Συσχέτιση των μεταβολών των υποπληθυσμών των Τ λεμφοκυττάρων και των φυσικών κυτταροκτόνων κυττάρων με την ανοσιακή απάντηση και ανοχή σε λήπτες νεφρικών μοσχευμάτων

Abstract

Correlation of changes in T lymphocyte subpopulations and natural killer cells with immune response and tolerance in kidney transplant recipients Chronic kidney disease (CKD) is a major public health problem, characterized by high global prevalence and mortality rates. Phenotypic and functional alterations of the immune system, including lymphopenia and changes in T cell subpopulations, such as Tregs (CD4+CD25+FOXP3+), CD4+CD28+, CD4+CD28-, CD8+CD28+, CD8+CD28-, as well as natural killer (NK) cells, have been described in patients with CKD. Kidney transplantation is the optimal treatment for patients with end-stage renal disease (ESRD), as it significantly improves survival rates and quality of life, restores renal function more effectively than other treatments, and promotes reinstatement of the immune system. The aim of this study was to evaluate the phenotypic changes in lymphocyte subpopulations following successful kidney transplantation. To this end, we investigated the post-transplantation alterations in T cell phenotypes at 3, 6, and 12 months, compared to the pre-transplantation period. Specifically, in 112 kidney transplant recipients, the subpopulations of CD4+, CD8+, Tregs, and NK cells were measured at timepoints T0, T3, T6, and T12. The results were correlated with recipient age, cold ischemia time (CIT), donor type (deceased or living), dialysis modality and duration, sensitization status, and follow-up parameters including graft function, rejection episodes, and serious infections. Lymphocyte phenotypes changed markedly after transplantation. Total lymphocytes and total T lymphocytes (CD3+) increased significantly during the first three months after the transplantation and remained increased throughout the study. The absolute numbers of CD4+ and CD8+ T cells and Tregs increased significantly over time after transplantation, whereas NK cell counts decreased notably during the same period. Recipient age was negatively associated with total lymphocytes, CD4+ T cells, and Tregs at T12, while cold ischemia time affected only total and CD4+ T cells. Moreover, recipients of kidneys from living donors demonstrated better restoration of all T cell subpopulations at 12 months compared to those who received grafts from deceased donors. Patients undergoing peritoneal dialysis had higher counts of total T cells, CD8+ T cells, and NK cells. Finally, estimated glomerular filtration rate (eGFR) was found to be positively associated with Tregs and CD4+ T cell levels one year after transplantation. The fluctuations observed in these lymphocyte subpopulations may reflect the balance between immune tolerance and graft rejection. Their evaluation could serve as an advanced tool for immunological monitoring, enabling targeted modification of immunosuppressive therapy and the implementation of individualized treatment protocols. This study is expected to contribute to the future development of non-invasive biomarkers that could replace or complement diagnostic biopsies. Despite their established diagnostic value, biopsies have inherent limitations due to their invasive nature, risk of complications, and potential sampling heterogeneity. Therefore, these findings offer a safer, more reliable, and personalized approach for monitoring graft function and enabling early detection of kidney transplant rejection.

