Επιδημιολογικά χαρακτηριστικά της νόσου του Scheuermann

Abstract

Study Design: It is a case control study, which was performed in 10.057 students, during a school screening program for Scheuermann’s disease. Objective: To determine the epidemiologic characteristics of this disease in Greece, the screening of possible predispositional factors and the defining of clinical findings which are pathognomic for the disease. Summary of background data: Many theories have been proposed for the etiology of Scheuermann disease, but the true cause remains unclear. Probably mechanical factors play a role in the development of the deformity. The reported success of brace treatment leads to the support to this theory. Material-Methods: 10.057 students were examined (5048 boys and 5009 girls). The mean age of children was 13,07 years (St. Dev. ± 0,82). Scheuermann’s disease was clinically established by the Adam’s test and was documented with a lateral radiograph of the spinal column. In all children height, weight, hair colour, eye colour, physique, the presence of tights hamstrings, the presence of loose joints and the educational level of the parents were recorded. Simultaneously in all students was measured the length of the sternum from the jugular notch until the xiphoid and the arm span, as well. Especially in children with the Scheuermann’s disease the presence of scoliosis and pain was recorded, while the global and segmental kyphosis was evaluated with the Cobb technique. Results: In total 10.057 students screened, children with Scheuermann’s disease were 175 (147 boys and 28 girls). The incidence of the disease was 1,7%. The analogy between both sexes was approximately 5:1. Higher incidence was observed in areas with the best socio-economic status (X²-test, p=0,044). Children with the disease had higher average of height and weight than healthy ones (Mann-Whitney test, p<0,001). The incidence of the disease was higher in children with bigger weight distribution, as well as in students whose parents had better level of education (X²-test, p<0,001). The length of the sternum was found to be smaller in patients than in healthy children (Mann-Whitney test, p<0,001). In patients co-existed tight hamstrings in 36,4%, while in healthy students only in 1,2%. Loose shoulders were found in patients in a higher percentage (X²-test, p<0,001). Concerning the extend range of magnitude of the global and segmental kyphosis there was no difference between sexes in patients (Mann-Whitney test, p=0,468). Scoliosis co-existed in 22,3% of patients, with the range from 10-17°. Patients with pain demonstrated a bigger kyphotic deformity from those without pain (Mann- Whitney test, p<0,001). The correlation of the height of patients with the degrees of the kyphotic curve showed medium correlation (Spearman factor 0,052, p=0,493), while the correlation of weight with the degrees of kyphosis demonstrated that there is no correlation (Spearman factor -0,019, p=0,801). Conclusion: The smaller length of sternum than the normal has a possible correlation with the appearance of Scheuermann’s disease. More studies are required for the documentation of this theory of pathogenesis. Predispositional factors of the disease seem to be the male sex, the higher height and bigger weight of the students, while clinical findings which seem to be related with the appearance of the disease are the presence of tight hamstrings and the laxity of the shoulders.

