Συσχέτιση μεταξύ επιπέδων οστεοπρωτεγερίνης σε άτομα με προχωρημένη οστεοαρθρίτιδα γόνατος και κλινικής βαρύτητας της νόσου

Abstract

Η αναγνώριση και ο χαρακτηρισμός των τριών νέων μορίων (RANKL, RANK, OPG) που ανήκουν στην οικογένεια των παραγόντων νέκρωσης του όγκου (TNF) έχει ανοίξει νέα μονοπάτια στην μελέτη της παθοφυσιολογίας της οστεοκλαστογένεσης και επομένως και στην μελέτη της παθοφυσιολογίας πολλών νοσημάτων των οστών. Το RANKL εκφράζεται από ενεργοποιημένα Τ κύτταρα, από στρωματικά κύτταρα του μυελού των οστών και από οστεοβλάστες και στη συνέχεια συνδέεται με τον υποδοχέα του, δηλαδή το RANK, το οποίο με τη σειρά του έχει παραχθεί από πρόδρομα κύτταρα των οστεοκλαστών, χονδροκύτταρα και ώριμους οστεοκλάστες. Η διασύνδεση των δυο αυτών μορίων προάγει την ωρίμανση και ενεργοποίηση των οστεοκλαστών (154). H OPG είναι ο κρυφός υποδοχέας του RANKL, ο οποίος παρεμποδίζει τη διασύνδεση RANK-RANKL, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται η διαφοροποίηση και η λειτουργία των οστεοκλαστών (199). Επομένως, από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι η ισορροπία μεταξύ της έκφρασης RANKL και OPG είναι αυτή που καθορίζει τον βαθμό της οστεοκλαστικής δραστηριότητας και τον βαθμό της οστικής απορρόφησης. Τα επίπεδα του λόγου RANKL/OPG έχει δειχθεί να παίζουν σημαντικό ρόλο στην παθογένεια της οστικής απώλειας σε περιπτώσεις κακοήθειας με οστικές μεταστάσεις (244, 245). Επιπλέον, στην ρευματοειδή αρθρίτιδα ο λόγος RANKL/OPG, τόσο όσον αφορά το mRna όσο και τα επίπεδα των μορίων στο αρθρικό υγρό και στον ορό είναι αυξημένος, γεγονός που οδηγεί στην οστική αποδόμηση που παρατηρείται στη νόσο (210, 243, 246). Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν πολλές δημοσιεύσεις και πολλά στοιχεία για το ρόλο του λόγου RANKL/OPG στις κακοήθειες και στις φλεγμονώδεις καταστάσεις, πολύ λίγα έχουν αναφερθεί στην βιβλιογραφία για τον ρόλο των μορίων αυτών στην παθογένεια της οστεοαρθρίτιδας και ιδιαίτερα της πρωτοπαθούς οστεοαρθρίτιδας του γόνατος. Στόχος λοιπόν της παρούσας μελέτης είναι η αξιολόγηση των επιπέδων RANKL και OPG τόσο στο αρθρικό υγρό όσο και στον ορό των ασθενών με πρωτοπαθή οστεοαρθρίτιδα του γόνατος και η συσχέτιση των αποτελεσμάτων με κλινικές και ακτινολογικές παραμέτρους σε μια προσπάθεια διερεύνησης της παθοφυσιολογίας της νόσου. Με βάση τα αποτελέσματά μας υποθέτουμε ότι το αρθρικό υγρό των ατόμων με οστεοαρθρίτιδα προάγει την τοπική παραγωγή του RANKL (υψηλή θετική συσχέτιση των επιπέδων RANKL ορού και αρθρικού υγρού στους ασθενείς μας) και σε ανταπόδοση τοπικοί κυτταρικοί παράγοντες παράγουν μεγάλες ποσότητες OPG προκειμένου να προστατεύσουν την άρθρωση, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Ωστόσο, η υπόθεση αυτή δεν μπορεί να εξηγήσει τα υψηλά επίπεδα RANKL του ορού που παρατηρήθηκαν στην μελέτη μας. Οι μόνες μέχρι σήμερα δημοσιευμένες πληροφορίες σχετικά με την οστεοαρθρίτιδα του ισχίου προτείνουν μια ανισορροπία στην γονιδιακή έκφραση των μορίων RANKL και OPG υπέρ της OPG, ενώ αντίθετα στην οστεοπόρωση του αυχένα του μηριαίου η ανισορροπία αυτή είναι υπέρ του RANKL (247). Φαίνεται λοιπόν πως η ισορροπία του συστήματος RANKL/OPG είναι κριτικής σημασίας στην ανάπτυξη της οστεοαρθίτιδας και της οστεοπόρωσης. Όμως, ο ρόλος του ανοσοποιητικού συστήματος στην διατήρηση της παραπάνω ισορροπίας δεν έχει ακόμα διαλευκανθεί. Συμπερασματικά λοιπόν, η μελέτη αυτή παρέχει σημαντικά στοιχεία για τον ρόλο του άξονα RANKL/OPG στην παθογένεια της οστεοαρθρίτιδας. Η επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων της μελέτης μας σε επαναλαμβανόμενες σειρές ασθενών, καθώς και η διερεύνηση του ρόλου του ανοσοποιητικού συστήματος στην διατήρηση της ισορροπίας του συστήματος RANKL/OPG, θα ανοίξει τον δρόμο για την ανάπτυξη νέων θεραπευτικών μεθόδων στην αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας.