Επίκτητοι και κληρονομικοί παράγοντες αιμόστασης και θρομβοφιλίας στην παθογένεια της πρόσθιας ισχαιμικής οπτικής νευροπάθειας

Abstract

Background: Non-arteritic Anterior Ischemic Optic Neuropathy (N-AION) is caused by acute ischemic infarction of the optic nerve head, supplied by the posterior ciliary arteries. Thrombophilia is the tendency-predisposition to vascular thromboses of arteries and veins and the existence of thrombophilic risc factors leads to blood hypercoagulability and potentially increased risk for thromboses. Objectives: To investigate whether there is an association between N-AION and a wide spectrum of thrombophilic risc factors. Patients and Methods: Seventy-seven consecutive cases of confirmed NAION and sixty age and sex-matched consecutive controls consisted the study group. Fibrinogen levels, deficiency of proteins C, S, ATIII, lupus anticoagulant, activated protein C resistance, factor V Leiden, factor V H1299R, factor II G20210A, MTHFR C677T, MTHFR A1298C, GPIIIa A1/A2 and ACE I/D polymorphisms were analysed. Results: Statistical analysis of the plasma proteins in our study demonstrated that the only significant difference was the one concerning protein S levels. In particular, the mean value for N-AION patients was 78.8%±21.2 and for the control group the mean value was 88%±21.2 (p=0.013). Despite the above mentioned result, there was not any statistical difference between the two subgroups regarding actual protein S deficiency as 9/77 (11.7%) patients and 4/60 (6.7%) controls had protein S levels below 60% (p=0.32). In our study sample, homozygosity for MTHFR C677T polymorphism in the study group as a whole, and the presence of at least one A2 allele of GPIIIa in the subgroup of male patients as compared to healthy male controls proved to be the most significant thrombophilic risk factors with odd ratios of 16.78 (95% C.I 0.96-294.42, p=0.054) and 4.6 (95% C.I 1.52-13.88, p=0.007) respectively. Conclusion: Screening for these polymorphisms should probably constitute a valuable procedure in N-AION patients as they may have an important contribution to the pathogenesis of the disease.

Εισαγωγή: Η µη-Αρτηριτιδική Πρόσθια Ισχαιµική Οπτική Νευροπάθεια (Π.Ι.Ο.Ν) οφείλεται σε οξύ ισχαιµικό έµφρακτο της κεφάλης του οπτικού νεύρου (οπτικής θηλής), η οποία αρδεύεται από τις βραχείες οπίσθιες ακτινοειδείς αρτηρίες. Θροµβοφιλία είναι η τάση-προδιάθεση να σχηµατίζονται θρόµβοι στην αρτηριακή και τη φλεβική αγγειακή κοίτη και η ύπαρξη θροµβοφιλικών παραγόντων κινδύνου οδηγεί σε υπερπηκτικότητα του αίµατος και δυνητικά αυξηµένο θροµβωτικό κίνδυνο. Σκοπός: Ο σκοπός αυτής της µελέτης είναι η διερεύνηση ύπαρξης πιθανής συσχέτισης µεταξύ µη- Αρτηριτιδικής- Πρόσθιας Ισχαιµικής Οπτικής Νευροπάθειας και ενός ευρέος φάσµατος θροµβοφιλικών παραγόντων. Υλικό και µέθοδος: H οµάδα µελέτης αποτελείτο από 77 συναπτούς ασθενείς µε µη- Αρτηριτιδική- Πρόσθια Ισχαιµική Οπτική Νευροπάθεια και 60 συναπτά υγιή άτοµα, παρόµοιας ηλικίας και φύλου και από την ίδια γεωγραφική περιοχή. Τα επίπεδα ινωδογόνου, των πρωτεϊνών C, S και αντιθροµβίνης III, η αντίσταση στην ενεργοποιηµένη πρωτεΐνη C (APC-R), το αντιπηκτικό του λύκου και µια µεγάλη σειρά γενετικών πολυµορφισµών όπως οι παράγοντες V Leiden, V H1299R, II G20210A, οι πολυµορφισµοί του ενζύµου MTHFR, C677T και A1298C, και οι µεταλλάξεις GPIIIa A1/A2 και ACE I/D, αναλύθηκαν εργαστηριακά. Αποτελέσµατα: Η στατιστική µελέτη των πρωτεϊνών του πλάσµατος στη µελέτη µας, κατέδειξε πως η µόνη στατιστικώς σηµαντική διαφορά ήταν αυτή που αφορούσε τα επίπεδα της πρωτεΐνης S. Συγκεκριµένα, η µέση τιµή για τους ασθενείς ήταν 78,8%±21,2 και η αντίστοιχη για την οµάδα ελέγχου ήταν 88%±21,2 (p=0,013). Εν τούτοις, µια πιο λεπτοµερής ανάλυση των αποτελεσµάτων µας, έδειξε ότι παρά τη σηµαντική αυτή διαφορά στις µέσες τιµές µεταξύ ασθενών και υγιών που προέκυψε µε τη χρήση του independent samples t-test, η χρήση του χ² απέδειξε πως δεν υπήρχε στατιστική διαφορά όσον αφορά την πραγµατική ανεπάρκεια πρωτεΐνης S ανάµεσα στις δύο οµάδες, καθώς οι 9/77 (11,7%) ασθενείς και οι 4/60 (6,7%) υγιείς είχαν επίπεδα της πρωτεΐνης κάτω από 60% (p=0,32). Στη µελέτη µας, οµοζυγωτία για τον πολυµορφισµό MTHFR C677T στο σύνολο της οµάδας µελέτης µας και η παρουσία τουλάχιστον ενός Α2 αλληλόµορφου γονιδίου που κωδικοποιεί τη γλυκοπρωτεϊνη GPIIIa στην υποµάδα των αρρένων ασθενών σε σύγκριση µε τους υγιείς άρρενες απεδείχθησαν στατιστκώς σηµαντικοί παράγοντες κινδύνου µε σχετικούς κινδύνους της τάξης του 16.78 (95% C.I 0.96-294.42, p=0.054) και 4.6 (95% C.I 1.52-13.88, p=0.007) αντιστοίχως. Συµπέρασµα: Ο εργαστηριακός έλεγχος για αυτούς τους παράγοντες θα αποτελούσε πολύτιµη συµβολή για τους ασθενείς µε τη νόσο και πιθανώς µελλοντικό αντικείµενο έρευνας στον τοµέα της γονιδιακής θεραπείας, καθώς οι ασθενείς αυτοί είναι σε υψηλό κίνδυνο να υποστούν κάποιο καρδιαγγειακό ή εγκεφαλικό επεισόδιο εντός 5 ετών από την οπτική νευροπάθεια.