Τεχνολογική αλλαγή και ευρεσιτεχνίες στην Ελλάδα

Abstract

In this thesis we deal with intellectual property issues in Greece and more specifically with the patents registered at the Greek Patent Office (OBI) during the period 1989-2005. The thesis has three objectives: First, the description of the basic characteristics of Greek inventive activity at an economic-productive, technological or other level. Second, the focus on the technologies of patents developed by Greek companies, as well as the technological and economic direction of these technologies. Third, the identification of the so-called "persistent" beneficiaries, that is, those companies that show great inventive activity for Greek data during the period 1989-2005.The thesis is divided into two parts. The first part consists of two chapters, which in a sense support from a theoretical point of view the empirical part of the thesis that follows. The first chapter is somewhat introductory. Among the issues we examine are, first, the role and importance of technological change in the economy, second, the interactive relationship between science, technology and knowledge, third, the results of technological change and, fourth, intellectual property rights and their contribution to economic development. In the second chapter of the thesis, we delve further into intellectual property issues and focus the analysis on patents and the indicators extracted from them, that is, the research tool that we also utilize subsequently throughout the empirical part of the thesis. The second part of the thesis (chapters 3, 4, 5 and 6) reflects our attempt to describe and approach the issue of intellectual property in Greece and more specifically the new knowledge and new technologies that arise through the patents that have been registered in the Greek office. For this purpose, we have collected all the printed documents of the granted patents that have been protected from 1989 to 2005. We refer to the most important findings-results of this thesis in the 7th chapter, where we try to evaluate and evaluate the phenomena, trends and more generally the research results of the four previous chapters of the empirical part of the thesis. This assessment and evaluation effort includes, first, the description of Greece's performance over time and its placement on the global economic and technological map, second, our reference to relevant research and case studies in the international literature and, third, the brief description of the way in which Greece developed economically, productively and technologically. After all, it is our basic view and position that a country's past determines the present and greatly influences the future. Greece's economic performance is better than its technological performance. Of course, we cannot and it makes no sense to compare Greece with economically and technologically much more advanced countries, such as the U.S. and Western European countries. However, we can compare it on the one hand with some of the new countries of the European Union and on the other hand with Portugal. Greece is moving on parallel paths with these countries now, but it is by no means certain that it will move in the future. In this thesis, through patent activity, we tried to record trends, identify particular phenomena and identify differences between sectors and technologies. We dealt with a research topic that no one has dealt with so far in Greece. Moreover, in Greece, the relevant studies are few and this constituted an additional obstacle in the effort to evaluate and confirm our own results-findings. We believe that through this thesis, many of the existing impressions regarding Greece's performance in this specific field were confirmed. We also believe that we highlighted some new trends or trends that could not have been perceived without this research. On the occasion of this research, we studied many papers and policy documents. In all of them, to a greater or lesser extent, directly or indirectly, it is argued that Greece must intensify its technological efforts, given the low intensity of national technological activities.

