Περιβαλλοντική επικοινωνία και μάρκετινγκ για την οικοτουριστική ανάπτυξη προστατευόμενης περιοχής

Abstract

Kefalonia is an ideal place for the development of alternative forms of tourism such as forms that have already been partially developed such as geotourism through the Kefalonia-Ithaca UNESCO Global Geopark and astronomical tourism through Aenos International Dark Sky Park. Despite its rich natural environment, its intense geomorphology, the highest biodiversity of the Ionian Islands and the Mediterranean climate which contributes to the development of alternative forms of tourism, no attempt has been made to establish the development of thematic forms of tourism based on biodiversity. This thesis presents a methodology to document the development of birdwatching tourism from the perspective of marketing and environmental communication. Initially, an analysis of the current situation for the island for the development of thematic tourism was carried out and concluded with a SWOT analysis. Then, through contributions of birdwatchers who have visited the island, an organized effort was made to collect and analyze bird observations by Greek and foreign tourists from relevant websites found on the internet. In total, 1,776 ornithological observations were collected and analyzed in the light of the development of ornithotourism. The birdwatchers recorded 254 different species of birds belonging to 54 different families with many important species such as the Cretzschmar's bunting which can play the role of a key species for the development of ornithotourism. In the context of marketing, the development of a website to promote Kefalonia as a destination for birdwatching is also needed. To find the most important features that the theme tourism website will contain, an evaluation of the qualitative features of the websites of the International Dark Skies Parks and the World Geoparks was carried out to extract those features that make the visitor choose the destination. Features such as: Contact details, Maps, Relevant information, Regular updates, User friendliness are the ones that based on the research are the most important elements for the development of the website. In parallel, in the context of environmental communication, the development of wind farms in all the mountainous areas of Kefalonia islands and the killing of birds by them will have a negative impact on the image of a destination that wants to develop bird tourism. The killing of birds was assessed by a pilot field survey of wind turbines in Mt. Evmorfia of Kefalonia. The field study proved that the wind farms in Kefalonia do not pose a serious threat to the image of Kefalonia as an ideal place for the development of bird tourism, since no bird mortality was found in six months of monitoring during a summer season. The thesis concluded with the elaboration of a marketing and environmental communication plan for the development of birdwatching in Kefalonia based on actions from other European parks that have developed this form of tourism, such as the participation of the local community and tourism and environmental stakeholders, participation in exhibitions and a communication campaign to promote the destination.

