Μοριακές αλληλεπιδράσεις στην εγγύς της παρακομβικής περιοχή των εμμύελων νευρικών ινών

Abstract

The aim of this thesis is the analysis of the molecular interactions between neurons and glia in the myelinated fibers of the nervous system. The glial cells, that form the myelin sheath, and the neural axons interact and mutually affect each others fate and development. These interactions are necessary for the formation of distinct areas on the myelinated neural axons, which mediate the rapid propagation of the action potentials. Myelinated fibers in both the PNS (peripheral nervous system) and CNS (central nervous system) are well organized in the following distinct areas: the node of Ranvier, the paranodes, the juxtaparanodes and the internode. The normal structure of the node of Ranvier, and the perinodal areas, is disrupted during neurological disorders such as multiple sclerosis (MS), Guillain-Barre syndrome etc. In the adult, voltage gated ion channels are concentrated in these areas (Νa⁺ channels in the node of Ranvier and Κ⁺ channels in the juxtaparanode) which are responsible for the propagation of the action potential and in cases of defects in the myelin sheath these channels are diffusely distributed. Lately, members of the cell adhesion molecules of the Ig-superfamily were characterized as components of the macromolecular complex that mediates the axo-glial interactions in the above areas. This research is concentrated on the IgSF-CAM member, TAG-1, which is found highly enriched in the juxtaparanodal regions of myelinated fibers, in both PNS and CNS. TAG-1 is, so far, the only IgSF molecule identified in the juxtaparanodal region of myelinated fibers. In this area, it is present in both axonal and glial membranes which are in close apposition, and it is required for the clustering of the Shaker-type potassium channels (Κ⁺) and Caspr2. It was recently shown that TAG-1 is able to associate in cis with Caspr2 and in trans with the complex Caspr2-(TAG-1). This complex is necessary for the accumulation of the Kv channels at the juxtaparanodes, since in Tag1⁻/⁻ mice the Kv channels and Caspr2 are not clustered in the juxtaparanode. We investigated the domains of TAG-1 responsible for its interactions with other juxtaparanodal proteins. By using co-transfection experiments we found that the IgC2-GFP and FNIII-GFP constructs we generated produce functional proteins which are externalized to the cell membrane. We also established that the Caspr2 protein does not interact directly with Κv channels but it interacts with the immunoglobulin domains of hTAG-1 and not with its fibronectin domains. We then directed our attention to the association of TAG-1 with Kv in brain lysates where they are able to co-immunoprecipitate. This association is not present in the TAG-1 mutant brain. In addition, Κ⁺ channels directly interact with the immunoglobulin (IgC2) domains of hTAG-1 but not its fibronectin-like repeats. We also looked into the putative association of TAG-1 with the gap junction protein connexin 29 which also localizes in the juxtaparanodes. We have examined whether this juxtaparanodal localization was perturbed in Tag1⁻/⁻ mice as but they did not display any change in the distribution of Cx29. We conclude the juxtaparanodal complex that holds the Kv channels in this region does not include Cx29 but is specific to TAG-1 and Caspr2. We provide evidence that TAG-1, Caspr2 and Kv form a specific juxtaparanodal complex where the three proteins directly interact via the Ig domains of TAG-1. This is the first evidence so far