Υποπεριφερισμός στην Ευρώπη: εξέλιξη και αποτελεσματικότητα των μακροπεριφεριακών στρατηγικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Abstract

This dissertation explores the contribution of macro-regional strategies in addressing cross-border challenges within the European Union, while simultaneously focusing on the ways in which these strategies strengthen subregional planning and cross-border cooperation. Macro-regional strategies have been designed to tackle common challenges by applying a bottom-up approach that involves the participation of national, regional, and local actors. This dissertation seeks to investigate the extent to which macro-regional strategies can function as effective tools of territorial governance and as mechanisms for enhancing European cohesion. In particular, it analyzes how multi-level governance, the reinforcement of institutional cooperation, and the focus on common priorities—such as sustainable development, environmental protection, and innovation—can contribute to the creation of functional subregional frameworks and to the deepening of cooperation between EU Member States and third countries. Through coordination and collaboration, greater effectiveness is achieved in managing issues on a broad geographical scale that transcends national borders. This framework generates joint actions that promote the integrated development of macro-regions, while simultaneously strengthening the subregions within them.

Η παρούσα διατριβή, διερευνά τη συμβολή των μακροπεριφερειακών στρατηγικών στην αντιμετώπιση των διασυνοριακών προκλήσεων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εστιάζοντας παράλληλα στον τρόπο με τον οποίο αυτές οι στρατηγικές ενισχύουν τον υποπεριφερειακό σχεδιασμό και τη διασυνοριακή συνεργασία. Οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές έχουν σχεδιαστεί για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων, εφαρμόζοντας μια προσέγγιση από τη βάση προς τα πάνω, η οποία περιλαμβάνει τη συμμετοχή εθνικών, περιφερειακών και τοπικών φορέων. Η διατριβή αυτή επιχειρεί να διερευνήσει κατά πόσο οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές μπορούν να λειτουργήσουν ως αποτελεσματικά εργαλεία εδαφικής διακυβέρνησης και ενίσχυσης της ευρωπαϊκής συνοχής. Ειδικότερα, στη διατριβή αναλύεται ο τρόπος με τον οποίο η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, η ενίσχυση της θεσμικής συνεργασίας και η εστίαση σε κοινές προτεραιότητες -όπως η βιώσιμη ανάπτυξη, η προστασία του περιβάλλοντος και η καινοτομία- δύνανται να συμβάλλουν στη δημιουργία των λειτουργικών υποπεριφερειακών πλαισίων και στην εμβάθυνση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ και των τρίτων χωρών. Μέσα από το συντονισμό και τη συνεργασία, επιτυγχάνεται μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στη διαχείριση των ζητημάτων σε ευρεία γεωγραφική κλίμακα, που ξεπερνά τα εθνικά σύνορα. Αυτό το πλαίσιο, δημιουργεί κοινές δράσεις που προωθούν την ολοκληρωμένη ανάπτυξη των μακροπεριφερειών, ενισχύοντας ταυτόχρονα και τις υποπεριφέρειες που βρίσκονται μέσα σε αυτές.