Η εφαρμογή διατάξεων του αστικού κώδικα στις δημόσιες συμβάσεις: συμβολή στην ερμηνεία των άρθρων 129 ν. 4412/2016 και 47 ν. 4413/2016

Abstract

The aim of the thesis was the study of the application of the provisions of Civil Code (CC) in the performance of public procurement, under articles 129 of Law 4412/2016 and 47 of Law 4413/2016. The basic features of the CC, as a piece of legislation, which helps osmosis with administrative law, were analyzed. The application of private law, and in particular of the CC, by the public administration and the application of the CC in public procurement in Greek theory and jurisprudence before the article 129 of L. 4412/2016 was examined. The reasons justifying the implementation of the CC in public procurement under the overall contractual action of the Administration have been developed. The way of supplementary application of the provisions of the CC in public procurement was examined, i.e. by its direct or proportionate application, on the basis of relevant legislation or a general principle of law. In addition, there was a reference to the implementation of CC in the pre-contract stage, in the content of the pre-contractual obligations of the Administration, in the potentially non obligatory nature of the responsibility in public law as well as the question of reparation other than the negative difference and the (full) difference of fulfilment to the tenderer excluded, in relation to articles 197 and 198 of the CC. Extensive reference was made to the application of the CC during the execution of the public contract. The application of good faith and especially of articles 200, 288 and 388CC, in theory and case law of both civil and administrative courts, since the adoption of Law 1406/83, was examined. The gradual rejection by the case law of French theories of how to deal with difficulties in the execution of public procurement was reflected. It was found that in the case of irregular execution of the public contract the rules of CC are not applied as they are due to the parameter of public interest. The applications of the provisions of CC on the irregular execution of the civil contract (inability of fulfilment, delinquency of debtor and lender, inadequate fulfilment) during the irregular execution of the public contract and the problems or potential gaps that appear given the gap that CC displays regarding the consequences of the poor performance of the contract, were also analyzed. Particular emphasis was placed on the possibility of additional application of the provisions of the CC on reciprocal contracts during the irregular execution of the public contract, in matters of confluence of contractual and non contractual responsibility but also in matters of claims for compensation by both parties. The application of unjustified enrichment provisions to the public contract was examined and finally the implementation of the provisions of the CC relating to the termination of the contract on public contract and in particular the possible termination of the public contract by mutual agreement. In each chapter, conclusions were formulated and the final ones in the epilogue of the thesis.

Σκοπός της διατριβής ήταν η μελέτη της εφαρμογής των διατάξεων του Αστικού Κώδικα (AK) στην εκτέλεση των δημοσίων συμβάσεων, δυνάμει των άρθρων 129 του ν. 4412/2016 και 47 του ν. 4413/2016. Αναλύθηκαν τα βασικά γνωρίσματα του ΑΚ ως νομοθετήματος, που βοηθούν την όσμωσή του με το διοικητικό δίκαιο. Εξετάστηκε η εφαρμογή του ιδιωτικού δικαίου, και ειδικότερα του ΑΚ, από την δημόσια διοίκηση αλλά και η εφαρμογή του ΑΚ στις δημόσιες συμβάσεις κατά την ελληνική θεωρία και νομολογία πριν από το άρ. 129 του ν. 4412/2016. Αναπτύχθηκαν οι λόγοι, που δικαιολογούν την εφαρμογή του ΑΚ στις δημόσιες συμβάσεις στο πλαίσιο της συνολικής συμβατικής δράσης της Διοίκησης. Εξετάστηκε ο τρόπος συμπληρωματικής εφαρμογής των διατάξεων του ΑΚ στις δημόσιες συμβάσεις, δηλ. με την ευθεία ή αναλογική εφαρμογή του σε αυτές, βάσει σχετικών νομοθετικών ρυθμίσεων ή γενικής αρχής του δικαίου. Έγινε αναφορά στην εφαρμογή του ΑΚ στο προσυμβατικό στάδιο των δημοσίων συμβάσεων, στο περιεχόμενο των προσυμβατικών υποχρεώσεων της Διοίκησης, στον πιθανώς ενδοτικό χαρακτήρα της ευθύνης και στο δημόσιο δίκαιο καθώς και στο ζήτημα αποκατάστασης πλην του αρνητικού διαφέροντος και του (πλήρους) διαφέροντος εκπληρώσεως στον αποκλεισθέντα από διαγωνιστική διαδικασία, σε σχέση με τα άρθρα 197 και 198 ΑΚ. Έγινε εκτενής αναφορά στην εφαρμογή του ΑΚ κατά την εκτέλεση της δημόσιας σύμβασης. Εξετάστηκε η εφαρμογή της καλής πίστης και ιδιαίτερα των άρθρων 200, 288 και 388ΑΚ, κατά τη θεωρία και τη νομολογία τόσο των πολιτικών όσο και των διοικητικών δικαστηρίων, από τη θέσπιση του ν. 1406/1983 και εφεξής. Αποτυπώθηκε η σταδιακή απόρριψη από τη νομολογία των γαλλικών θεωριών αντιμετώπισης των δυσχερειών εκτέλεσης της δημόσιας σύμβασης. Διαπιστώθηκε ότι επί ανώμαλης εξέλιξης της ενοχής στην δημόσια σύμβαση δεν εφαρμόζονται αυτούσιοι οι κανόνες του ΑΚ λόγω της παραμέτρου του δημοσίου συμφέροντος. Αναλύθηκε επίσης η εφαρμογή των διατάξεων του ΑΚ περί της ανώμαλης εξέλιξης της ενοχής (αδυναμία παροχής, υπερημερία οφειλέτη και δανειστή, πλημμελής εκτέλεση της παροχής) κατά την ανώμαλη εκτέλεση της δημόσιας σύμβασης και τα προβλήματα ή πιθανά κενά που εμφανίζονται δεδομένου και του κενού που εμφανίζει ο ΑΚ σχετικά με τις συνέπειες της πλημμελούς εκτέλεσης της σύμβασης. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην δυνατότητα συμπληρωματικής εφαρμογής των διατάξεων του ΑΚ περί των αμφοτεροβαρών συμβάσεων κατά την ανώμαλη εξέλιξη της δημόσιας σύμβασης, σε θέματα συρροής ενδοσυμβατικής και εξωσυμβατικής ευθύνης αλλά και σε ζητήματα εκατέρωθεν αξιώσεων αποζημίωσης. Εξετάσθηκε η εφαρμογή των διατάξεων περί αδικαιολόγητου πλουτισμού στη δημόσια σύμβαση και τέλος η εφαρμογή των διατάξεων του ΑΚ που αφορούν τη λύση της σύμβασης επί της δημόσιας σύμβασης και ιδίως η δυνατότητα λύσης της με κοινή συμφωνία. Σε κάθε κεφάλαιο διατυπώθηκαν επιμέρους συμπεράσματα και τα τελικά στον επίλογο της διατριβής.