that addresses structural issues involved in the axo-glial interactions known to be essential for the proper organization of myelinated fibers. These results, taken together, refine our model of interactions of juxtaparanodal proteins in that it predicts that the homophilic interaction between glial and axonal TAG-1 occurs via the FN domains thus allowing the Ig domains to bind Caspr2 and Kv. It is known that TAG-1 is expressed in both neural and glial cell membranes and that it has the ability to bind homophilically to itself via its fibronectin-like domains. Although the model predicts a homophilic interaction between two molecules of TAG-1, a glial one and a neural one, mediating the axoglial interaction of the juxtaparanode, this has not been formally shown. To assess the role of TAG-1, specifically in the CNS, and also in an attempt to rescue the phenotype of TAG-1 deficient animals, we produced DNA constructs that will allow the generation of transgenic animals specifically expressing TAG-1 in myelin-making glia. In addition, we generated another construct that would drive expression of TAG-1 in adult neurons. By crossing these animals to the TAG-1 deficient background we will test the function of TAG-1 specifically in the CNS glia as well as neurons. In order to obtain a further insight into the putative function of glial or neuronal TAG-1 in the formation of axoglial contacts and in the dynamics of their association in living cells, we used explant and dissociated cultures of dorsal root ganglion (DRG) neurons and Schwann cells from Tag1⁻/⁻ and wild type (WT) mice, as well as co-cultures of Tag1⁻/⁻ DRG neurons and WT Schwann cells (and vice versa), in conditions allowing in vitro myelination. Using immunocytochemistry, we examined the localization and enrichment of TAG-1, K+ channels and Caspr2 and it was observed that, in addition to the fact that myelin was produced normally, the altered phenotype observed in Tag1⁻/⁻ mutant mice (no clustering of Caspr2 and K⁺ channels at juxtaparanodes) can be retained. The most striking discovery of our work though, was the fact that the internodal lengths on the processes of cultured Tag1⁻/⁻ DRG’s appeared variable and sometimes much shorter, compared to the wild type cultures. This led us to measuring these internodal lengths. The statistical analysis of the comparison between Tag1⁻/⁻ and wild type derived segments showed that the Tag1⁻/⁻ internodes are significantly (P value: P<0.0001) shorter than the controls. Next, immunohistochemistry on teased fibers from sciatic nerves of Tag1⁻/⁻ and wild type mice, allowed us to measure the length of the internodal segments in a similar manner and confirm that in vivo the mutant internodal segments were shorter than the controls (P value: P<0.0001) as well.

Σκοπός αυτής της εργασίας είναι η ανάλυση των μοριακών αλληλεπιδράσεων μεταξύ νευραξόνων και γλοιακών κυττάρων στις εμμύελες ίνες του νευρικού συστήματος. Τα γλοιακά κύτταρα, που σχηματίζουν το έλυτρο της μυελίνης [ολιγοδενδροκύταρα στο κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ) και κύτταρα Schwann στο περιφερικό νευρικό σύστημα (ΠΝΣ)], και οι νευράξονες αλληλεπιδρούν και επηρεάζουν αμοιβαία την ανάπτυξή τους. Οι εμμύελες ίνες στο κεντρικό νευρικό σύστημα, όπως και στο περιφερικό, είναι οργανωμένες σε καλά καθορισμένες και διακριτές περιοχές: τον κόμβο του Ranvier, τις παρακομβικές, τις εγγύς των παρακομβικών και τις μεσοκομβικές περιοχές (Poliak and Peles, 2003). Η φυσιολογική δομή της περιοχής του κόμβου του Ranvier διαταράσσεται σε περιπτώσεις νευρολογικών