Ο κόσμος του θεάτρου στο αρχαίο ελληνικό επίγραμμα: Ελληνιστική – Αυτοκρατορική περίοδος και Ύστερη Αρχαιότητα

Abstract

This thesis aims to identify and examine the various aspects of theatrical life, as they are presented in the epigrams of Hellenistic, Imperial and Late Antiquity. The two aspects of the research (theater and epigram) are not discussed separately, but as a whole with the aim of highlighting their two-way relationship: On the one hand, theater as a living cell of every society could not remain unaffected by the socio-political changes that took place after the "classical" era, on the other hand, the epigrammatic genre, due to the evolution it experienced mainly after the Hellenistic era, became the appropriate medium for expressing these changes. Thus, epigram writers, given the limitations imposed by the epigrammatic genre, attempt to present a panorama of the theatrical life of their time, while simultaneously highlighting the value of the epigram and, by extension, their personal preferences, pursuits and ambitions. The theatrical epigrams under examination, which are included in the Palatine Anthology, can be distinguished into three broad categories: those relating to the three dramatic genres (tragedy, comedy, satirical drama), which either refer to earlier or, more rarely, contemporary dramatic poets or actors of the epigram writers either they talk about the evolution and the appeal of the genres in their time, those that are dedicated to other types of artists (such as mimes, pantomimes) and those that seem to have been influenced by specific dramatic genres such as mime.

Η παρούσα διατριβή έχει ως σκοπό να εντοπίσει και να εξετάσει τις διάφορες πτυχές της θεατρικής ζωής, όπως αυτές προβάλλονται στο επίγραμμα της ελληνιστικής, της αυτοκρατορικής και της ύστερης αρχαιότητας. Οι δύο πόλοι της έρευνας (θέατρο και επίγραμμα) δεν συζητούνται ξεχωριστά, αλλά ως ένα ενιαίο σύνολο με στόχο να αναδειχθεί η αμφίδρομη σχέση τους: αφενός το θέατρο ως ζωντανό κύτταρο κάθε κοινωνίας δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστο από τις κοινωνικοπολιτικές αλλαγές που συντελέστηκαν μετά από την «κλασική» εποχή, αφετέρου το επιγραμματικό γένος λόγω της εξέλιξης που γνώρισε κυρίως από την ελληνιστική εποχή και έπειτα κατέστη το κατάλληλο μέσο για να διατυπωθούν αυτές οι αλλαγές. Έτσι οι επιγραμματοποιοί, δεδομένων ασφαλώς των περιορισμών που θέτει το επιγραμματικό γένος, επιχειρούν να παρουσιάσουν ένα πανόραμα της θεατρικής ζωής της εποχής τους προβάλλοντας παράλληλα και τις δυνατότητες του επιγράμματος και κατ’ επέκταση τις προσωπικές προτιμήσεις, τις επιδιώξεις και τις φιλοδοξίες τους. Τα θεατρικά επιγράμματα, τα οποία περιλαμβάνονται στην Π.Α., μπορούν να διακριθούν σε τρεις ευρύτερες κατηγορίες: στα σχετικά με τα τρία δραματικά είδη (τραγωδία, κωμωδία, σατυρικό δράμα), που είτε αναφέρονται σε προγενέστερους ή πιο σπάνια σε σύγχρονους των επιγραμματοποιών δραματικούς ποιητές ή σε ηθοποιούς ή μιλούν για την εξέλιξη και για την απήχηση των ειδών στην εποχή τους, σε εκείνα που αφιερώνονται σε άλλου είδους καλλιτέχνες (όπως μίμους, παντόμιμους) και σε αυτά που φαίνεται να έχουν δεχτεί επιρροές από συγκεκριμένα δραματικά είδη όπως τον μίμο.