Διερεύνηση του ρόλου των αυτοαντιγόνων και μηχανισμών αυτοανοσίας στην παθογένεια των ιδιοπαθών φλεγμονωδών μυοπαθειών και της ψωριασικής αρθρίτιδας

Abstract

This study examines the role of myositis-specific autoantigens and autoantibodies associated with Idiopathic Inflammatory Myopathies (IIM) in the pathogenesis of psoriatic arthritis and IIM in a Greek population. General Section An extensive literature review was conducted on myositis-specific autoantigens and autoantibodies and their potential role in the pathogenesis of autoimmune rheumatic diseases, as well as their association with specific clinical syndromes and target organ involvement. These antibodies appear to play an increasingly important role in the diagnosis of Idiopathic Inflammatory Myopathies. Antinuclear antibodies (ANA) are detected in a significant proportion of patients with psoriatic disease. However, the specific targets of ANA remain largely unknown. For this reason, it was investigated whether the myositis-specific autoantigens and autoantibodies of IIM could represent ANA targets. Experimental Section ANA are detected at high rates in the serum of patients with psoriatic disease. However, autoantibodies associated with IIM are not detected in these patients and thus do not offer diagnostic value regarding the interpretation of ANA in psoriatic disease. ANA frequency reached 40.6%, yet no reactivity was observed against any of the myositis-specific antigens and antibodies. Therefore, researchers focused on the role of these antibodies in the pathogenesis and autoimmune mechanisms of IIM. In a second phase, a literature review was conducted on cases of inflammatory myositis following COVID-19 vaccination, prompted by a case hospitalized in our clinic. In 49 identified cases (mean age 56.5 years, 59% female), 70% had received an mRNA vaccine. Muscle involvement was the most frequent manifestation (79.5%), while skin lesions and interstitial lung disease (ILD) were observed in 53% and 34.6% of cases, respectively—mostly in mRNA vaccine recipients. Treatment approaches included corticosteroids, immunoglobulins, and immunosuppressants. Although the causal relationship with vaccination remains controversial, potential pathogenic mechanisms include cross-reactivity between viral and host epitopes, molecular mimicry, and the bystander effect. The overall evaluation of cases highlights the need for systematic monitoring and epidemiological vigilance regarding new cases of myositis in the post-COVID-19 pandemic era. Lastly, the possibility of a paraneoplastic manifestation should be considered even in patients where IIM onset closely follows SARS-CoV-2 vaccination. Cohort Analysis In a cohort of 113 Greek patients with IIM (2001–2024) monitored in our hospital, cancer-associated myositis (CAM) cases were identified, recorded, and studied, accounting for 22.1% of cases. Older age and the presence of dermatomyositis were associated with CAM. A strong risk factor was the presence of anti-TIF1γ antibodies (OR: 6.9, p<0.001), while anti-Jo1 antibodies appeared protective (OR: 0.13). Gottron’s papules, heliotrope rash, and Holster sign were positively associated with CAM, whereas Raynaud’s phenomenon, ILD, and NSIP had a protective role. The most frequent malignancies were breast, ovarian, and lung cancers. The findings underscore the importance of systematic oncological screening in IIM patients. Subgroup Analysis A focused analysis of the anti-TIF1γ-positive subgroup revealed a strong association with dermatomyositis (95%) and more severe skin involvement (mean CDASI score 27.35 vs 14 in negatives, p=0.0015). Malignancy frequency was significantly higher (60% vs 20.4%, p=0.001), and survival was lower (55.7% vs 82.6%, p<0.001). Additionally, dysphagia was more frequent, whereas ILD was less common. These results establish anti-TIF1γ antibodies as markers of a distinct IIM phenotype with increased cancer risk and poor prognosis. Conclusion Overall, the study highlights the diagnostic and prognostic value of specific autoantibodies and autoantigens and emphasizes the importance of timely and individualized cancer screening in patients with IIM.

