Aphaeresis

Abstract

Architecture is always portrayed as a process of adding and building but is scarcely discussed otherwise. Although removal has always been present within architectural practice, it remains absent within the architectural discourse as it is kept hidden, undervalued, or even unrecognizable by architects. Real estate crucially contributes to the cultivation of this perception, as it has contributed to a design culture focusing on the superlative -the tallest, the newest, the priciest- and has associated the act of building with value and profit generation. The result is that any form of unbuilding and removal has been related to economic loss, decline, and failure and therefore is pushed away as an unwanted situation. My conviction that architects should start considering any form of unbuilding and removal in architecture as an equal process with the ones of building and addition constituted the foundation of this thesis, which is investigating the possibility of an architecture that is produced by the reverse process of addition; the act of Apheresis. This thesis proposes Aphaeresis as a new pedagogy in the field of architecture and urban design, detects and defines its practice as an existent design method and examines the possibility for a respective urban theory to be conducted. Therefore, it aims to explore how Aphaeresis can work as an interpretative and critical design tool towards the forces that shape our built environments, radically challenges the established conceptions of “built” and “unbuilt” as well as updates the role of the architects today. Aphaeresis is researched first through literature review, which is divided in two parts. The first one consists of the relevant theories of the 20th century and the second one is structured around the three key urban theories of minor architecture, abstraction and subtraction, all of them introduced after the global 2007-2008 financial crisis.Empirical research is then carried out through two case studies; the Tudela-Culip Restoration project in Cap de Creus in the early 21st century - which is the primary case study - and the Restoration of the Acropolis Hill in the early 19th century - which works supplementary to the first one. Each project is analyzed in two different parts: the project’s narrative and the design process. In the second one, the invisible tensions and decisions that were applied to the implementation of each project are organized into an Action/Axion Plan, a preliminary, both conceptual and tangible phasing strategy, which orchestrates the necessary actions taken for the realization of an Aphaeresis project. The distillation of the study comes from the observation that all of the theoretical and applied sources used in the research historically appeared in relation to situations of crisis. Subsequently, I support that situations and periods of crisis work as a catalyst for architectural thought, as traditional conceptions are challenged, and new design methodologies are employed to manage and overcome the arisen feeling of uncertainty as well as to confront the urban complexities and deadlocks of our time. Aphaeresis comes to dispute the orthology of considering architecture merely as an additive process of investment and calls architects to see the design process in reverse; as a way to clear the way for meaningful transformations in architecture to take place according to cultural values.

