Η συμβολή του Θεοφυλάκτου Αρχιεπισκόπου Αχρίδος εις την ερμηνείαν του κατά Λουκάν Ευαγγελίου

Abstract

Goal of this dissertation is to analyse in brief the contribution of Theophylaktos’ previous interpreters in the interpretation and the interpretative methods of the gospel according to St. Luke, and also to analyse the influences of the interpreters to each other. It aims also to show which interpreters were Theophylaktos’ sources, how he used them and if he offered by his interpretation something new to his age and to ours, and how did he use the already existing interpretative methods. The aforementioned goals were approached by the comparison of the commentaries of St. Luke’s interpreters to each other and all of them with Theophylaktos’ commentary. We confirmed extended use of Origenes by 13 writers. We also confirmed extended use of ancient greek philosophers by the majority of the interpreters and by Theophylaktos himself. Theophylaktos’ commentary was written in Achris between 1093 and 1097. The writer use 19 previous interpreters as sources, but he uses them critically. He deals with subjects concerning with all topics of faith, but he emphasizes on ethics and social subjects like education and the relation with people who take undue advantage of authority.

Σκοπός αυτής της διατριβής είναι αφ’ ενός μεν να αναλύσει συνοπτικώς τη συμβολή των προ του Θεοφυλάκτου Αχρίδος ερμηνευτών στην ερμηνεία και στην ερμηνευτική του κατά Λουκά Ευαγγελίου, καθώς και τους μεταξύ των επηρεασμούς. Αποσκοπεί επίσης να δείξει ποιους ερμηνευτές είχε ως πηγές ο Θεοφύλακτος και πως τους χρησιμοποίησε, εάν προσέφερε δια της ερμηνείας του κάτι νέο και εν γένει κάτι χρήσιμο στην εποχή του και στη δική μας εποχή, και πως εν τέλει χρησιμοποίησε τις ήδη υπάρχουσες ερμηνευτικές μεθόδους. Οι ως άνω σκοποί επιτυγχάνονται δια της συγκρίσεως των ερμηνευτικών στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο συγγραμμάτων των πατέρων μεταξύ των και εν τέλει με το ερμηνευτικό υπόμνημα του Θεοφύλακτου. Διαπιστώθηκε χρήση του Ωριγένους από 13 συγγραφείς. Διαπιστώθηκε επίσης σημαντική χρήση των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων από μέρους πολλών ερμηνευτών και από μέρους του Θεοφυλάκτου. Το υπόμνημα του Θεοφυλάκτου γράφτηκε στην Αχρίδα μεταξύ 1093 και 1097. Αντλεί στοιχεία από 19 προγενέστερους ερμηνευτές έναντι των οποίων τηρεί κριτική στάση. Διαπραγματεύεται θέματα αφορώντα σε όλα τα ζητήματα της πίστεως, έμφαση δίνει όμως σε ζητήματα ηθικής και κοινωνικά ζητήματα όπως η παιδεία και οι σχέσεις με όσους καταχρώνται την εξουσία.