Καταγραφή φυτικών πληθυσμών και αντίστοιχων αλλεργιογόνων τύπων γύρεων στην περιοχή Ν. Μουδανιών Χαλκιδικής και η κλινική τους σημασία

Abstract

This research deals with the registration of the plant population (flora) and the respective pollen types in the area of N.Moudania, Chalkidiki, and the evaluation of their clinical significance. The research region covers the SW part of the prefecture of Chalkidiki and is featured by smooth, mainly flat terrain and only its northern part forms mountainous undulations of approximately 350m high. According to the classification of the vegetation, as given by Professor Dafis, the research region belongs to the Quercetalia ilicis ordne, the Oleo-Ceratonion alliance (Oleo-lentiscetum association) and partly to the Quercion ilicis alliance. From the phytosociological point of view, the flora of the research region is separated into the following formations: Formations of sandy grounds. The ammophilus flora is limited in extension and poor in number of species. Formations of weeds. The multiple weeds, mainly nitrophilus, appear in wheat-fields and other types of cultivation having especially favorable bionomic conditions of growth. Formations of roadsides, in fields and villages. These formations are found on waysides, in fields, fallow lands, near ruins, sheep-folds, barns, and places surrounding inhabited areas as well as in them. They consist of numerous nitrophilus species, which find perfect conditions of growth in such places. Formations of streams and streamlets. During the summer period, along the sides of streams and streamlets, with non-continual flow, appears a well developed vegetation, which consists of a few tree-like and bush-like species and plenty of underbrush plants. Formations of maquis and phrygana. The maquis are formations, which consist of mediterranean evergreen sclerophyll plants of about 2-6 m high. From these, a few are tree-like and plenty are bush-like, with usually small skin-like, dry and dark green leaves. Also scramble plants belong to this formation. The phrygana are formations, that apply to a well configured type of vegetation, consisting of low dry-like bushes. In the research region, the maquis and phrygana formations cover a small part in the northern side. Among the numerous plants, which represent the vegetation of the research region and generally of Chalkidiki, one can find species of important clinical interest. These are anemophilus species, which during blossom period, yield fairly high densities of antigenic pollen grains in atmosphere. The allergenic plants taxa that are of special importance for the research area where shown to be Poaceae, Oleaceae, Chenopodiaceae, Parietaria, Plantago, Artemisia, Platanus, Quercus, Pinus etc. The allergenic pollen types that were distinguished in Chalkidiki belong to the plant taxa: Poaceae, Oleaceae (Olea, Fraxinus), Urticaceae (Parietaria, Urtica), Chenopodiaceae, Plantago, Compositae (Artemisia, Ambrosia), Platanus, Fagaceae (Quercus, Castanea, Fagus), Pinus, Populus, Salix, Ulmus, Rumex, Cupressaceae (Cupressus, Juniperus), Betulaceae (Corylus, Carpinus, Alnus, Ostrya). The clinical signification of these pollen types is due to the fact that they cause the seasonal allergic disease (Pollinosis), which is a fairly common and in some cases serious medical problem and detain medical community at a continuously increasing rate.

Η παρούσα έρευνα ασχολήθηκε με την καταγραφή των φυτικών πληθυσμών και των αντίστοιχων αλλεργιογόνων τύπων γύρεων (Pollen types) στην περιοχή Ν. Μουδανιών Χαλκιδικής και την αξιολόγηση της κλινικής τους σημασίας. Η λεπτομερής καταγραφή των φυτικών πληθυσμών έγινε με σκοπό τον εντοπισμό και την ανάδειξη των φυτικών ειδών που εμφανίζουν ιδιαίτερο αλλεργιολογικό ενδιαφέρον και κλινική σημασία. Η καταγραφή αυτή συμπληρώθηκε από φαινολογικές παρατηρήσεις των διαφόρων φάσεων ανθοφορίας των εν λόγω ειδών. Η διάκριση των αλλεργιογόντων τύπων γύρεων έγινε με την γυρεοσυλλεκτική παγίδα Burkard, η οποία εγκαταστάθηκε και λειτουργεί στην περιοχή έρευνας. Με τη βοήθεια της παγίδας κατέστη δυνατός και ο σχεδιασμός Ημερολογίου Γύρεων της ευρύτερης περιοχής, καθώς και η ανακοίνωση από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης Δελτίου Κυκλοφορίας Γύρεων σε εβδομαδιαία βάση. Η αξιολόγηση της κλινικής σημασίας των διακριθέντων αλλεργιογόνων τύπων γύρεων έγινε με την κλινικοεργαστηριακή μελέτη 283 ασθενών που έπασχαν από εποχικές αλλεργικές εκδηλώσεις ρινίτιδας, άσθματος και επιπεφυκίτιδας (γυρεοαλλεργία). Τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την έρευνα είναι τα εξής: Ανάμεσα στα πολυάριθμα φυτικά είδη που συνθέτουν τη βλάστηση της περιοχής έρευνας και γενικότερα της Χαλκιδικής συναντώνται και είδη με σημαντικό αλλεργιολογικό ενδιαφέρον και κλινική σημασία. Πρόκειται για ανεμόφιλα είδη, με μεγάλο βαθμό παρουσίας στην περιοχή έρευνας και με γυρεόκοκκους υψηλής αντιγονικότητας. Τα πλέον ενδιαφέροντα για την περιοχή γυρεοαλλεργιογόνα φυτικά taxa είναι τα αγρωστώδη (Poaceae), τα ελαιοειδή (Oleaceae), τα χηνοποδιώδη (Chenopodiaceae), η παριετάρια (Parietaria), το πεντάνευρο (Plantago), η αρτεμισία (Artemisia), ο πλάτανος (Platanus), η δρυς (Quercus), η πεύκη (Pinus) κ.ά. Οι αλλεργιογόνοι τύποι γύρεων που διακρίθηκαν για την περιοχή της Χαλκιδικής ανήκουν στα φυτικά taxa: Poaceae, Oleaceae (Olea, Fraxinus), Urticaceae (Parietaria, Urtica), Chenopodiaceae, Plantago, Compositae (Artemisia, Ambrosia), Platanus, Fagaceae (Quercus, Castanea, Fagus), Pinus, Populus, Salix, Ulmus, Rumex, Cupressaceae (Cupressus, Juniperus), Betulaceae (Corylus, Carpinus, Alnus, Ostrya). Η κλινική σημασία αυτών των αλλεργιογόνων τύπων γύρεων κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική, επειδή περιέχουν στη σύνθεσή τους και ισχυρά αλλεργιογόνα, όπως είναι τα αγρωστώδη (Poaceae), η ελιά (Oleaceae) και η παριετάρια (Parietaria). Το πρόβλημα αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία, επειδή ο νομός Χαλκιδικής κατέχει εξέχουσα θέση από τουριστικής σκοπιάς και δέχεται ικανό αριθμό επισκεπτών ιδίως ξένων, ανάμεσά τους και αλλεργικούς. Οι επισκέπτες αυτοί ενδιαφέρονται, μέσα από σωστή πληροφόρηση (Pollen types, Ημερολόγιο Γύρεων, Δελτία Κυκλοφορίας Γύρεων), να προγραμματίζουν τις διακοπές τους σε μια χρονική περίοδο χωρίς προβλήματα γυρεοαλλεργίας.-