Η διαχρονική εξέλιξη του αριθμού και η χωροταξική κατανομή των φαρμακείων στην Ελλάδα

Abstract

The subject of the present study is the evolution in time of pharmacies in Greece and their spatial distribution in all regions of the country. The number of dinpencenes in Greece is large with a trend of further increase during the last twenty years. In 1958 there were operating 1351 drugstores in the whole country, where in 1985 the number increased to 5.994 i.e. a four-fold increase. The population density referring to a pharmacy changed radically. From a rate of 6.050 inhabitants corresponding to a drugstore the rate fell to 1.657 people and it continues to fall. There is a noticebly irregular spatial distribution of pharmacies in the whole country. In Athens, Attica and Thessaloniki the number of drugstores is very excessive. On the other hand there is or scarcity of pharmaceutical shops in some prefections and municipalities, like the prefectures of Thesprotia, Grevena and Eurytania. It is early to recognise a lack of official policy and planning procedures on the regulations concerning the licencing of drugstores in various areas of the country. This leads to serious problems on drug dispence and also it constitutes a big public health problem, mainly connected with consumption of medicaments.

Η έρευνά μας για την διαχρονική εξέλιξη του αριθμού και της χωροταξικής διασποράς των φαρμακείων στην Ελλάδα κατέληξε στα εξής συνοπτικά συμπεράσματα: 1. Τα φαρμακεία στην Ελλάδα είναι πολλά και ο αριθμός τους αυξάνεται ετησίως με τελείως αλόγιστο ρυθμό. Το 1968 λειτουργούσαν 1.351 φαρμακεία σε όλη τη χώρα, ενώ το 1985 ο αριθμός τους ανήλθε σε 5.994. 2. Η πληθυσμιακή αντιστοιχία ανά φαρμακείο μεταβλήθηκε ριζικά. Το 1958 αντιστοιχούσαν 6.050 κάτοικοι ανά φαρμακείο, το 1985 η αναλογία αυτή έπεσε σε 1.657. 3. Υπάρχει έντονη ανισοκατανομή των φαρμακείων στη χώρα. Ο αριθμός στην Αθήνα, το Λεκανοπέδιο Αττικής γενικότερα και την Θεσσαλονίκη είναι υπερβολικός. Σχεδόν σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο των μεγάλων οικιστικών κέντρων έχουν ιδρυθεί περισσότερα από ένα φαρμακεία. Αντιθέτως, υπάρχουν Νομοί με σχετική σπανιότητα φαρμακείων, όπως ο Νομός Θεσπρωτίας, Γρεβενών και Ευρυτανίας. 4. Διαπιστώνεται ανυπαρξία προγραμματισμού στην ίδρυση φαρμακείων και η κατάσταση άγεται μόνη της στο πληθωρικό άνοιγμα φαρμακείων, χωρίς αυτό να επιβάλλεται από λόγους προστασίας της Δημόσιας Υγείας ή αναγκαστικής εξυπηρετήσεως κατοίκων, π.χ. σε μικρά νησιά ή απομονωμένε ς κοινότητες. 5. Τα αίτια της καταστάσεως δυσκαθόριστα από την φύση του φαρμακευτικού επαγγέλματο ς περιλαμβάνουν την νομοθετική ανοχή, την έλλειψη μέτρων πληθυσμιακής ρυθμίσεως του ελαχίστου αριθμού φαρμακείων, την αδυναμία απορροφήσεως των φαρμακοποιών στον Δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα, την ελπίδα από μέρους των ιδιοκτητών φαρμακοποιών ευκόλου και συντόμου κέρδους, λόγους επαγγελματικής και επιστημονικής αποκαταστάσεως και καταξιώσεως των φαρμακοποιών και τέλος προσωπικούς και συναισθηματικούς λόγους. 6. Η υπερπληθώρα φαρμακείων στη χώρα μας πιθανότατα συμβάλλει στην πολυθρυλούμενη αλλά δύσκολα αποκαλυπτόμενη πολυφαρμακία. Ο ίδιος ο υπερπληθυσμός των φαρμακείων παρεμβαίνει στην ευκολότερη διακίνηση και εμπορία των φαρμάκων και επομένως και στην ευκολότερη απόκτησή τους . 7. Προτείνεται η μελέτη εντάξεως και προγραμματισμού του αριθμού των φαρμακείων σε γενικότερο σχήμα εξυπηρετήσεως του πληθυσμού και συστήματος παροχής υπηρεσιών υγείας.