Πληροφοριακή παιδεία και διαπολιτισμική εκπαίδευση

Abstract

This dissertation investigates the relationship between Information Literacy (IL) and Multicultural Education, exploring how IL can function as a bridge for cognitive improvement, social inclusion, and critical engagement in culturally diverse learning environments. The study employs a multiple case study design to examine three educational interventions implemented in Greece, each illustrating a different pedagogical model of IL instruction.The first case, Pyxida, exemplifies librarian–teacher collaboration, where co-designed IL activities encouraged intercultural dialogue and reflective learning. The second, at the 1st Multicultural Junior High School of Athens, highlights the librarian’s autonomous teaching role in fostering critical evaluation. In contrast, the third one, the “School Project”, presents a peer-mentoring approach in which Greek students guided refugee peers in IL practices under librarians’ supervision, promoting empathy and mutual empowerment. A qualitative methodology combining observation, reflective conversations, and questionnaires ensured the triangulation of data and reinforced validity. Findings indicate that IL education, when situated within inclusive pedagogical frameworks, enhances critical thinking, digital competence, and intercultural awareness. Across all models, the librarian emerges as a transformative educator – simultaneously an information specialist, cultural mediator, and advocate for equitable access to learning. The research concludes that information literacy, reconceptualised as a socially transformative process, can play a vital role in advancing multicultural education and supporting democratic participation in diverse societies.

Η παρούσα διατριβή διερευνά τη σύνδεση ανάμεσα στην Πληροφοριακή Παιδεία (ΠλΠ) και τη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση, εστιάζοντας στη συμβολή των βιβλιοθηκονόμων ως εκπαιδευτών σε διαπολιτισμικά σχολικά περιβάλλοντα. Η έρευνα εξετάζει τρεις διακριτές παιδαγωγικές προσεγγίσεις για την ενσωμάτωση της πληροφοριακής παιδείας σε μαθητικούς πληθυσμούς με διαφορετικά πολιτισμικά υπόβαθρα. Η πρώτη προσέγγιση επικεντρώνεται στη συνεργασία βιβλιοθηκονόμου και εκπαιδευτικών, με στόχο τον από κοινού σχεδιασμό μαθησιακών δραστηριοτήτων που ενσωματώνουν δεξιότητες γραμματισμού, αναζήτησης, αξιολόγησης και χρήσης πληροφοριών. Η δεύτερη προσέγγιση μελετά την αυτόνομη διδασκαλία της ΠλΠ από το βιβλιοθηκονόμο εντός της τάξης με έμφαση στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης, ενώ η τρίτη προσέγγιση εστιάζει σε ένα καινοτόμο μοντέλο ομότιμης μάθησης, όπου Έλληνες μαθητές λειτουργούν ως μέντορες για μαθητές-πρόσφυγες/μετανάστες, υπό την καθοδήγηση βιβλιοθηκονόμων, προωθώντας τη συνεργατική γνώση και την κοινωνική ένταξη μέσω της ΠλΠ.Η μεθοδολογία της έρευνας είναι κυρίως ποιοτική, με ποιοτικά δεδομένα από αναστοχαστικές συζητήσεις, παρατηρήσεις πεδίου και κάποια ποσοτικά δεδομένα από ερωτηματολόγια. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι όταν η πληροφοριακή παιδεία εντάσσεται σε παιδαγωγικά πλαίσια χωρίς αποκλεισμούς, ενισχύει την κριτική σκέψη, τις ψηφιακές δεξιότητες και τη διαπολιτισμική ευαισθητοποίηση των μαθητών. Η έρευνα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ΠλΠ επαναπροσδιορισμένη ως μια διαδικασία κοινωνικής ενσωμάτωσης, μπορεί να διαδραματίσει ζωτικό ρόλο στην προώθηση της πολυπολιτισμικής εκπαίδευσης και στην υποστήριξη της δημοκρατικής συμμετοχής σε πολυπολιτισμικές κοινωνίες.