Διατροφή στο πλαίσιο της εκπαίδευσης για την αειφορία με έμφαση στην κοινωνική και πολιτισμική βιωσιμότητα: εμπειρική μελέτη σε εκπαιδευτικούς, γονείς και μαθητές/τριες

Abstract

This PhD thesis examines nutrition in the context of Education for Sustainability, with emphasis on social and cultural sustainability, through the knowledge and views of primary school teachers in Rhodes. Its importance lies in the potential of education to shape attitudes and behaviors that enhance sustainable food culture. In order to study this topic, a literature review was conducted to analyze the basic concepts, while the empirical research was based on data collection through questionnaires and interviews with primary school teachers in Rhodes, with toddlers and with parents of children. The data were analyzed using descriptive statistics and thematic content analysis methods. Also, the views of the toddlers were presented in a tracing or verbal way and the recording of the views were obtained from the content analysis of the toddlers' productions. The main findings of the survey indicate that teachers recognize the importance of nutrition for sustainability, but the concept of social and cultural sustainability is not fully understood. At the same time, it is argued that schools have limited nutrition education programs and highlights the need to strengthen teacher training so that they can more effectively integrate sustainable nutrition principles into the educational process. At the same time, it is considered that the presence of adults, especially parents, at mealtimes contributes to healthier food choices for young children. On the contrary, when children choose food on their own, they tend towards unhealthy choices, influenced mainly by the taste and image of the products. Beyond this, it is clear that toddlers lack sufficient knowledge about the origin of food and its nutritional value. Based on the findings of this study, it was understood that education can play a key role in shaping sustainable dietary patterns, provided that the link between nutrition and social and cultural sustainability is strengthened. Finally, emphasis is placed on making proposals for the development of educational programs to promote local nutrition, environmental responsibility and social awareness, and it is also considered important to integrate nutrition education into the school curriculum.

Η συγκεκριμένη Διδακτορική Διατριβή εξετάζει τη διατροφή στο πλαίσιο της Εκπαίδευσης για την Αειφορία, με έμφαση στην κοινωνική και πολιτισμική βιωσιμότητα, μέσα από τις γνώσεις και απόψεις εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στη Ρόδο. Η σημασία της έγκειται στη δυνατότητα της εκπαίδευσης να διαμορφώσει στάσεις και συμπεριφορές που ενισχύουν τη βιώσιμη διατροφική κουλτούρα. Για τη μελέτη αυτού του θέματος πραγματοποιήθηκε βιβλιογραφική επισκόπηση για την ανάλυση των βασικών εννοιών, ενώ η εμπειρική έρευνα βασίστηκε στη συλλογή δεδομένων μέσω ερωτηματολογίων και συνεντεύξεων με εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στη Ρόδο, με νήπια, αλλά και με γονείς παιδιών . Τα δεδομένα αναλύθηκαν με μεθόδους περιγραφικής στατιστικής και θεματικής ανάλυσης περιεχομένου. Επίσης, οι απόψεις των νηπίων παρουσιάστηκαν με ιχνογραφικό ή λεκτικό τρόπο και η καταγραφή των απόψεων προέκυψαν από την ανάλυση περιεχομένου των παραγωγών των νηπίων. Τα κύρια ευρήματα της έρευνας επισημαίνουν ότι οι εκπαιδευτικοί αναγνωρίζουν τη σημασία της διατροφής για την αειφορία, αλλά η έννοια της κοινωνικής και πολιτισμικής βιωσιμότητας δεν είναι πλήρως κατανοητή. Παράλληλα, υποστηρίζεται ότι τα σχολεία εφαρμόζουν περιορισμένα προγράμματα διατροφικής εκπαίδευσης και αναδεικνύεται η ανάγκη ενίσχυσης της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών ώστε να μπορούν να ενσωματώσουν αποτελεσματικότερα τις αρχές της βιώσιμης διατροφής στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ταυτόχρονα, θεωρείται ότι η παρουσία των ενηλίκων, ιδιαίτερα των γονέων, κατά τη διάρκεια των γευμάτων συμβάλλει σε πιο υγιεινές διατροφικές επιλογές των νηπίων. Αντίθετα, όταν τα παιδιά επιλέγουν μόνα τους τα τρόφιμα, τείνουν προς ανθυγιεινές επιλογές, επηρεαζόμενα κυρίως από τη γεύση και την εικόνα των προϊόντων. Πέρα από αυτά είναι σαφές ότι τα νήπια δεν διαθέτουν επαρκείς γνώσεις σχετικά με την προέλευση των τροφίμων και τη διατροφική τους αξία. Με βάση τα συμπεράσματα αυτής της μελέτης κατανοήθηκε ότι η εκπαίδευση μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση βιώσιμων διατροφικών προτύπων, αρκεί να ενισχυθεί η σύνδεση της διατροφής με την κοινωνική και πολιτισμική βιωσιμότητα. Τέλος, έμφαση δίνεται στην υποβολή προτάσεων για την ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων που θα προάγουν την τοπική διατροφή, την περιβαλλοντική υπευθυνότητα και την κοινωνική ευαισθητοποίηση, ενώ, επίσης, σημαντική θεωρείται η ενσωμάτωση της διατροφικής εκπαίδευσης στο αναλυτικό πρόγραμμα των σχολείων.