Η παρούσα εργασία εξετάζει το ρόλο των νοσοειδικών αυτοαντιγόνων και αυτοαντισωμάτων που σχετίζονται με Ιδιοπαθείς Φλεγμονώδεις Μυοσίτιδες στην παθογένεια της ψωριασικής αρθρίτιδας και των ΙΙΜ σε ελληνικό πληθυσμό. Στο Γενικό μέρος διενεργήθηκε βιβλιογραφική ανασκόπηση εκτενής σχετικά με τα νοσοειδικά αυτοαντιγόνα και αυτοαντισώματα και τον πιθανό ρόλο τους στην παθογένεια των αυτοάνοσων ρευματικών νοσημάτων καθώς και τη συσχέτιση τους με συγκεκριμένα κλινικά σύνδρομα και προσβολή οργάνων στόχων. Τα ανωτέρω αντισώματα φαίνεται να αποκτούν μεγαλύτερο ρόλο στη διαγνωστική των Ιδιοπαθών φλεγμονωδών Μυοσιτίδων. Στον ορό ασθενών με ψωριασική νόσο ανιχνεύονται αντιπυρηνικά αντισώματα (ΑΝΑ) σε ικανό ποσοστό. Ωστόσο, ο στόχος των αντιπυρηνικών αντισωμάτων παραμένει σε μεγάλο ποσοστό άγνωστος. Για το λόγο αυτό, διερευνήθηκε αν τα νοσοειδικά αυτοαντιγόνα και αυτοαντισώματα των Ιδιοπαθών Φλεγμονωδών Μυοσιτίδων αποτελούν το στόχο των ΑΝΑ. Πειραματικό μέροςΣτον ορό ασθενών με ψωριασική νόσο ανιχνεύονται ΑΝΑ σε υψηλά ποσοστά. Ωστόσο, τα αυτοαντισώματα που σχετίζονται με ΙΙΜ δεν ανιχνεύονται σε αυτούς τους ασθενείς, και επομένως δεν προσφέρουν διαγνωστική αξία όσον αφορά την ερμηνεία των ΑΝΑ στην ψωριασική νόσο. Η συχνότητα των ΑΝΑ αγγίζει το 40,6% ωστόσο δεν διεπιστώθη αντιδραστικότητα για κανένα από τα νοσοειδικά αντιγόνα και αντισώματα των ΙΦΜ. Για το λόγο αυτό το ενδιαφέρον των ερευνητών εστιάστηκε στη διερεύνηση του ρόλο των ανωτέρων αντισωμάτων στην παθογένεια και τους μηχανισμούς αυτοανοσίας των ΙΙΜ. Σε δεύτερη φάση, πραγματοποιήθηκε βιβλιογραφική ανασκόπηση περιστατικών φλεγμονώδους μυοσίτιδας μετά από εμβολιασμό για COVID-19 με αφορμή περιστατικό που νοσηλεύτηκε στην κλινική μας. Σε 49 περιπτώσεις που εντοπίστηκαν (μέση ηλικία 56,5 ετών, 59% γυναίκες), το 70% είχε λάβει mRNA εμβόλιο. Η μυϊκή προσβολή ήταν η συχνότερη εκδήλωση (79,5%), ενώ δερματικές αλλοιώσεις και διάμεση πνευμονοπάθεια παρατηρήθηκαν στο 53% και 34,6% αντίστοιχα, κυρίως σε λήπτες mRNA εμβολίων. Η θεραπευτική προσέγγιση περιλάμβανε κορτικοστεροειδή, ανοσοσφαιρίνες και ανοσοκατασταλτικά. Παρότι η αιτιολογική συσχέτιση με τον εμβολιασμό παραμένει αμφιλεγόμενη μεταξύ των πιθανών παθογενετικών μηχανισμών συγκαταλέγονται η διασταυρούμενη αντίδραση επιτόπων του ιού με μόρια του ξενιστή, ο μοριακός μιμητισμός και το bystander effect . H συνολική αξιολόγηση των περιστατικών αναδεικνύει την ανάγκη για συστηματική παρακολούθηση και επιδημιολογική επαγρύπνηση για τις νέες περιπτώσεις μυοσίτιδας στην εποχή μετά την πανδημία COVID-19. Τέλος το ενδεχόμενο παρανεοπλασματικής εκδήλωσης θα πρέπει να εκτιμάται ακόμα και σε ασθενείς όπου η εκδήλωση της ΙΦΜ βρίσκεται σε χρονική εγγύτητα προς τον εμβολιασμό έναντι του SARS-COV2. Στο δείγμα 113 ασθενών ελληνικού πληθυσμού με ΙΙΜ (2001–2024) που παρακολουθείται στο νοσοκομείο μας, αναζητήθηκαν, κατεγράφησαν και μελετήθηκαν οι περιπτώσεις CAM που υπολογίστηκαν στο 22,1% των περιπτώσεων. Η μεγαλύτερη ηλικία και η παρουσία δερματομυοσίτιδας σχετίστηκαν με CAM. Ισχυρός παράγοντας κινδύνου ήταν η παρουσία anti-TIF1γ αντισωμάτων (OR: 6,9, p<0.001), ενώ τα anti-Jo1 προσέφεραν προστασία (OR: 0.13). Οι βλατίδες Gottron , το σημείο του ηλιοτροπίου και το Holster sign σχετίζονταν θετικά με CAM, ενώ η παρουσία Raynaud, ILD και NSIP εμφάνιζαν προστατευτικό ρόλο. Οι συχνότερες κακοήθειες ήταν του μαστού, των ωοθηκών και των πνευμόνων. Τα ευρήματα υπογραμμίζουν τη σημασία συστηματικού ογκολογικού ελέγχου στους ασθενείς με ΙΙΜ.Ειδική ανάλυση της υποομάδας των anti-TIF1γ θετικών ασθενών ανέδειξε έντονη συσχέτιση με δερματομυοσίτιδα (95%) και σοβαρότερη δερματική συμμετοχή (μέσο CDASI 27,35 έναντι 14 στους αρνητικούς, p=0.0015). Η συχνότητα κακοηθειών ήταν σημαντικά αυξημένη (60% έναντι 20,4%, p=0.001), ενώ η επιβίωση ήταν μειωμένη (55,7% έναντι 82,6%, p<0.001). Επίσης, παρατηρήθηκε αυξημένη συχνότητα δυσφαγίας, ενώ η ILD ήταν λιγότερο συχνή. Τα αποτελέσματα αυτά καθιστούν τα anti-TIF1γ αντισώματα δείκτη ενός ιδιαίτερου φαινοτύπου ΙΙΜ με αυξημένο ογκολογικό κίνδυνο και κακή πρόγνωση. Συνολικά, η μελέτη αναδεικνύει τη διαγνωστική και προγνωστική αξία συγκεκριμένων αυτοαντισωμάτων και αυτοαντιγόνων και υπογραμμίζει τη σημασία του έγκαιρου και εξατομικευμένου ελέγχου για κακοήθεια στους ασθενείς με ΙΙΜ.