Σχεδιασμός μελέτης: Πρόκειται για μια επιδημιολογική μελέτη που έγινε σε 10.057 μαθητές Γυμνασίου, στο πλαίσιο ενός σχολικού προγράμματος ελέγχου. Σκοπός: Ο καθορισμός των επιδημιολογικών χαρακτηριστικών της νόσου στον Ελλαδικό χώρο, η ανεύρεση πιθανών προδιαθεσικών παραγόντων καθώς και ο προσδιορισμός κλινικών ευρημάτων που να είναι παθογνωμονικά για την νόσο. Ιστορικό: Πολλές θεωρίες έχουν προταθεί για την αιτιοπαθογένεια της νόσου του Scheuermann, αλλά η αληθινή αιτία παραμένει ασαφής. Πιθανόν μηχανικοί παράγοντες παίζουν κάποιο ρόλο στην ανάπτυξη της παραμόρφωσης. Η αναφερόμενη επιτυχία της θεραπευτικής αγωγής με την χρήση νάρθηκα, ενισχύει αυτήν την θεωρία. Υλικό και Μέθοδος: Τα αγόρια που εξετάσθηκαν ήταν 5048 και τα κορίτσια 5009. Η μέση τιμή της ηλικίας των παιδιών ήταν 13,07 χρόνια (τυπική απόκλιση ± 0,82). Η νόσος του Scheuermann διαπιστωνόταν κλινικά με την δοκιμασία Adams και τεκμηριωνόταν με πλάγια ακτινογραφία της σπονδυλικής στήλης. Σε όλα τα παιδιά καταγράφηκαν το ύψος, το βάρος, το χρώμα μαλλιών και ματιών, η σωματική διάπλαση, η ύπαρξη κοντών οπίσθιων μηριαίων μυών, η ύπαρξη χαλαρών αρθρώσεων καθώς και το μορφωτικό επίπεδο των γονέων τους. Παράλληλα σε όλους τους μαθητές μετρήθηκε το μήκος του στέρνου από την λαβή ως την ξιφοειδή απόφυση, όπως επίσης και το άνοιγμα των χεριών. Ειδικότερα στους μαθητές με την νόσο καταγράφηκε η ύπαρξη σκολίωσης και πόνου, ενώ υπολογίστηκε η συνολική και τμηματική κύφωση με την μέθοδο Cobb. Αποτελέσματα: Σε σύνολο 10.057 μαθητών που εξετάσθηκαν, τα παιδιά με τη νόσο του Scheuermann ήταν 175 (147 αγόρια και 28 κορίτσια). Ο επιπολασμός της νόσου ήταν 1,7%. Η αναλογία μεταξύ των δύο φύλων ήταν 5:1, περίπου. Υψηλότερος επιπολασμός της νόσου παρατηρήθηκε σε περιοχές με καλύτερο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο (X²-test, p=0,044). Τα παιδιά με την νόσο είχαν υψηλότερο μέσο ύψος και βάρος από τα υγιή (Mann-Whitney test, p<0,001). Ο επιπολασμός της νόσου ήταν επίσης μεγαλύτερος σε παιδιά που οι γονείς τους είχαν καλύτερο μορφωτικό επίπεδο (X²-test, p<0,001). Το μήκος του στέρνου βρέθηκε να είναι μικρότερο στα παιδιά με τη νόσο απ’ ότι στα υγιή (Mann-Whitney test, p<0,001). Στους ασθενείς συνυπήρχαν κοντοί οπίσθιοι μηριαίοι μύες σε ποσοστό 36,4%, ενώ στους υγιείς σε ποσοστό μόλις 1,2%, ενώ οι χαλαροί ώμοι είχαν μεγαλύτερη συχνότητα στα παιδιά με την νόσο (X²-test, p<0,001). Ειδικότερα για τα παιδιά με Scheuermann δεν υπήρχε διαφορά μεταξύ των φύλων, όσον αφορά το μέγεθος της συνολικής και τμηματικής κύφωσης (Mann-Whitney test, p=0,468). Σκολίωση συνυπήρχε σε ποσοστό 22,3% των παιδιών με νόσο, με εύρος από 10-17°. Οι ασθενείς με πόνο εμφάνιζαν μεγαλύτερη κυφωτική παραμόρφωση από αυτούς χωρίς πόνο (Mann- Whitney test, p<0,001). Ο συσχετισμός ύψους των ατόμων με τη νόσο και των μοιρών της κυφωτικής καμπύλης κατέδειξε μέτρια συσχέτιση (συντελεστής Spearman 0,052, p=0,493), ενώ ανάλογος συσχετισμός βάρους και των μοιρών της κύφωσης έδειξε ότι δεν υφίσταται συσχέτιση (συντελεστής Spearman -0,019, p=0,801). Συμπεράσματα: Το μικρό μήκος του στέρνου ίσως συσχετίζεται με την εμφάνιση της νόσου Scheuermann. Περισσότερες μελέτες απαιτούνται για την τεκμηρίωση του νέου μηχανισμού παθογένειας. Προδιαθεσικοί παράγοντες της νόσου φαίνεται να αποτελούν το άρρεν φύλο, το μεγαλύτερο ύψος και σωματικό βάρος των μαθητών, ενώ κλινικά ευρήματα που δείχνουν να συνδέονται με την εμφάνιση της νόσου είναι η ύπαρξη κοντών οπίσθιων μηριαίων μυών και μια χαλαρότητα των ώμων.