Επίδραση του κιρκάδιου ρυθμού στον κεντρικό νευρικό αποκλεισμό μετά από υπαραχνοειδή χορήγηση λεβοπουπιβακαίνης 0,5% και φεντανύλης για αναισθησία σε προγραμματισμένες ή επείγουσες καισαρικές τομές: πρόδρομη μελέτη παρατήρησης χρονοφαρμακολογίας/χρονοβιολογίας στην περιοχική αναισθησία

Abstract

Introduction Compelling scientific evidence has elucidated the regulatory role of intrinsic circadian rhythms in modulating the pharmacokinetic and pharmacodynamic properties of anesthetic agents, as well as in orchestrating neuroendocrine and immunological responses to surgical insult. Despite well-documented temporal variability in anesthetic efficacy and analgesic outcomes, the chronobiological dimension of spinal anesthesia within the obstetric domain remains markedly underexplored. Of particular interest is levobupivacaine, a long-acting local anesthetic characterized by a favorable safety profile, whose chronopharmacological behavior during pregnancy has yet to be systematically examined. Objective This investigation aimed to elucidate the effect of diurnal timing of spinal anesthesia on the duration of sensorimotor blockade, the adequacy of intraoperative analgesia, and the intensity of postoperative pain in parturients undergoing cesarean section. A secondary objective was to delineate the circadian modulation of perioperative inflammatory and neuroendocrine responses, employing CRP and cortisol as surrogate biomarkers. Materials and Methods A total of ninety parturients were prospectively allocated to three equal cohorts based on the time of anesthetic administration: Group A (08:00–16:00), Group B (16:00–00:00), and Group C (00:00–08:00). All subjects received standardized spinal anesthesia comprising 0.5% levobupivacaine and fentanyl. Primary endpoints included the duration of sensory and motor blockade, latency to the first postoperative analgesic request, and pain intensity at that point, assessed using the Numerical Rating Scale (NRS). Serial measurements of serum CRP and cortisol were conducted preoperatively and at 2, 4, 24, and 48 hours postoperatively. CRP velocity was calculated between sequential time points, and correlations with body mass index (BMI) were examined. Results Group A demonstrated significantly prolonged sensorimotor blockade (p < 0.05), delayed onset of analgesic requirement (p < 0.05), and reduced pain intensity at the time of first request (p < 0.05), relative to Groups B and C. Conversely, Group C exhibited more rapid regression of anesthetic effect and higher NRS scores. Group B manifested the most pronounced inflammatory response, evidenced by elevated CRP levels at 24h and 48h (p < 0.05), and the highest CRP velocity between 4–24h (p < 0.01). Cortisol concentrations did not differ significantly among the groups (p > 0.05). The BMI–CRP correlation profile varied across groups: it was positively correlated in Group B (r = +0.28 at 48h), inversely correlated in Group C (r = –0.53 at 24h; r = –0.51 at 48h), and statistically nonsignificant in Group A. Conclusions The present findings substantiate the chronobiological influence on the pharmacodynamic profile and inflammatory trajectory of spinal anesthesia in cesarean delivery. Morning administration was associated with superior analgesic performance and attenuated inflammatory activation, whereas afternoon timing correlated with a more pronounced systemic inflammatory response and expedited block regression. These observations underscore the necessity of integrating circadian parameters into anesthetic planning and invite further high-powered, multicenter investigations to validate their translational and clinical relevance.