Συσχέτιση των μεταβολών των υποπληθυσμών των Τ λεμφοκυττάρων και των φυσικών κυτταροκτόνων κυττάρων με την ανοσιακή απάντηση και ανοχή σε λήπτες νεφρικών μοσχευμάτων Η χρόνια νεφρική νόσος (ΧΝΝ) είναι ένα σοβαρό ζήτημα δημόσιας υγείας με υψηλό παγκόσμιο επιπολασμό και θνησιμότητα. Φαινοτυπικές και λειτουργικές αλλαγές του ανοσιακού συστήματος, όπως είναι η λεμφοπενία και οι μεταβολές των υποπληθυσμών των Τ λεμφοκυττάρων : Tregs (CD4+CD25+FOXP3+), CD4+CD28+, CD4+CD28-, CD8+CD28+, CD8+CD28- και ΝΚ κυττάρων (των φυσικών κυτταροκτόνων) έχουν περιγραφεί σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο. Η μεταμόσχευση νεφρού αποτελεί τη βέλτιστη θεραπεία για ασθενείς με νεφρική νόσο τελικού σταδίου, καθώς βελτιώνει τα ποσοστά επιβίωσης και την ποιότητα ζωής τους, υποκαθιστά με τον καλύτερο τρόπο τη νεφρική λειτουργία και προάγει την αποκατάσταση του ανοσιακού τους συστήματος. Στόχος της μελέτης ήταν η αξιολόγηση των μεταβολών του φαινότυπου των κυτταρικών πληθυσμών μετά από επιτυχή μεταμόσχευση νεφρού. Για το σκοπό αυτό, διερευνήσαμε τις αλλαγές στον φαινότυπο των Τ κυττάρων, 3, 6 και 12 μήνες μετά τη μεταμόσχευση, σε σύγκριση με την περίοδο πριν από τη μεταμόσχευση. Ειδικότερα, σε 112 λήπτες νεφρικού μοσχεύματος, μετρήθηκαν οι υποπληθυσμοί των CD4+, CD8+, Tregs, και NKs κυττάρων των ασθενών σε χρόνο Τ0, T3, T6 και T12. Τα αποτελέσματα συσχετίστηκαν με την ηλικία του λήπτη, τον χρόνο ψυχρής ισχαιμίας (CIT), το είδος του δότη (πτωματική ή ζώσα μεταμόσχευση), τη μέθοδο και τη διάρκεια αιμοκάθαρσης, τη κατάσταση προευαισθητοποίησης, καθώς και με παραμέτρους κατά την παρακολούθηση, όπως η λειτουργία του νεφρικού μοσχεύματος, τα επεισόδια απόρριψης και οι σοβαρές λοιμώξεις. Ο λεμφοκυτταρικός φαινότυπος άλλαξε ριζικά μετά τη μεταμόσχευση. Τα συνολικά λεμφοκύτταρα καθώς και τα συνολικά Τ λεμφοκύτταρα (CD3+), αυξήθηκαν σημαντικά κατά την διάρκεια των πρώτων τριών μηνών μετά την μεταμόσχευση και διατηρήθηκαν αυξημένα σε όλη τη διάρκεια της μελέτης. Ο απόλυτος αριθμός των CD4+ και CD8+ Τ κυττάρων και Tregs αυξήθηκε σημαντικά με την πάροδο του χρόνου μετά τη μεταμόσχευση νεφρού, ενώ ο απόλυτος αριθμός των κυττάρων ΝΚs μειώθηκε σημαντικά την ίδια περίοδο. Η ηλικία του λήπτη συσχετίστηκε αρνητικά με τους αριθμούς των συνολικών, CD4+ και Tregs κυττάρων στο χρόνο T12, ενώ ο χρόνος ψυχρής ισχαιμίας επηρέασε μόνο τα συνολικά Τ και CD4+ Τ κύτταρα. Επιπλέον, οι λήπτες μοσχευμάτων από ζώντες δότες παρουσίασαν καλύτερη αποκατάσταση όλων των υποπληθυσμών Τ κυττάρων στο δωδέκατο μήνα, σε σύγκριση με εκείνους που έλαβαν μόσχευμα από αποβιώσαντες δότες. Οι ασθενείς που υποβάλλονταν σε περιτοναϊκή κάθαρση είχαν αυξημένους αριθμούς συνολικών και CD8+ Τ κυττάρων, καθώς και NK κυττάρων. Τέλος, η εκτιμώμενη σπειραματική διήθηση βρέθηκε να συσχετίζεται θετικά με τα επίπεδα των Tregs κυττάρων και των CD4+ Τ κυττάρων, έναν χρόνο μετά τη μεταμόσχευση. Οι διακυμάνσεις των συγκεκριμένων υποπληθυσμών λεμφοκυττάρων δύνανται να αντανακλούν την ισορροπία μεταξύ ανοσολογικής ανοχής και απόρριψης του μοσχεύματος και η αξιολόγηση αυτών μπορεί να αποτελέσει ένα προηγμένο εργαλείο ανοσολογικής επιτήρησης, προσφέροντας τη δυνατότητα στοχευμένης τροποποίησης του θεραπευτικού σχήματος και την εφαρμογή εξατομικευμένων πρωτοκόλλων ανοσοκαταστολής. Η μελέτη αναμένεται να συμβάλει μελλοντικά στην ανάπτυξη μη επεμβατικών βιοδεικτών, που θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν ή να συμπληρώσουν τη διενέργεια διαγνωστικής βιοψίας, η οποία, παρά την καθιερωμένη διαγνωστική της αξία, ενέχει περιορισμούς που σχετίζονται με την επεμβατικότητα, τον κίνδυνο επιπλοκών και τη δυνητική ετερογένεια της δειγματοληψίας, προσφέροντας έτσι μια πιο ασφαλή, αξιόπιστη και εξατομικευμένη προσέγγιση παρακολούθησης της λειτουργίας, αλλά και της έγκαιρης ανίχνευσης της απόρριψης, του νεφρικού μοσχεύματος.