Η Κεφαλονιά αποτελεί ιδανικό τόπο για την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού όπως π.χ. μορφών που έχουν ήδη αναπτυχθεί μερικώς, όπως ο γεωτουρισμός μέσω του Παγκοσμίου Γεωπάρκου UNESCO Κεφαλονιάς-Ιθάκης και ο αστρονομικός τουρισμός μέσω του Διεθνούς Πάρκου Σκοτεινού Ουρανού Εθνικού Δρυμού Αίνου. Παρά το πλούσιο φυσικό περιβάλλον, την έντονη γεωμορφολογία της, την υψηλότερη βιοποικιλότητα των Ιονίων Νήσων και το μεσογειακό κλίμα που συμβάλει στην ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει κάποια προσπάθεια να στοιχειοθετήθει η ανάπτυξη θεματικών μορφών τουρισμού που να βασίζονται στην βιοποικιλότητα. Στην παρούσα διατριβή παρουσιάζεται μία μεθοδολογία που τεκμηριώνει την ανάπτυξη του τουρισμού για παρατήρηση πουλιών από την πλευρά του μάρκετινγκ και της περιβαλλοντικής επικοινωνίας. Αρχικά έγινε μία ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης του τουρισμού στο νησί για την ανάπτυξη θεματικών μορφών τουρισμού και ολοκληρώθηκε με μια ανάλυση SWOT. Στην συνέχεια μέσα από το πρίσμα ορνιθοπαρατηρητών που έχουν επισκεφθεί το νησί έγινε μία οργανωμένη προσπάθεια συλλογής και ανάλυσης παρατηρήσεων ορνιθοπανίδας από Έλληνες και ξένους τουρίστες από σχετικούς ιστοχώρους που βρίσκονται στο διαδίκτυο. Συνολικά, συλλέχθηκαν 1.776 ορνιθολογικές παρατηρήσεις και αναλύθηκαν υπό το πρίσμα της ανάπτυξης του ορνιθοτουρισμού. Οι ορνιθοπαρατηρητές κατέγραψαν 254 διαφορετικά είδη πτηνών, που ανήκουν σε 54 διαφορετικές οικογένειες με πολλά σημαντικά είδη, όπως το φρυγανοτσίχλονο που μπορεί να παίξει το ρόλο του είδους-κλειδιού για την ανάπτυξη του ορνιθοτουρισμού. Στα πλαίσια του μάρκετινγκ χρειάζεται και η ανάπτυξη μιας ψηφιακής πύλης για την προώθηση της Κεφαλονιάς ως προορισμού για παρατήρηση πουλιών. Για την εύρεση των πιο σημαντικών ποιοτικών χαρακτηριστικών, που θα περιέχει η ιστοσελίδα θεματικού τουρισμού πραγματοποιήθηκε αξιολόγηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών ιστοσελίδων των Διεθνών Πάρκων Σκοτεινού Ουρανών και των Παγκόσμιων Γεωπάρκων UNESCO για να αντληθούν εκείνα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που κάνουν τον επισκέπτη να επιλέξει τον εναλλακτικό προορισμό. Χαρακτηριστικά όπως: Σωστή σύνδεση στις πρώτες θέσεις αποτελεσμάτων της μηχανής αναζήτησης, παροχή βασικών πληροφοριών επικοινωνίας, αναλυτική τοποθεσία, χάρτες, φωτογραφικό υλικό, παρουσία εκπαιδευτικών προγραμμάτων και δωρεάν υπηρεσιών είναι αυτά τα οποία με βάση την έρευνα είναι τα σημαντικότερα στοιχεία για την ποιοτική αναβάθμιση μίας ψηφιακής πύλης προορισμού εναλλακτικού τουρισμού. Παράλληλά, στο πλαίσιο την περιβαλλοντικής επικοινωνίας, η ανάπτυξη αιολικών πάρκων σε όλους τους ορεινούς όγκους της Κεφαλονιάς και η θανάτωσή των πτηνών από αυτές θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην εικόνα ενός προορισμού που θέλει να αναπτύξει τον ορνιθοτουρισμό. Η θανάτωση πτηνών αξιολογήθηκε με μια πιλοτική έρευνα πεδίου στις ανεμογεννήτριες στον ορεινό όγκο Ευμορφία της Κεφαλονιάς. Από την μελέτη πεδίου αποδείχθηκε ότι τα αιολικά πάρκα της Κεφαλονιάς δεν αποτελούν σημαντική απειλή για την εικόνα της Κεφαλονιάς ως ιδανικού τόπου για την ανάπτυξη του ορνιθοτουρισμού, εφόσον δεν βρέθηκε καμία θανάτωση πτηνού σε εξάμηνη παρακολούθηση κατά την θερινή περίοδο. Η διατριβή ολοκληρώθηκε με την εκπόνηση ενός σχεδίου μάρκετινγκ και περιβαλλοντικής επικοινωνίας για την ανάπτυξη του ορνιθοτουρισμού με βάση δράσεις από άλλα ευρωπαϊκά πάρκα που έχουν ήδη αναπτύξει αυτή την μορφή και με προτάσεις δράσεων για την ανάπτυξη του, όπως η προωθηση του ορνιθοτουρισμού από την τοπική κοινωνία και από φορείς τουρισμού και περιβάλλοντος, την συμμετοχή σε εκθέσεις και την οργάνωση μίας καμπάνιας επικοινωνίας για την προώθηση της Κεφαλονιάς ως προορισμού παρατήρησης πουλιών.