διαταραχών, όπως σκλήρυνση κατά πλάκας (MS), σύνδρομο Guillain-Barre κλπ. Στο ενήλικο άτομο οι δίαυλοι συσσωρεύονται σε διακριτές περιοχές (στον κόμβο του Ranvier οι δίαυλοι Νa⁺ και στην εγγύς της παρακομβικής περιοχή οι δίαυλοι Κ⁺). Πρόσφατα, αρκετά μέλη της υπέρ-οικογένειας μορίων συνάφειας IgSF αναγνωρίστηκαν ως συστατικά του μακρομοριακού συμπλόκου που μεσολαβεί για τις αξονο-γλοιακές αλληλεπιδράσεις στις παραπάνω περιοχές. Αυτή η έρευνα συγκεντρώνεται στο μέλος των IgSF, TAG-1, το οποίο βρίσκεται σε αυξημένα ποσοστά στις εγγύς των παρακομβικών περιοχές εμμύελων ινών στο ΚΝΣ και στο ΠΝΣ μαζί με τους διαύλους Κ⁺ και το μέλος της υπέρ-οικογένειας των Neurexin πρωτεϊνών, τη Caspr2 (Traka et al., 2002). Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι η TAG-1, η οποία αλληλεπιδρά με την Caspr2. είναι απαραίτητη για την συσσώρευση των διαύλων Κ⁺ στις εγγύς των παρακομβικών περιοχές, καθώς η απαλοιφή του γονιδίου της TAG-1 έχει ως αποτέλεσμα την δραματική μετατόπιση και διάχυση των καναλιών αυτών από τις περιοχές αυτές (Traka, Gouterbroze et al., 2003). Στην παρούσα μελέτη έγινε ανάλυση των αλληλεπιδράσεων της TAG-1 με άλλα μόρια στην εγγύς της παρακομβικής περιοχή με πειράματα ανοσοκατακρήμνισης, με τα οποία διαπιστώνεται αν υπάρχουν αλληλεπιδράσεις μεταξύ TAG-1 και Caspr2 και TAG-1 και διαύλων καλίου. Επίσης έγινε ταυτοποίηση των δομικών περιοχών της TAG-1 που αλληλεπιδρούν με την Caspr2 και τους διαύλους καλίου με τη δημιουργία ελλειμματικών κατασκευών για τις περιοχές ανοσοσφαιρίνης (Ig) και φιμπρονεκτίνης (FN) της TAG-1. Παρατηρήθηκε άμεση αλληλεπίδραση της TAG-1 με τους διαύλους καλίου καθώς και απουσία απ’ ευθείας αλληλεπίδρασης των διαύλων με την Caspr2. Επίσης βρέθηκε ότι οι ανοσοσφαιρινικές περιοχές (IgC2) της πρωτεΐνης TAG-1 αλληλεπιδρούν απευθείας με τους διαύλους Κ⁺ και την Caspr2, ενώ δεν υπάρχει τέτοια αλληλεπίδραση με τις φιμπρονεκτινικές περιοχές της ΤΑG-1. Με σκοπό να διερευνήσουμε εάν η έκφραση της ΤΑG-1 αποκλειστικά στα ολιγοδενδροκύτταρα είναι σε θέση να αναστρέψει τον φαινότυπο των Tag1⁻/⁻ στελεχών, δημιουργήσαμε DNA κατασκευή (PLP-TAG-1-GFP) η οποία οδηγεί την έκφραση του cDNA της TAG-1 στα ολιγοδενδροκύτταρα λόγω του υποκινητή του γονιδίου PLP, που κωδικοποιεί την ολιγοδενδροκυτταρική πρωτεΐνη PLP. Αντίστοιχη DNA κατασκευή δημιουργήσαμε, η οποία οδηγεί την έκφραση του cDNA της TAG-1 σε νευρώνες (κατασκευή Thy1). Οι κατασκευές χρησιμοποιούνται για την δημιουργία διαγονιδιακών στελεχών μυών. Ταυτόχρονα για να εξεταστεί περαιτέρω ο ρόλος της γλοιακής ή νευρωνικής TAG-1 στον σχηματισμό αξονογλοιακών συνδέσμων και γενικά στην δυναμική αυτών σε ζωντανά κύτταρα, έγιναν πειράματα καλλιέργειας και συγκαλλιέργειας αισθητικών γαγγλίων (DRG) από ζώα Tag1⁻/⁻ και γλοιακών κυττάρων (Schwann cells) από ζώα αγρίου τύπου και το αντίστροφο, σε συνθήκες που επιτρέπουν in vitro μυελίνωση. Από αυτά τα πειράματα προέκυψε ότι αφενός μπορεί να επιτευχθεί επαρκής μυελίνωση σε άξονες που αναπτύσσονται από τους νευρώνες και αφετέρου ότι ο φαινότυπος που παρατηρείται στα Tag1⁻/⁻ ζώα (Traka, Gouterbroze et al., 2003) διατηρείται σε αυτού του είδους τις καλλιέργειες. Μία ενδιαφέρουσα παρατήρηση αποτέλεσε το γεγονός ότι τα μεσοκομβικά τμήματα των καλλιεργημένων Tag1⁻/⁻ νευρώνων παρουσιάζονται μικρότερα σε μήκος και με ανώμαλα κατανεμημένη μυελίνη κατά μήκος του άξονα. Μετρήσεις και στατιστική ανάλυση που έγιναν σε καλλιεργημένες νευρικές ίνες, αλλά και σε νευρικές ίνες προερχόμενες από ισχιακά νεύρα μυών αγρίου τύπου και Tag1⁻/⁻, έδειξαν ότι τα Tag1⁻/⁻ μεσοκομβικά τμήματα είναι στατιστικώς σημαντικά κοντύτερα από τις αγρίου τύπου.