Η ερμηνεία της πατερικής παράδοσης στο έργο του π. Συμεών Κραγιοπούλου: ο παλαιός άνθρωπος και η θεραπεία του κατ᾽ εικόνα

Abstract

The purpose of this study is to render the Patristic teaching relevant and applicable to the modern human being. It also aims to present the pathology of the “old man” and the process of his healing as accomplished within the Church of Christ, according to the teaching of Fr. Symeon Kragiopoulos. The fall of the first-created humans and its consequences caused the distortion of human nature, resulting in the transmission of the ancestral sin from generation to generation in an ever-worsening condition. The human being dominated by sin—characterized by self-love, passions, distorted thoughts, and disordered states—is the one whom the Apostle Paul and the Fathers call the “old man.” Fr. Symeon describes this “old man,” particularly among baptized Christians who live apart from divine grace, in all the range of spiritual pathology: the ego, self-love, self-deification, worldly-mindedness, attachment to earthly pleasures and comforts, self-justification, and conformity to worldly standards. Through His incarnation, crucifixion, and death, Christ destroyed the death brought about by sin, granting salvation to every person baptized in His name. In baptism, the old man dies and is grafted with the new man, who is Christ Himself. However, baptism alone is not sufficient, since many Christians choose to live as if unbaptized, allowing the old man to remain alive within them. Baptism marks the beginning of healing, while faith is the primary means through which this healing is realized. Faith activates the mind, the emotions, and the will, turning them toward God, freeing the person from the old man, and leading him into obedience and love for Christ. The conscious Christian, who truly believes and cares for his salvation, must turn entirely toward Christ, participating in the Mysteries of the Church and engaging in spiritual struggle. Repentance, confession, participation in the Holy Eucharist, prayer, humility, obedience to the Church, and forgiveness are, according to Fr. Symeon, renewed and reinterpreted so as to be practical and accessible for modern people. The key to spiritual life lies in learning obedience to the will of God, expressed through the phrase “let it be blessed,” which leads to self-denial and constitutes a form of modern martyrdom. Through God’s philanthropic actions—His allowing of trials and sufferings—salvation becomes accessible to all who trust in Him and live in obedience to the Church. The ultimate goal of this earthly journey is for the believer to live a spiritual life as a divine-human life, as the Holy Spirit gradually forms Christ within the soul. Thus, the human being returns to his original place—the Paradise. The perfection of this life will be fulfilled in the Kingdom of Heaven, where Christ awaits him.

Σκοπός της εργασίας είναι η επικαιροποίηση της Πατερική διδασκαλίας ώστε να γίνει κατανοητή και εφαρμόσιμη για τον σύγχρονο άνθρωπο. Η εργασία στόχο έχει επίσης να παρουσιάσει την παθολογία του παλαιού ανθρώπου και την θεραπεία που επιτελείται μέσα στην Εκκλησία του Χριστού, μέσα από την διδαχή του π. Συμεών. Η πτώση των πρωτοπλάστων, αλλά και τα επακόλουθά της, έκαναν να διαστρεβλωθεί ο άνθρωπος και να περνάει το μίασμα αυτό του προπατορικού αμαρτήματος από γενεά σε γενεά διαρκώς επιδεινούμενο. Ο άνθρωπος της αμαρτίας με τη φιλαυτία του, τα πάθη, τους λογισμούς και τις αρρωστημένες καταστάσεις του, είναι αυτός που ονομάζει ο απόστολος Παύλος και οι Πατέρες «παλαιό άνθρωπο». Ο παλαιός άνθρωπος, ιδίως αυτός των βαπτισμένων χριστιανών, περιγράφεται από τον π. Συμεών σε όλο το φάσμα και με όλη την παθολογία. γίνεται αναφορά στο εγώ, στην φιλαυτία, στην θεοποίηση του εαυτού, στο κοσμικό φρόνημα και την προσκόλληση στην επίγεια ζωή με τις ανέσεις και τις ευχαριστήσεις της, στο κατεστημένο στην αυτοδικαίωση. Ο Χριστός με τη σάρκωσή του, τη σταυρική θυσία και τον θάνατό του, θανατώνει τον θάνατο που επέφερε η αμαρτία. Αυτό το έκανε για τον κάθε άνθρωπο, ο οποίος θα βαπτισθεί στο όνομά του. Με το βάπτισμα πεθαίνει ο παλαιός άνθρωπος και «μπολιάζεται» με τον νέο άνθρωπο που είναι ο Χριστός. Αλλά όμως το βάπτισμα μόνο δεν αρκεί, διότι οι περισσότεροι χριστιανοί επιλέγουν και μετά το βάπτισμα να ζουν ως μη βαπτισμένοι και ζει μέσα τους ο παλαιός άνθρωπος. Το βάπτισμα είναι η αρχή της θεραπείας του παλαιού ανθρώπου, και η πίστη είναι το κύριο μέσο για να θεραπευτεί. Η πίστη ενεργοποιεί τον νου, το συναίσθημα και τη βούληση του ανθρώπου να στραφούν προς τον Θεό, τον κάνει να ελευθερώνεται από τον παλαιό άνθρωπο και τον οδηγεί στην υπακοή και στην αγάπη για τον Χριστό. Ο χριστιανός που βαπτίσθηκε, πιστεύει στον Χριστό και νοιάζεται σοβαρά για τη σωτηρία του, χρειάζεται να στραφεί προς τον Χριστό με όλες του τις δυνάμεις, συμμετέχοντας συνειδητά στα μυστήρια της Εκκλησίας και να κάνει τον ανάλογο πνευματικό αγώνα. Η μετάνοια, η εξομολόγηση και η συμμετοχή στη Θεία Ευχαριστία, η προσευχή, η ταπείνωση, η υπακοή στην Εκκλησία, η συγχώρηση του πλησίον, επικαιροποιούνται από τον π. Συμεών έτσι που να είναι εφαρμόσιμα για τον σύγχρονο άνθρωπο. Το κλειδί της πνευματικής ζωής, είναι να μάθει ο χριστιανός μέσα στην Εκκλησία το μάθημα της υπακοής στο θέλημα του Θεού, με το το «νά ’ναι ευλογημένο», το οποίο οδηγεί στην απάρνηση του εαυτού και αποτελεί σύγχρονο μαρτύριο. Με τις φιλάνθρωπες ενέργειες του Θεού, ο οποίος επιτρέπει τις θλίψεις και τα παθήματα της ζωής, η σωτηρία γίνεται εύκολη για τον κάθε άνθρωπο, αρκεί να τον εμπιστευθεί κάνοντας υπακοή στην Εκκλησία. Το τέλος αυτής της πορείας στην επίγεια ζωή είναι να ζει ο πιστός την πνευματική ζωή ως θεανθρώπινη ζωή, καθώς όλο και περισσότερο το Άγιο Πνεύμα που έρχεται μέσα του, μορφώνει στην ψυχή του τον Χριστό. Επανήλθε ο άνθρωπος εκεί που ανήκε, στον Παράδεισο. Η τελείωση αυτής της ζωής θα έλθει στην βασιλεία των Ουρανών όπου τον αναμένει ο Χριστός.