Όψεις της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας στη ζωγραφική του Paul Delvaux (1897-1994): αρχαιότητα και κλασικισμός

Abstract

This thesis examines the reception of antiquity, specifically Greco-Roman heritage, in the work of the Belgian painter Paul Delvaux. Inspired by his classical education and his visits to Italy and Greece, Delvaux reconstructs and reinterprets ancient elements, placing them within the framework of the aesthetic and cultural currents of his time. It analyzes the various ways in which antiquity is understood and depicted in the 20th century, both as a cultural and artistic symbol and as a personal stimulus for Delvaux himself. The dynamic role of the ancient world is highlighted as a source of inspiration and a means of social and psychological expression. The goal is to illuminate the continuous and multifaceted presence of antiquity in Delvaux's work, tracking its transformation through each phase of his artistic career. The ancient element becomes a desire for the revival and restoration of the past, a symptom of the social crises of the present, and simultaneously a point of personal memory for the artist. Each of his works unveils a new dimension of ancient heritage, which is not only a revival of the past but also an attempt to understand, restore, and address the social, cultural and personal crises of the present. To analyze the role of antiquity, a variety of sources are utilized: bibliographic references, iconographic approaches, comparisons with other artists and artistic movements, as well as theoretical analyses from the 20th century, which shed light on the evolution of the perception of antiquity and its place in the art and thought of the period. Through this combined approach, it aims to offer a deeper understanding of how Paul Delvaux incorporates and transforms antiquity in his art, highlighting the complex relationships between the past and the present in his creative output.

Η συγκεκριμένη διδακτορική διατριβή εξετάζει την πρόσληψη της αρχαιότητας, και πιο συγκεκριμένα της ελληνορωμαϊκής κληρονομιάς, στο έργο του Βέλγου ζωγράφου Paul Delvaux. Εμπνευσμένος από τις επισκέψεις του στην Ιταλία και την Ελλάδα, ο Delvaux ανασυνθέτει και επανερμηνεύει το αρχαίο στοιχείο, τοποθετώντας το στο πλαίσιο των αισθητικών και πολιτισμικών ρευμάτων της εποχής του. Μέσα από το έργο του, αναδύεται μια ενδιαφέρουσα συνύπαρξη του παρελθόντος με το παρόν, μια σύνθεση που αποκαλύπτει όχι μόνο τις επιρροές του καιρού του, αλλά και τις προσωπικές του αναζητήσεις για το κλασικό παρελθόν. Η μελέτη αυτή αναλύει τις ποικίλες μορφές με τις οποίες η αρχαιότητα γίνεται κατανοητή και απεικονίζεται στον 20ο αιώνα, τόσο ως πολιτιστικό και καλλιτεχνικό σύμβολο όσο και ως προσωπικό ερέθισμα για τον ίδιο τον Delvaux. Αναδεικνύεται η δυναμική του αρχαίου κόσμου ως πηγή έμπνευσης και ως μέσο κοινωνικής και ψυχολογικής έκφρασης. Σκοπός είναι να αναδειχθεί η συνεχόμενη και πολυδιάστατη παρουσία της αρχαιότητας στο έργο του Delvaux, παρακολουθώντας τη μεταμόρφωσή της σε κάθε φάση της καλλιτεχνικής του πορείας. Το αρχαίο στοιχείο γίνεται επιθυμία αναβίωσης και επαναφοράς του παρελθόντος, σύμπτωμα κοινωνικής κρίσης του παρόντος και ταυτόχρονα σημείο προσωπικής μνήμης για τον καλλιτέχνη. Κάθε έργο του αποκαλύπτει μια νέα διάσταση της αρχαίας κληρονομιάς, η οποία δεν είναι μόνο μια αναβίωση του παρελθόντος, αλλά και μια προσπάθεια να κατανοήσει, να επαναφέρει και να διαχειριστεί τις κοινωνικές, πολιτιστικές και προσωπικές κρίσεις του παρόντος. Για την ανάλυση και την ερμηνεία του ρόλου της αρχαιότητας, αξιοποιείται μια ποικιλία πηγών: από βιβλιογραφικές αναφορές και εικονογραφικές προσεγγίσεις, συγκρίσεις με καλλιτεχνικά ρεύματα και καλλιτέχνες, μέχρι θεωρητικές αναλύσεις του 20ου αιώνα, που φωτίζουν την εξέλιξη της αντίληψης για την αρχαιότητα και τη θέση της στην τέχνη και τη σκέψη της εποχής. Μέσα από αυτή τη συνδυασμένη προσέγγιση, η μελέτη φιλοδοξεί να προσφέρει μια βαθύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ο Paul Delvaux ενσωματώνει και μετασχηματίζει την αρχαιότητα στην τέχνη του, επισημαίνοντας τις σύνθετες σχέσεις μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος στην καλλιτεχνική του δημιουργία.