The processing of non-canonical structures in Greek

Abstract

This dissertation investigates the processing and comprehension of relative clauses (RCs) in Greek, with a particular focus on similarity effects and the use of heuristics. The investigation of similarity effects is framed within featural Relativized Minimality (fRM, e.g., Rizzi, 2004, 2018) and similarity-based interference (SBI) accounts (e.g., Gordon et al., 2001; Lewis et al., 2006), both predicting that object relative clauses (ORCs) will cause greater difficulty when the head and the embedded DP match in features. The use of heuristics is framed within the Good Enough (GE) processing approach (e.g., Ferreira, 2003), which expects that the parser might resort to fast and frugal heuristics, such as the plausibility heuristic, during processing and comprehension. The study also examines how individual differences in cognitive and (meta)linguistic abilities modulate RC processing and comprehension. The research comprises two main studies. Study 1 employed a self-paced reading task to investigate number and pragmatic similarity effects in ORCs in a group of 42 adult speakers. Study 2 consisted of two eye-tracking experiments examining both subject relative clauses (SRCs) and ORCs manipulated for plausibility. Experiment 1 compared 40 university students with humanities background to 40 with non-humanities background, while Experiment 2 compared 50 adults to 50 adolescents (mean age: 14.06). Across all experiments, participants completed tasks measuring working memory, cognitive control, reading fluency, and metalinguistic abilities, namely morphosyntactic awareness, knowledge of metalanguage and ambiguity awareness. Results from Study 1 revealed both number and pragmatic similarity effects during online processing, with the latter appearing only on the RC DP. In offline comprehension, there was an interaction showing that number match disadvantage appeared only in pragmatic match conditions. Overall, number similarity effects are compatible with both fRM and SBI accounts, whereas pragmatic similarity can only be accounted for by SBI models. Study 2 demonstrated an ORC disadvantage across experiments and illustrated the use of the plausibility heuristic by both adults and adolescents, in line with the GE processing approach. Regarding individual variation, non-humanities participants were slower than humanities ones and sometimes exhibited greater sensitivity to syntactic manipulations. Similarly, adolescents showed increased processing times and lower accuracy than adults, as well as a greater influence by syntactic information. Working memory alleviated the online ORC disadvantage for humanities participants. Finally, reading fluency exerted a positive effect on participants’ online and offline behavior, while metalinguistic abilities either facilitated or inhibited their performance.

Η παρούσα διατριβή διερευνά την επεξεργασία και κατανόηση αναφορικών προτάσεων (ΑΠ) στα ελληνικά, με ιδιαίτερη έμφαση στην επίδραση της ομοιότητας και τη χρήση στρατηγικών. Η διερεύνηση της επίδρασης της ομοιότητας εντάσσεται στα πλαίσια της Αρχής του Σχετικοποιημένου Ελαχίστου (π.χ., Rizzi, 2004, 2018) και των μοντέλων παρεμβολής με βάση την ομοιότητα (π.χ., Gordon κ.ά., 2001· Lewis κ.ά., 2006), τα οποία προβλέπουν ότι οι αναφορικές προτάσεις αντικειμένου (ΑΠΑ) θα είναι πιο δύσκολες όταν η κεφαλή και η εγκιβωτισμένη φράση συμφωνούν σε κάποια χαρακτηριστικά. Η χρήση στρατηγικών εντάσσεται στην προσέγγιση της «Αρκετά Καλής» επεξεργασίας (π.χ., Ferreira, 2003), η οποία προβλέπει ότι ο επεξεργαστής μπορεί να καταφύγει σε στρατηγικές, όπως η χρήση της γνώσης για τον κόσμο, κατά τη διάρκεια της γλωσσικής επεξεργασίας και της κατανόησης. Επιπλέον, η μελέτη εξετάζει πώς οι ατομικές διαφορές σε γνωστικές και (μετα)γλωσσικές δεξιότητες επηρεάζουν την επεξεργασία και κατανόηση των ΑΠ. Η έρευνα περιλαμβάνει δύο βασικές μελέτες. Η Μελέτη 1 χρησιμοποίησε μια δοκιμασία αυτορυθμιζόμενης ανάγνωσης για τη διερεύνηση της επίδρασης της ομοιότητας ως προς τον αριθμό και της πραγματολογικής ομοιότητας σε ΑΠΑ, σε 42 ενήλικους ομιλητές της ελληνικής. Η Μελέτη 2 περιελάμβανε δύο πειράματα καταγραφής οφθαλμικών κινήσεων, τα οποία εξέταζαν τόσο ΑΠ υποκειμένου (ΑΠΥ) όσο και ΑΠΑ που ποίκιλαν ως προς την ευλογοφάνεια των γεγονότων που αναπαριστούσαν. Το Πείραμα 1 συνέκρινε 40 φοιτητές ανθρωπιστικών επιστημών με 40 φοιτητές μη ανθρωπιστικών επιστημών, ενώ το Πείραμα 2 συνέκρινε 50 ενήλικες με 50 εφήβους (μέση ηλικία: 14.06). Σε όλα τα πειράματα, οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν δοκιμασίες που μετρούσαν τη μνήμη εργασίας, τον γνωστικό έλεγχο, την αναγνωστική ευχέρεια και τις μεταγλωσσικές τους δεξιότητες, όπως τη μορφοσυντακτική επίγνωση, τις γνώσεις μεταγλώσσας και την επίγνωση της αμφισημίας. Τα αποτελέσματα της Μελέτης 1 αποκάλυψαν επίδραση της ομοιότητας ως προς τον αριθμό καθώς και της πραγματολογικής ομοιότητας. Τα δεδομένα κατανόησης κατέδειξαν αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο, με το μειονέκτημα της ομοιότητας στον αριθμό να εμφανίζεται μόνο σε συνθήκες πραγματολογικής ομοιότητας. Συνολικά, η επίδραση της ομοιότητας ως προς τον αριθμό μπορεί να εξηγηθεί τόσο από την Αρχή του Σχετικοποιημένου Ελαχίστου όσο και από τα μοντέλα παρεμβολής με βάση την ομοιότητα, ενώ η επίδραση της πραγματολογικής ομοιότητας μπορεί να εξηγηθεί μόνο από τα μοντέλα παρεμβολής με βάση την ομοιότητα. Η Μελέτη 2 κατέδειξε μειονέκτημα για τις ΑΠΑ σε όλα τα πειράματα και χρήση της στρατηγικής που αξιοποιεί τη γνώση για τον κόσμο τόσο από ενήλικες όσο και από εφήβους. Όσον αφορά τις ατομικές διαφορές, οι συμμετέχοντες μη ανθρωπιστικών επιστημών ήταν ενίοτε πιο αργοί και έδειξαν μεγαλύτερη ευαισθησία στη συντακτική πληροφορία από ό,τι οι συμμετέχοντες ανθρωπιστικών επιστημών. Παρόμοια, οι έφηβοι παρουσίασαν αυξημένους χρόνους επεξεργασίας και χαμηλότερη επίδοση από τους ενήλικες, καθώς και μεγαλύτερη επιρροή από συντακτικές πληροφορίες. Η μνήμη εργασίας βρέθηκε να μετριάζει το μειονέκτημα των ΑΠΑ κατά την επεξεργασία για τους συμμετέχοντες ανθρωπιστικών επιστημών. Η αναγνωστική ευχέρεια επηρέασε θετικά τη συμπεριφορά των συμμετεχόντων ενώ οι μεταγλωσσικές δεξιότητες άλλοτε διευκόλυναν και άλλοτε δυσχέραναν την επίδοσή τους.