Η φιλοσοφία της θρησκείας του Ανδρέα Λασκαράτου: ο φιλοσοφικός στοχασμός του και ο θρησκευτικός του προσανατολισμός

Abstract

This dissertation critically examines the religious views of Andreas Laskaratos, focusing on his philosophical thinking and religious orientation, the two fundamental axes that led to his excommunication. The research is developed in two main areas: on the one hand, the assessment of his religious faith, with the aim of identifying and reconstructing any theological deviations, and on the other hand, the detection, recording, and analysis of the philosophical currents and thinkers that shaped his thinking, both during his stay in the West and during the years of his return and activity in Greece.This research is based on a thorough and critical review of the work of Andreas Laskaratos. Taking into account the sensitivity and particular nature of the subject, as well as the risk of misinterpretation or subjective interpretation, especially on matters of faith-which were, after all, the reason for his excommunication—it was deemed appropriate to include extensive quotations from his writings as evidence of his own positions and authentic testimonies of his thinking. The dissertation is structured in two main parts: a. The re-examination and reinterpretation of Laskaratos' life and statecraft, based on his worldview, his theory of life, and his attitude towards God and the world. b. A thorough examination of his work, focusing on his religious orientation, identifying the philosophical currents and thinkers that influenced his thinking, and studying his socio-political views.

Η παρούσα διατριβή εξετάζει κριτικά τις θρησκευτικές αντιλήψεις του Ανδρέα Λασκαράτου, εστιάζοντας στον φιλοσοφικό στοχασμό του και στον θρησκευτικό του προσανατολισμό, τους δύο θεμελιώδεις άξονες που οδήγησαν στον αφορισμό του. Η έρευνα αναπτύσσεται σε δύο κύρια πεδία: Αφενός, στην αποτίμηση της θρησκευτικής του πίστης, με στόχο τον εντοπισμό και την ανασκευή των τυχόν θεολογικών του αποκλίσεων, και αφετέρου, στην ανίχνευση, καταγραφή και ανάλυση των φιλοσοφικών ρευμάτων και στοχαστών που διαμόρφωσαν τη σκέψη του, τόσο κατά την παραμονή του στη Δύση όσο και κατά τα χρόνια της επιστροφής και δράσης του στην Ελλάδα. Η παρούσα έρευνα στηρίζεται σε ενδελεχή και κριτική επισκόπηση του έργου του Ανδρέα Λασκαράτου. Λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαιτερότητα και ευαισθησία του θέματος, καθώς και τον κίνδυνο παρερμηνειών ή υποκειμενικών αποδόσεων, ιδίως σε ζητήματα πίστης –τα οποία άλλωστε υπήρξαν και η αιτία του αφορισμού του– κρίθηκε σκόπιμη η εκτενής παράθεση αποσπασμάτων από τα κείμενά του, ως τεκμήρια των ίδιων των θέσεών του και αυθεντικές μαρτυρίες της σκέψης του. Η διατριβή διαρθρώνεται σε δύο βασικά μέρη: α. Την αναψηλάφηση και επανανοηματοδότηση του βίου και της πολιτείας του Λασκαράτου, με γνώμονα την κοσμοαντίληψή του, τη βιοθεωρία του και τη στάση του απέναντι στον Θεό και τον κόσμο. β. Τη διεξοδική προσπέλαση του έργου του, με άξονα τον θρησκευτικό του προσανατολισμό, την ανίχνευση των φιλοσοφικών ρευμάτων και των στοχαστών που επηρέασαν τη σκέψη του και τη μελέτη των κοινωνικοπολιτικών του αντιλήψεων.