Εισαγωγή Η σύγχρονη βιβλιογραφία τεκμηριώνει τη σημαίνουσα επίδραση των ενδογενών κιρκάδιων ρυθμών στη φαρμακοκινητική και φαρμακοδυναμική των αναισθητικών παραγόντων, καθώς και στη ρύθμιση της νευροενδοκρινολογικής και ανοσολογικής ανταπόκρισης στο χειρουργικό stress. Παρά τη συσχέτιση της χρονικής στιγμής της αναισθησιολογικής παρέμβασης με μεταβολές στην ποιότητα και διάρκεια της αναισθησίας και της αναλγητικής κάλυψης, τα αντίστοιχα δεδομένα στο πλαίσιο της μαιευτικής ραχιαίας αναισθησίας παραμένουν περιορισμένα. Η λεβοβουπιβακαΐνη, παρά το ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας και τη συχνή χρήση στη μαιευτική αναισθησία, δεν έχει μελετηθεί επαρκώς υπό χρονοβιολογική οπτική στο ιδιαίτερο φυσιολογικό πλαίσιο της κύησης. Σκοπός Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί στη διερεύνηση της επίδρασης της χρονικής στιγμής χορήγησης ραχιαίας αναισθησίας στη διάρκεια του αισθητικοκινητικού αποκλεισμού, στην αναλγητική επάρκεια και στην ένταση του μετεγχειρητικού άλγους σε επίτοκες που υποβλήθηκαν σε προγραμματισμένες ή επείγουσες καισαρικές τομές. Δευτερευόντως, εξετάζεται η φλεγμονώδης και νευροενδοκρινολογική απόκριση, με τη χρήση βιοδεικτών (CRP και κορτιζόλης). Υλικό και Μέθοδος Στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν 90 επίτοκες, κατανεμημένες σε τρεις ισομεγέθεις ομάδες, με βάση το χρονικό διάστημα εφαρμογής της αναισθησίας: Ομάδα Α (08:00–16:00), Ομάδα Β (16:00–00:00) και Ομάδα Γ (00:00–08:00). Όλες υποβλήθηκαν σε προτυποποιημένη ραχιαία αναισθησία με λεβοβουπιβακαΐνη 0,5% και φεντανύλη. Καταγράφηκαν η διάρκεια αισθητικού και κινητικού αποκλεισμού, η χρονική απόσταση έως την πρώτη μετεγχειρητική αίτηση αναλγησίας και η ένταση του πόνου κατά την εν λόγω χρονική στιγμή, με χρήση της Αριθμητικής Κλίμακας Πόνου (NRS). Η CRP και η κορτιζόλη μετρήθηκαν προεγχειρητικά και στις 2h, 4h, 24h και 48h μετεγχειρητικά. Υπολογίστηκε επιπλέον η ταχύτητα μεταβολής της CRP (CRP velocity), ενώ διερευνήθηκε η συσχέτιση με τον δείκτη μάζας σώματος (BMI). Αποτελέσματα Η Ομάδα Α παρουσίασε παρατεταμένη διάρκεια αισθητικοκινητικού αποκλεισμού (p < 0,05), καθυστερημένη ανάγκη για αναλγησία (p < 0,05) και χαμηλότερη ένταση πόνου (NRS) κατά την πρώτη αίτηση (p < 0,05), σε σύγκριση με τις Ομάδες Β και Γ. Η Ομάδα Γ εμφάνισε ταχύτερη υποχώρηση του αποκλεισμού και υψηλότερες τιμές NRS. Η Ομάδα Β παρουσίασε αυξημένα επίπεδα CRP στις 24h και 48h (p < 0,05), καθώς και τη μέγιστη CRP velocity μεταξύ 4–24h (p < 0,01), υποδηλώνοντας εντονότερη φλεγμονώδη αντίδραση. Η κορτιζόλη δεν εμφάνισε στατιστικώς σημαντικές διακυμάνσεις (p > 0,05). Η συσχέτιση BMI–CRP διαφοροποιήθηκε: θετική στην Ομάδα Β (r = +0,28 στις 48h), αρνητική στην Ομάδα Γ (r = –0,53 στις 24h και r = –0,51 στις 48h) και μη στατιστικώς σημαντική στην Ομάδα Α. Συμπεράσματα Η χρονική στιγμή χορήγησης της ραχιαίας αναισθησίας φαίνεται να επηρεάζει τη διάρκεια και ποιότητα του αισθητικοκινητικού αποκλεισμού, καθώς και τη φλεγμονώδη ανταπόκριση. Η πρωινή εφαρμογή συνδέεται με μεγαλύτερη αναλγητική επάρκεια και ηπιότερη φλεγμονή, ενώ η απογευματινή σχετίζεται με αυξημένη CRP και ταχύτερη εξασθένηση της αναισθησίας. Τα ευρήματα αυτά υποστηρίζουν την ανάγκη ενσωμάτωσης χρονοβιολογικών παραμέτρων στον αναισθησιολογικό σχεδιασμό και υποδεικνύουν τη σημασία περαιτέρω πολυκεντρικής μελέτης για την τεκμηρίωση της κλινικής τους σημασίας.