Η αρχιτεκτονική δεν αντιμετωπίζεται συχνά ως κάτι άλλο πέραν μιας προσθετικής και κατασκευαστικής διαδικασίας. Παρόλο που η εννοιολογική και απτή αφαίρεση αρχιτεκτονικής αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι πολυάριθμων αρχιτεκτονικών πρακτικών, η πράξη αυτή είναι απούσα από τον αρχιτεκτονικό λόγο καθώς θεωρείται μια πράξη υποδεέστερη, υποτιμημένη και στην αφάνεια, πολλές φορές μη αναγνωρισμένη από τους ίδιους του αρχιτέκτονες. Οι κτηματομεσιτικές επιχειρήσεις (real estate) παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της αντίληψης, καθώς προωθούν μια σχεδιαστική κουλτούρα που επικεντρώνεται σε κάθε τι υπερθετικό - το πιο ψηλό, το πιο νέο, το πιο ακριβό κτήριο- και έχει συσχετίσει άμεσα την κατασκευαστική δραστηριότητα με επενδυτικές διαδικασίες και την παραγωγή κέρδους. Το αποτέλεσμα είναι πως κάθε έκφραση αποικοδόμησης (unbuilding) και απομάκρυνσης (removal) αρχιτεκτονικής ύλης έχει συνδυαστεί με αρνητικές έννοιες και καταστάσεις, όπως η οικονομική ύφεση και η αποτυχία. Έτσι, η αφαίρεση της αρχιτεκτονικής συνήθως απωθείται από τους αρχιτέκτονες τείνουν ως μια μη επιθυμητή κατάσταση. Η πεποίθησή μου πως οι αρχιτέκτονες πρέπει να αρχίσουν να υπολογίζουν τις πρακτικές αποικοδόμησης και απομάκρυνσης στην αρχιτεκτονική ως διαδικασίες ίσες με αυτές της ανοικοδόμησης και της πρόσθεσης, αποτέλεσε και το θεμέλιο λίθο αυτής της έρευνας. Στόχος της είναι να διερευνήσει την πιθανότητα ύπαρξης μιας αρχιτεκτονικής που παράγεται από το αντίστροφο μιας προσθετικής διαδικασίας· την πράξη της Αφαίρεσης. Σε αυτή τη διατριβή, η Αφαίρεση προτείνεται ως μια νέα παιδαγωγική στο πεδίο της αρχιτεκτονικής και του αστικού σχεδιασμού, εντοπίζεται και ορίζεται ως υφιστάμενη σχεδιαστική πρακτική και εξετάζεται η δυνατότητα διατύπωσής της ως θεωρίας. Επιπλέον, ερευνάται πως η Αφαίρεση μπορεί να λειτουργήσει ως ένα σχεδιαστικό εργαλείο ερμηνείας και κριτικής των δυνάμεων που διαμορφώνουν τα αστικά περιβάλλοντα, να αμφισβητήσει δραστικά τις παραδοσιακές έννοιες του αναφέρονται στην αρχιτεκτονική ως μια αποκλειστικά προσθετική διαδικασία καθώς και να ενημερώσει τον ρόλο των αρχιτεκτόνων σήμερα. Η πρώτη διερεύνηση του θέματος γίνεται μέσα από βιβλιογραφικές πηγές, οι οποίες χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Η πρώτη περιλαμβάνει τις σχετικές θεωρίες που εμφανίστηκαν τον 20ο αιώνα και η δεύτερη μελετά τις τρεις βασικές σύγχρονες θεωρίες - minor architecture, abstraction και subtraction - που πραγματεύονται την αφαίρεση αρχιτεκτονικής και οι οποίες όλες αναπτύχθηκαν μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2007-2008. Στη συνέχεια αναπτύσσεται μία εμπειρική έρευνα μέσω δύο περιπτώσεων μελέτης (case studies)· την αποκατάσταση στο Cap de Creus στις αρχές του 21ου αιώνα - το οποίο αποτελεί την πρωταρχική μου βάση έρευνας- και τις εργασίες αποκατάστασης του λόφου της Ακρόπολης στις αρχές του 19ου αι. – έργο του οποίου η ανάλυση λειτουργεί συμπληρωματικά. Και οι δύο περιπτώσεις αναλύθηκαν σε δύο τμήματα· το πρώτο αφορά το αφήγημα του έργου (project narrative) και το δεύτερο αφορά τη σχεδιαστική διαδικασία (design process). Στη δεύτερη προτείνεται ένα Πλάνο Δράσης/ Αξιών (Action/Axion Plan) στο οποίο παρατίθενται και οργανώνονται όλες οι αδιόρατες δυνάμεις που επίδρασαν στην πραγματοποίηση του κάθε έργου. Το πλάνο αυτό αποτελεί μία προκαταρκτική, εννοιολογική αλλά και πραγματοποιήσιμη στρατηγική, η οποία δύναται να ενορχηστρώνει όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την πραγματοποίηση Αφαίρεσης στην αρχιτεκτονική. Κύριο εύρημα της έρευνας αποτελεί η παρατήρηση ότι όλες οι πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στη διατριβή, εμφανίστηκαν ιστορικά σε σχέση με κάποια κατάσταση κρίσης. Μέσα από την έρευνα, υποστηρίζεται ότι αυτές οι καταστάσεις και οι περίοδοι κρίσεων μπορούν να λειτουργήσουν ως καταλύτης για την αρχιτεκτονική σκέψη, καθώς έχουν τη δύναμη να θέσουν υπό αμφισβήτηση παραδοσιακές αντιλήψεις και να ωθήσουν στην εύρεση και επιστράτευση νέων σχεδιαστικών μεθόδων. Οι μέθοδοι αυτοί κυρίως στοχεύουν στην καταπολέμηση του κοινωνικού αισθήματος αβεβαιότητας που γεννάται σε κάθε κρίση και στην αντιμετώπιση των εκάστοτε προβλημάτων και αδιεξόδων που εντοπίζονται στα αστικά περιβάλλοντα. Μέσω της Αφαίρεσης το δόγμα ότι η αρχιτεκτονική αποτελεί μια διαδικασία αποκλειστικά προσθετική και επενδυτική αμφισβητείται και οι αρχιτέκτονες καλούνται να αντιληφθούν τη σχεδιαστική διαδικασία αντιστρόφως· ως μια μέθοδο που μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστικούς μετασχηματισμούς της αρχιτεκτονικής παιδείας, πρακτικής και θεωρίας με γνώμονα τις πολιτισμικές αξίες.