Η αξιοποίηση της βιωματικής και διερευνητικής μεθόδου εκπαίδευσης για την καλλιέργεια των ικανοτήτων των μελλοντικών γεωπόνων-συμβούλων

Abstract

In the 21st century, the role of the modern agricultural advisor (MAA) is evolving into a change agent, going beyond the limits of a simple supporter and guide of farmers on technical issues, with the primary objective of increasing productivity and production. MAAs, through their interventions and decisions aimed at sustainable agriculture and rural development, contribute to the well-being of society and the sustainability of the planet. To fulfill this expanded role, they need to be able to set achievable goals, collaborate to achieve them, solve complex problems successfully and act with professional ethics that upholds well-being and sustainability. Therefore, during their university studies, MAA needs to develop a profile based on scientific knowledge, skills and values, which will support them in their new, expanded role. A profile with a well-developed sense of responsibility and active participation in society. To support the development and cultivation of students' specific competences, there is an urgent need for higher education based on modern teaching methods. The PhD dissertation examines the contribution of modern educational methods to the acquisition and/or enhancement of cognitive, metacognitive, social, and communication competences and professional ethics. It also studies the contribution of modern educational methods in motivating learners to actively participate in the educational process. The research employs experimental design involving 69 students from the Agricultural University of Athens (AUA). The participants were randomly divided into three groups, each engaging in the same subject matter through a different teaching method. Two groups were exposed to experiential and inquiry-based learning method, respectively, while the control group received a conceptual processing method. The experimental phase coincided with the COVID-19 pandemic, and as a result, all sessions were conducted remotely using online platforms and tools. A mixed-methods approach was adopted: qualitative data collection resulted from the participation of students in focus groups immediately after the completion of the teaching sessions, while quantitative data collection -used for further exploration and validation of the qualitative data- resulted from the completion of questionnaires before and after the teaching sessions The findings indicate that active and participatory learning significantly enhances the development of key professional competences, professional ethos, and students’ intrinsic motivation. Students’ positive attitude towards contemporary teaching methods highlights the necessity of integrating such approaches into university education, as a means of strengthening both their learning engagement and their professional profile as agents of change.

Τον 21ο αιώνα ο ρόλος του Σύγχρονου Γεωπόνου-Συμβούλου εξελίσσεται σε παράγοντα αλλαγής (change agent), ξεπερνώντας τα όρια του απλού υποστηρικτή και καθοδηγητή των γεωργών σε τεχνικά θέματα, με πρωταρχικό στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας και της παραγωγής. Πλέον, οι Σύγχρονοι Γεωπόνοι - Σύμβουλοι με τις παρεμβάσεις και τις αποφάσεις τους, οι οποίες στοχεύουν στη βιώσιμη γεωργία και αγροτική ανάπτυξη, συντελούν στην ευημερία της κοινωνίας και στη βιωσιμότητα του πλανήτη. Για να ανταπεξέλθουν στο νέο ρόλο τους χρειάζεται να είναι ικανοί να θέτουν εφικτούς στόχους, να συνεργάζονται αρμονικά για την επίτευξή τους, να επιλύουν με επιτυχία σύνθετα προβλήματα και να δρουν με επαγγελματικό ήθος. Συνεπώς, κατά τη διάρκεια των σπουδών τους οφείλουν να αναπτύξουν ένα προφίλ βασισμένο σε επιστημονικές γνώσεις, δεξιότητες και αξίες, το οποίο θα τους υποστηρίζει στο νέο, διευρυμένο ρόλο τους. Ένα προφίλ με ανεπτυγμένη την εμπρόθετη δράση τους, δηλαδή την αίσθηση ευθύνης και ενεργού συμμετοχής τους στην κοινωνία. Ως εκ τούτου, στον 21ο αιώνα εμφανίζεται επιτακτική η ανάγκη για εκπαίδευση βασισμένη στη χρήση σύγχρονων διδακτικών μεθόδων, που θα υποστηρίξουν την ανάπτυξη και καλλιέργεια των ιδιαίτερων ικανοτήτων των φοιτητών/τριών. Η παρούσα διδακτορική μελέτη εξετάζει τη συμβολή της χρήσης σύγχρονων μεθόδων διδασκαλίας στην απόκτηση ή/και ενδυνάμωση των γνωστικών, μεταγνωστικών, κοινωνικών και επικοινωνιακών ικανοτήτων και στην ενίσχυση του επαγγελματικού ήθους. Μελετά επίσης τη συμβολή τους στην παρακίνηση των εκπαιδευόμενων για ενεργή συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η έρευνα χρησιμοποιεί την πειραματική μέθοδο, με δείγμα 69 φοιτητές και φοιτήτριες του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΓΠΑ). Το δείγμα χωρίστηκε τυχαία σε 3 ομάδες, με στόχο η καθεμία να παρακολουθήσει την ίδια θεματική με εφαρμογή διαφορετικής διδακτικής μεθόδου. Ως σύγχρονες μέθοδοι εξετάστηκαν η Διερευνητική και η Βιωματική Μέθοδος διδασκαλίας, ενώ η συμβατική μέθοδος της Επεξεργασίας Εννοιών με την τεχνική της Διάλεξης αποτέλεσε την ομάδα ελέγχου. Δεδομένου ότι η πειραματική εφαρμογή συνέπεσε με την πανδημία COVID-19 οι διδασκαλίες σχεδιάστηκαν ώστε να πραγματοποιηθούν εξ αποστάσεως με τη χρήση online εκπαιδευτικών εργαλείων.Χρησιμοποιήθηκε μικτή μεθοδολογία έρευνας. Η συλλογή ποιοτικών δεδομένων προέκυψε από τη συμμετοχή των φοιτητών/τριών σε ομάδες εστίασης (focus groups) αμέσως μετά την ολοκλήρωση των διδασκαλιών, ενώ η συλλογή ποσοτικών δεδομένων προέκυψε από τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων πριν και μετά τη διδασκαλία με στόχο η ανάλυσή τους να αξιοποιηθεί για την περαιτέρω διερεύνηση και επικύρωση των ποιοτικών δεδομένων. Τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι η ενεργή και συμμετοχική μάθηση ενισχύει ουσιαστικά την ανάπτυξη κρίσιμων επαγγελματικών ικανοτήτων και επαγγελματικού ήθους, ενώ ενδυναμώνει την εσωτερική παρακίνηση για μάθηση. Η θετική στάση των φοιτητών/τριών του ΓΠΑ και εν δυνάμει Σύγχρονων Γεωπόνων απέναντι στις σύγχρονες διδακτικές μεθόδους αναδεικνύει την αναγκαιότητα της ενσωμάτωσής τους στην πανεπιστημιακή διδασκαλία, ως μέσο ενδυνάμωσης τόσο της μαθησιακής τους δέσμευσης όσο και του επαγγελματικού τους προφίλ ως παράγοντες αλλαγής.