Ο φθόνος ως πρόσκομμα στην ηθική τελείωση του ανθρώπου: ορθόδοξη ηθική θεώρηση

Abstract

Ethical perfection of man lies in the efforts at likeness to God according to Lord’s command «be ye therefore perfect, even as your Father which is in heaven is perfect» (Mat. 5.48). Serious obstacle to the ethical perfection of man is envy that is grief for prosperity of the neighbor and wish to be harmed. This passion originates from the Devil and is the cause of the fall of man. Creative factors of envy in human heart are arrogance, inferiority complex and jealousy. The main consequences of envy are psychical and corporal damage of the envious person, appearance of other passions (malevolence, ingratitude, hate), murder, ill-treatment of the one who is envied and social agitation. Therefore, envy is a deadly obstacle to the salvation of man, difficult to cure passion, and can be faced only if the envious realizes the seriousness of his condition and decides to change attitude. Treatment for envy is the development of virtues (especially of love) and the search of the help of God.

Η ηθική τελείωση του ανθρώπου έγκειται στην προσπάθεια για ομοίωση προς το Θεό σύμφωνα με την προτροπή του Ιησού Χριστού «Ἒσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι, ὣσπερ ὁ πατήρ ὑμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς τέλειος ἐστιν» (Ματθ. 5.48). Σοβαρό εμπόδιο στην ηθική τελείωση του ανθρώπου αποτελεί ο φθόνος, η λύπη δηλαδή για τα αλλότρια αγαθά και η επιθυμία να πληγεί ο κάτοχός τους. Το πάθος αυτό είναι γέννημα του Διαβόλου και βρίσκεται πίσω από την πτώση των πρωτοπλάστων. Γενεσιουργοί του παράγοντες στον άνθρωπο είναι η αλαζονεία, το αίσθημα μειονεξίας απέναντι στην υπεροχή του πλησίον και η ζηλοτυπία. Οι κυριότερες συνέπειες του φθόνου είναι η ψυχική και σωματική βλάβη του φθονερού, η εμφάνιση άλλων παθών (χαιρεκακίας, αχαριστίας, μίσους), ο φόνος, η κακομεταχείριση εκείνου που φθονείται και η κοινωνική αναταραχή. Είναι επομένως μεγάλο αμάρτημα και θανάσιμο εμπόδιο στην σωτηρία του ανθρώπου. Αντιμετωπίζεται πολύ δύσκολα και μόνο εφόσον ο φθονερός συνειδητοποιήσει σε πόσο οδυνηρή κατάσταση βρίσκεται και θελήσει να αλλάξει πορεία. Όπλα για την καταπολέμηση του φθόνου είναι η καλλιέργεια των αρετών (ιδιαίτερα της αγάπης) και η αναζήτηση της βοήθειας του Θεού.