Προσαρμοστική συμπεριφορά παιδιών και εφήβων με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) και στρες γονέων

Abstract

The present study focused on investigating the adaptive behavior of children and adolescents with and without Autism Spectrum Disorder (ASD) and exploring its potential correlation with parental stress. Additionally, the study examined the influence of certain demographic factors (gender, age, parental educational level, family socioeconomic status, presence of typically developing siblings) on the adaptive behavior of children and adolescents, as well as the relationship between adaptive behavior and parental stress. Furthermore, the possible correlation between the different domains of adaptive behavior (communication, socialization, daily living skills) among the study participants was investigated. To assess the adaptive behavior of children and adolescents with and without ASD, the Vineland Adaptive Behavior Scales (Second Edition-Parent/Caregiver Rating Form, Sparrow et al., 2005) were utilized. Parental stress was evaluated using the Depression Anxiety Stress Scale (DASS-21), (Lovibond & Lovibond, 1995). The study sample included 50 children and adolescents with ASD and 50 typically developing children and adolescents, with their parents completing the aforementioned scales/questionnaires. The statistical analysis of the data was conducted using SPSS, version 27.0, with a predefined level of statistical significance set at p < .05. The findings revealed that children and adolescents with ASD exhibited "low" adaptive behavior, whereas their typically developing counterparts demonstrated "adequate" adaptive behavior. Additionally, it was observed that parents of children and adolescents with ASD experience higher levels of anxiety, stress, and depression compared to parents of typically developing children. The analysis of correlations among the domains of adaptive behavior (Communication, Socialization, Daily Living Skills) indicated that improvements in one domain enhance the others, both for children with ASD and those with typical development. Furthermore, the investigation of parental stress domains (Depression, Anxiety, Stress) showed significant associations among all aspects of mental health for parents of typically developing children and adolescents. For parents of children and adolescents with ASD, stress and anxiety were found to be significantly related to their overall mental health. The findings of this research endeavor are expected to contribute to the smoother academic and social integration of children with ASD, as well as to their overall quality of life. Additionally, they are anticipated to support the psychological well-being of parents and improve their quality of life.

Η παρούσα έρευνα επικεντρώθηκε στη διερεύνηση της προσαρμοστικής συμπεριφοράς παιδιών και εφήβων με και χωρίς Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ), καθώς και στη διερεύνηση της πιθανής συσχέτισής της με το στρες των γονέων. Επίσης, διερευνήθηκε η επίδραση ορισμένων δημογραφικών παραγόντων (φύλο, ηλικία, μορφωτικό επίπεδο γονέων, κοινωνικοοικονομικό επίπεδο οικογένειας, ύπαρξη αδερφιών τυπικής ανάπτυξης) στην προσαρμοστική συμπεριφορά των παιδιών και των εφήβων, αλλά και η συσχέτιση της προσαρμοστικής συμπεριφοράς με το στρες των γονέων. Επιπροσθέτως, διερευνήθηκε και η πιθανή συσχέτιση μεταξύ των επιμέρους δεξιοτήτων της προσαρμοστικής συμπεριφοράς (επικοινωνία, κοινωνικοποίηση, δεξιότητες καθημερινής διαβίωσης) των συμμετεχόντων στην παρούσα έρευνα. Για την αξιολόγηση της προσαρμοστικής συμπεριφοράς παιδιών και εφήβων με και χωρίς ΔΑΦ χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα Vineland Adaptive Behavior Scales (Second Edition-Parent/Caregiver Rating Form, Sparrow et al., 2005). Για την αξιολόγηση του στρες των γονέων χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα Depression Anxiety Stress Scale-DASS (Lovibond & Lovibond, 1995), DASS-21. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα ήταν 50 παιδιά και έφηβοι με ΔΑΦ και 50 παιδιά και έφηβοι τυπικής ανάπτυξης και η συμπλήρωση των προαναφερόμενων κλιμάκων/ερωτηματολογίων πραγματοποιήθηκε από τους γονείς τους. Για τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων έγινε χρήση του στατιστικού πακέτου SPSS, version 27.0. Ως προεπιλεγμένο επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε το πιθανοθεωρητικό όριο p < .05. Από τα αποτελέσματα της έρευνας προέκυψε ότι τα παιδιά και οι έφηβοι με ΔΑΦ σημείωσαν «χαμηλή» προσαρμοστική συμπεριφορά, ενώ τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης σημείωσαν «επαρκή» προσαρμοστική συμπεριφορά. Επιπλέον, διαφάνηκε ότι οι γονείς παιδιών και εφήβων με ΔΑΦ εμφανίζουν υψηλότερα επίπεδα άγχους, στρες και κατάθλιψης σε σύγκριση με τους γονείς παιδιών τυπικής ανάπτυξης. Από τη διερεύνηση της συσχέτισης των τομέων της προσαρμοστικής συμπεριφοράς (Επικοινωνία, Κοινωνικοποίηση, Δεξιότητες Καθημερινής διαβίωσης) διαφάνηκε ότι η βελτίωση σε έναν τομέα ενισχύει και τους υπόλοιπους, τόσο στα παιδιά με ΔΑΦ όσο και στα τυπικής ανάπτυξης. Από τη διερεύνηση της συσχέτισης των τομέων που αφορούν το στρες των γονέων (Κατάθλιψη, Άγχος, Στρες) προέκυψε σημαντική σχέση μεταξύ όλων των τομέων της ψυχικής υγείας για τους γονείς παιδιών και εφήβων τυπικής ανάπτυξης. Για τους γονείς παιδιών και εφήβων με ΔΑΦ διαπιστώθηκε ότι το στρες και το άγχος σχετίζονται σημαντικά με την ψυχική υγεία τους. Τα ευρήματα της παρούσας ερευνητικής προσπάθειας αναμένεται να συμβάλουν στην ομαλότερη σχολική και κοινωνική προσαρμογή των παιδιών με ΔΑΦ, αλλά και στην καλύτερη ποιότητα ζωής τους. Επίσης, αναμένεται η ψυχική ενδυνάμωση των γονέων, καθώς και η βελτιστοποίηση της ποιότητας ζωής τους.