Τυποποίηση των εξηγητικών αρετών και αποτίμησής τους στα πλαίσια της Μπεϋζιανής μεθοδολογίας

Abstract

The study explores the possibilities of formalizing and evaluating abductive reasoning, with a particular focus on Inference to the Best Explanation (IBE). Abduction, as defined by Peirce, is a form of reasoning that seeks to explain an unexpected fact through a hypothesis. Two main versions of abduction are distinguished: heuristic abduction and selective abduction. The reliability of the latter depends on the so-called "explanatory virtues," such as simplicity, consistency, fruitfulness, and others—though there is no consensus among philosophers regarding which virtues are essential. The work first outlines the philosophical framework and then investigates how abduction can be formalized into logical-mathematical models (e.g., the AKM schema), as well as how the explanatory power of a hypothesis can be assessed using quantitative criteria. A significant part of the discussion centers on the convergence between abduction and Bayesianism, the latter being a normative framework grounded in probability theory. Although objections exist concerning the compatibility of these two approaches, various research programs have emerged aiming to unify them, primarily by incorporating explanatory virtues into Bayesian conditionalization. The main conclusion drawn from this research is that, despite existing challenges, convergence between IBE and objective Bayesianism is attainable under certain conditions. While the inclusion of explanatory virtues restricts the range of admissible probability assignments, it can also confer normative force to abduction, thereby enhancing its philosophical validity and practical utility.

Η εργασία εξετάζει τις δυνατότητες τυποποίησης και αποτίμησης των απαγωγικών συλλογισμών, εστιάζοντας κυρίως στη Συναγωγή στην Καλύτερη Εξήγηση (Inference to the Best Explanation – IBE). Η απαγωγή, όπως ορίστηκε από τον Peirce, αποτελεί μια μορφή συλλογισμού που προσπαθεί να εξηγήσει ένα μη αναμενόμενο γεγονός μέσω μιας υπόθεσης. Δύο βασικές εκδοχές της απαγωγής είναι η ευρετική και η επιλεκτική. Η αξιοπιστία της δεύτερης εξαρτάται από τις λεγόμενες «εξηγητικές αρετές», όπως η απλότητα, η συνέπεια, η γονιμότητα κ.ά., για τις οποίες ωστόσο δεν υπάρχει συναίνεση στη φιλοσοφική κοινότητα. Αρχικά, παρουσιάζεται το φιλοσοφικό πλαίσιο και στη συνέχεια ερευνάται πώς μπορεί να τυποποιηθεί η απαγωγή σε λογικομαθηματικά μοντέλα (π.χ. σχήμα AKM), αλλά και πώς μπορεί να αποτιμηθεί η εξηγητική δύναμη μιας υπόθεσης με ποσοτικά κριτήρια. Σημαντική είναι η συζήτηση γύρω από τη σύγκλιση της απαγωγής με τον Μπεϋζιανισμό, καθώς ο τελευταίος διαθέτει κανονιστικό χαρακτήρα και προσφέρει ένα αυστηρό μαθηματικό πλαίσιο. Αν και υπάρχουν αντιρρήσεις για τη συμβατότητα των δύο μεθόδων, έχουν αναπτυχθεί προγράμματα που επιδιώκουν τη συνένωσή τους, κυρίως με την ενσωμάτωση των εξηγητικών αρετών στον κανόνα συνθηκοποίησης του Μπεϋζιανισμού.Το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει από την παρούσα έρευνα είναι πως παρά τις δυσκολίες, η σύγκλιση μεταξύ IBE και του αντικειμενικού Μπεϋζιανισμού είναι εφικτή, υπό προϋποθέσεις. Έτσι, ενώ η ενσωμάτωση των εξηγητικών αρετών περιορίζει τις διαθέσιμες επιλογές πιθανοτήτων, μπορεί να προσδώσει κανονιστική ισχύ στην απαγωγή, ενισχύοντας τη φιλοσοφική της εγκυρότητα και χρησιμότητα.