Η αναβίωση της αρχαίας ελληνικής θρησκείας: οι ιστορικές απαρχές ενός νέοθρησκευτικού κινήματος

Abstract

The study examines the movement for the reconstruction of ancient Greek religion, one of the most important neo-religious movements in Greece, which emerged in the 1980s and flourished in the following decade. More specifically, the research deals with the period that we have identified as its period of emergence (1980s - mid-1990s). In the Introduction, it is initially examined why the movement in question has this importance, the research process and its prehistory in Greece and abroad are presented, the relationship of the movement with the Archaeolatry movement, the problem of its definition and the contents of the study. Then, in the Main Topic (Part A), the broader context to which the Greek revival movement belongs, namely the New Religions and Neopaganism, both in Greece and abroad, is examined both historically and systematically. Subsequently (Part II), the central positions of the main representatives of the Archaeolatry movement (I. Passas, A. Poulianos, etc.) who influenced the Greek revivalist movement are briefly examined. Then, adopting the method of the History of Ideas, the central positions of the most important representatives of the revivalist movement (Jason Evangelou, Tryphon Kostopoulos, of the magazine Diipetes and Vlasis Rassias, Panagiotis Marinis, of the Matriarchal Societies Study Group) are examined in detail. In Part 3 of the Main Topic, the movement for the reconstruction of ancient Greek religion is classified based on the categorization methods that the supervisor of the study, Professor S. Papalexandropoulos, has proposed generally for New Religions. The study concludes with the presentation of the Conclusions.

Η μελέτη εξετάζει το κίνημα για την αναβίωση της αρχαιοελληνικής θρησκείας, ένα από τα σημαντικότερα νεοθρησκευτικά κινήματα της Ελλάδας, το οποίο αναδύθηκε τη δεκαετία του 1980 και άκμασε την επόμενη. Πιό συγκεκριμένα, η έρευνα ασχολείται με εκείνην την περίοδο που προσδιορίσαμε ως περίοδο ανάδυσής του (δεκαετία του 1980 - μέσα δεκαετίας του 1990). Στην Εισαγωγή, αρχικά εξετάζεται γιατί το εν λόγω κίνημα έχει αυτήν τη σημασία, παρουσιάζεται η διαδικασία εκπόνησης της έρευνας και η προϊστορία της σε Ελλάδα και εξωτερικό, η σχέση του κινήματος με το κίνημα της Αρχαιολατρείας, το πρόβλημα ορισμού του και τα περιεχόμενα της μελέτης. Κατόπιν, στο Κυρίως Θέμα (Α΄ Μέρος) εξετάζεται τόσο ιστορικά, όσο και συστηματικά, το ευρύτερο πλαίσιο στο οποίο ανήκει το ελληνικό αναβιωτικό κίνημα, δηλαδή οι Νέες Θρησκείες και ο Νεοπαγανισμός, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό. Στη συνέχεια (Β΄ Μέρος), εξετάζονται συνοπτικά οι κεντρικές θέσεις των κυριότερων εκπροσώπων του αρχαιολατρικού κινήματος (Ι. Πασσά, Ά. Πουλιανού κ.α.) που επηρέασαν το ελληνικό αναβιωτικό κίνημα. Κατόπιν, υιοθετώντας ως μέθοδο αυτήν της Ιστορίας των Ιδεών, εξετάζονται αναλυτικά οι κεντρικές θέσεις των σημαντικότερων εκπροσώπων του αναβιωτικού κινήματος (Ιάσωνα Ευαγγέλου, Τρύφωνα Κωστόπουλου, περιοδικού Διιπετές και Βλάση Ρασσιά, Παναγιώτη Μαρίνη, Ομάδας Μελέτης Μητριαρχικών Κοινωνιών). Στο Γ΄ Μέρος του Κυρίως Θέματος, το κίνημα για την αναβίωση της αρχαίας ελληνικής θρησκείας ταξινομείται με βάση τις μεθόδους κατηγοριοποίησης που ο επιβλέπων της μελέτης, καθηγητής Σ. Παπαλεξανδρόπουλος, έχει προτείνει γενικά για τις Νέες Θρησκείες. Η μελέτη ολοκληρώνεται με την παράθεση των Συμπερασμάτων.