Ενέργεια και Ανταγωνισμός · Κοινοτικές απαιτήσεις και εθνικές ανακατατάξεις». Κατά συνέπεια η διαπλοκή της «ενέργειας» με τον «ανταγωνισμό», συναρτάται από την ισορροπία του «εθνικού και του κοινοτικού», του «νόμιμου και του πραγματικού», του «δημόσιου και του ιδιωτικού», του «βραχυπροθέσμου και του μακροπρόθεσμου», του «ανταγωνισμού και του δημοσίου συμφέροντος», του «γενικού και του κλαδικού» Η προβληματική αυτή, αναδεικνύεται σε κάθε στάδιο της νομικής αξιολόγησης, δημιουργώντας με το τρόπο αυτό μια εγκάρσια τομή στην προσέγγιση του θέματος. Η εργασία πραγματεύεται το πολυδιάστατο αυτό ζήτημα ακολουθώντας, κατ' αρχήν, διαφορετική προσέγγιση από τις μέχρι τώρα ελάχιστες μονογραφίες, οι οποίες επικεντρώνονται κυρίως στην προβληματική του συμβατού των κανόνων ανταγωνισμού με την υποχρέωση παροχής δημόσιας υπηρεσίας και στην ανάπτυξη μιας νέας μορφής «ρυθμιστικής παρέμβασης». Διευρύνει έτσι την ανάλυση και υπό το πρίσμα του ιδιωτικού δικαίου, εξετάζοντας «στη πράξη» τις συνέπειες των κοινοτικών οδηγιών στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, και μελετώντας εμπεριστατωμένα το νέο νομικό πλαίσιο που διέπει τους τομείς αυτούς, τόσο ως προς τις συναλλαγές όσο και ως προς τους ίδιους τους συναλλασσόμενους. Επελέγη η συγκριτική θεώρηση των δύο αυτών ενεργειακών πόρων, διότι πέραν της παράλληλης νομοτεχνικής πορείας του ηλεκτρισμού και του Φυσικού αερίου, ήταν απαραίτητη και η λήψη υπόψη της πληθώρας των εθνικών εννόμων τάξεων, με προπομπό το κοινοτικό και το ελληνικό δίκαιο. Η εργασία, με αφετηρία τα διάφορα κοινοτικά κείμενα και κυρίως τις οδηγίες για την «εσωτερική αγορά», - τις διατάξεις ενσωμάτωσης στις διάφορες εθνικές έννομες τάξεις, καθώς και την εξέταση των αποφάσεων των κοινοτικών και ελληνικών Αρχών ανταγωνισμού και της ΡΑΕ, αναλύει αυτό που ονομάστηκε «απελευθέρωση του ενεργειακού τομέα». Η απελευθέρωση αυτή επετεύχθη με κανόνες αναγκαστικού δικαίου που είναι ένα ριζικά νέο φαινόμενο, που διασπά καθιερωμένα εννοιολογικά σχήματα και θεσμούς του δημοσίου και του ιδιωτικού δίκαιου. Πραγματεύεται έτσι όχι μόνο τις κοινοτικές επιταγές, αλλά και τις εθνικές ανακατατάξεις, νομοθετικές και διαρθρωτικές, που επήλθαν στους τομείς της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου, τόσο ως προς την οργάνωση (Μέρος Ι) όσο και ως προς την λειτουργία τους (Μέρος ΙΙ).