Σε αυτή την διατριβή ασχολούμαστε με τα θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας στην Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα με τις ευρεσιτεχνίες που έχουν κατοχυρωθεί στο ελληνικό γραφείο κατοχύρωσης (OBI) την περίοδο 1989- 2005. Τρεις είναι οι στόχοι της διατριβής: Πρώτον, η περιγραφή των βασικών χαρακτηριστικών της ελληνικής εφευρετικής δραστηριότητας σε οικονομικό- παραγωγικό, τεχνολογικό ή άλλο επίπεδο. Δεύτερον, η εστίαση στις τεχνολογίες των ευρεσιτεχνιών που αναπτύσσονται από ελληνικές επιχειρήσεις, καθώς και η τεχνολογική και οικονομική κατεύθυνση αυτών των τεχνολογιών. Τρίτον, η ανάδειξη των λεγόμενων «επίμονων» δικαιούχων, δηλαδή εκείνων των επιχειρήσεων οι οποίες παρουσιάζουν μεγάλη εφευρετική δραστηριότητα για τα ελληνικά δεδομένα την περίοδο 1989- 2005. Η διατριβή χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αποτελείται από δύο κεφάλαια, τα οποία υπό μια έννοια υποστηρίζουν από θεωρητική άποψη το εμπειρικό τμήμα της διατριβής που ακολουθεί. Το πρώτο κεφάλαιο είναι κατά κάποιον τρόπο εισαγωγικό. Ανάμεσα στα ζητήματα που εξετάζουμε είναι, πρώτον, ο ρόλος και η σημασία της τεχνολογικής αλλαγής στην οικονομία, δεύτερον, η αλληλεπιδραστική σχέση ανάμεσα στην επιστήμη, την τεχνολογία και την γνώση, τρίτον, τα αποτελέσματα της τεχνολογικής αλλαγής και, τέταρτον, τα πνευματικά δικαιώματα ιδιοκτησίας και η συμβολή τους στην οικονομική ανάπτυξη. Στο δεύτερο κεφάλαιο της διατριβής εμβαθύνουμε περαιτέρω στα ζητήματα πνευματικής ιδιοκτησίας και επικεντρώνουμε την ανάλυση στις ευρεσιτεχνίες και στους δείκτες που εξάγονται από αυτές, δηλαδή στο ερευνητικό εργαλείο το οποίο αξιοποιούμε και εμείς στην συνέχεια σε όλο το εμπειρικό τμήμα της διατριβής. Στο δεύτερο μέρος της διατριβής (κεφάλαια 3, 4, 5 και 6) αποτυπώνεται η προσπάθειά μας να περιγράψουμε και να προσεγγίσουμε το θέμα της πνευματικής ιδιοκτησίας στην Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα την νέα γνώση και τις νέες τεχνολογίες που προκύπτουν μέσα από τις ευρεσιτεχνίες που έχουν κατοχυρωθεί στο ελληνικό γραφείο. Για τον σκοπό αυτό έχουμε συλλέξει όλα τα έντυπα έγγραφα των χορηγηθέντων ευρεσιτεχνιών που έχουν προστατευθεί από το 1989 ως το 2005. Στα πιο σημαντικά ευρήματα- αποτελέσματα αυτής της διατριβής αναφερόμαστε στο 7ο κεφάλαιο, όπου και προσπαθούμε να αποτιμήσουμε και να αξιολογήσουμε τα φαινόμενα, τις τάσεις και γενικότερα τα ερευνητικά αποτελέσματα των τεσσάρων προηγούμενων κεφαλαίων του εμπειρικού τμήματος της διατριβής. Σε αυτή την προσπάθεια αποτίμησης και αξιολόγησης εντάσσεται, πρώτον, η περιγραφή των επιδόσεων της Ελλάδας διαχρονικά και η τοποθέτησή της στον παγκόσμιο οικονομικό και τεχνολογικό χάρτη, δεύτερον, η αναφορά μας σε σχετικές έρευνες και μελέτες περιπτώσεων της διεθνούς βιβλιογραφίας και, τρίτον, η σύντομη περιγραφή του τρόπου με τον οποίο αναπτύχθηκε οικονομικά- παραγωγικά και τεχνολογικά η Ελλάδα. Άλλωστε είναι βασική μας άποψη και θέση ότι το παρελθόν μιας χώρας καθορίζει το παρόν και επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το μέλλον. Η ελληνική οικονομική επίδοση είναι καλύτερη από την τεχνολογική της. Ασφαλώς δεν μπορούμε και δεν έχει νόημα να συγκρίνουμε την Ελλάδα με οικονομικά και τεχνολογικά πολύ πιο προηγμένες χώρες, όπως οι Η.Π.Α. και οι δυτικές ευρωπαϊκές χώρες. Μπορούμε όμως να την συγκρίνουμε αφενός με ορισμένες από τις νεοεισερχόμενες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αφετέρου με την Πορτογαλία. Με αυτές τις χώρες η Ελλάδα κινείται σε παράλληλους δρόμους τώρα αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα κινείται και στο μέλλον. Σε αυτή την διατριβή μέσα από την δραστηριότητα ευρεσιτεχνιών προσπαθήσαμε να καταγράψουμε τάσεις, να αναγνωρίσουμε ιδιαίτερα φαινόμενα και να εντοπίσουμε διαφορές ανάμεσα στους κλάδους και στις τεχνολογίες. Ασχοληθήκαμε με ένα ερευνητικό θέμα με το οποίο δεν έχει ασχοληθεί κανείς μέχρι τώρα στην Ελλάδα. Άλλωστε στην Ελλάδα οι σχετικές μελέτες είναι ελάχιστες και αυτό αποτέλεσε ένα επιπλέον εμπόδιο στην προσπάθεια αποτίμησης και επιβεβαίωσης των δικών μας αποτελεσμάτων- ευρημάτων. Πιστεύουμε ότι μέσα από αυτή την διατριβή επιβεβαιώθηκαν πολλές από τις υφιστάμενες εντυπώσεις σχετικά με τις επιδόσεις της Ελλάδας στο συγκεκριμένο πεδίο. Πιστεύουμε επίσης ότι αναδείξαμε και κάποιες καινούριες τάσεις ή τάσεις που δεν θα μπορούσαν να γίνουν αντιληπτές χωρίς αυτή την έρευνα. Με αφορμή αυτή την έρευνα μελετήσαμε πολλές εργασίες και κείμενα πολιτικής. Σε όλα, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, άμεσα ή έμμεσα, υποστηρίζεται ότι η Ελλάδα πρέπει να εντείνει τις τεχνολογικές της προσπάθειες, με δεδομένη την χαμηλή ένταση των εθνικών τεχνολογικών δραστηριοτήτων.