Η επίδραση ενός προγράμματος εκπαίδευσης μέσω κινητικών δραστηριοτήτων στην ανάγνωση και σε ψυχολογικές παραμέτρους μαθητών/τριών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες

Abstract

Students with Specific Learning Difficulties and specifically with dyslexia face many difficulties in the written language, which negatively affects both their academic performance and their psycho-synesthetic state. One of the most frequent difficulties of students with dyslexia is their inability to locate and keep the punctuation marks in the written word, resulting in significant difficulties in the reading comprehension of texts. It is well known that choosing the appropriate instructional strategy can effectively support the specific student population. According to the theory of Βrain Based Learning and the theory of embodied learning, an alternative strategy that is linked to academic performance and can influence the psychological profile of students is the inclusion of movement activities in the context of the lesson. The purpose of this thesis was to create a program that aimed to integrate movement activities during the teaching of specific punctuation marks (full stop, comma, exclamation mark, question mark, dialogue dash) to middle-school students with dyslexia studying in Integration Classes and to investigate the relationship between movement activities and specific psychological parameters associated with dyslexia, such as reading anxiety, levels of self-esteem, intrinsic motivation, as well as attitudes towards the reading process. A total of 300 teenage students with dyslexia, who studied in 30 middle-school Integration classes of East and West Thessaloniki, aged 12-14, participated in the research. The intervention program was applied to 150 students with dyslexia who studied in 15 Integration classes and were the intervention group, while the remaining 150 participants were the control group and belonged to the other 15 Integration classes. Also, 30 Special Educational Needs (SEN) literature teachers who taught in the same number of middle-school Integration classes participated in the research. To collect the data, were selected the research tools of ‘the Reading Test-A (Test-A)’, the weekly reading comprehension control tests and the interview with the participation of part of the students from all of middle-school Integration classes (n=83 students) and the teachers (n=15) who implemented the intervention. The intervention group participated in the training program for a total duration of 12 weeks, with a frequency of 3 times per week. The control group did not participate in the program and served only as a baseline for comparison. The intervention program, entitled Punctuation with Movements (PunMoves), was structured into 36 reading sessions incorporating short movement activities. From the quantitative analysis of the data, it was found that the intervention program had a positive effect on the reading comprehension, as the students with dyslexia in the intervention group, after the intervention, on the one hand achieved a significantly higher mean score on the reading comprehension parameter of the ‘Reading Test-A (Test-A )’ and on the other hand, there were progressively higher mean success rates in the weekly reading comprehension control tests, compared to their peer in the control group, who were taught the same texts in the traditional way of teaching. This improvement was evident in all students with dyslexia in the intervention group, both at the class level (1st, 2nd, 3rd High School) and at the gender level. At the same time, the effectiveness of the program in improving reading comprehension was also confirmed by the qualitative analysis of the data from the oral interviews with the Special Educational Needs (SEN) literature teachers and with the students of the intervention group. From the analysis of the results of the interviews it was found that due to the use of movement activities enhanced cognitive skills related to reading comprehension of the students with dyslexia, such as concentration, memory and visual perception. The program was also found to be effective in reducing feelings of anxiety, increasing levels of self-esteem, enhancing intrinsic motivation to read and improving attitudes toward reading among students with dyslexia in the intervention group, regardless of grade (1st, 2nd, 3rd High School) and gender. In conclusion, the integration of movement activities proves to be a useful alternative strategy in teaching reading to middle-school students with dyslexia supported in Integration classes.

Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν η δημιουργία ενός προγράμματος που στόχευε στην ενσωμάτωση κινητικών δραστηριοτήτων κατά τη διδασκαλία συγκεκριμένων σημείων στίξης (τελεία, κόμμα, θαυμαστικό, ερωτηματικό, παύλα διαλόγου) σε μαθητές/-τριες με δυσλεξία που φοιτούσαν σε Τμήματα Ένταξης Γυμνασίου και η διερεύνηση της σχέσης μεταξύ κινητικών δραστηριοτήτων και συγκεκριμένων ψυχολογικών παραμέτρων που συνδέονται με τη δυσλεξία, όπως το άγχος, τα επίπεδα αυτοεκτίμησης, τα εσωτερικά κίνητρα, καθώς και οι στάσεις απέναντι στη διαδικασία της ανάγνωσης. Στην έρευνα συμμετείχαν έφηβοι μαθητές/-τριες με δυσλεξία, οι οποίοι φοιτούσαν σε Τμήμα Ένταξης Γυμνασίου της Ανατολικής και Δυτικής Θεσσαλονίκης. Στην έρευνα συμμετείχαν επίσης Φιλόλογοι Ειδικής Αγωγής που δίδασκαν σε ισάριθμα Τμήματα Ένταξης Γυμνασίου. Για τη συλλογή των δεδομένωνεπιλέχθηκαν τα ερευνητικά εργαλεία του Τεστ Ανάγνωσης-Α (Τεστ-Α), τα εβδομαδιαία τεστ ελέγχου αναγνωστικής κατανόησης και η συνέντευξη με τησυμμετοχή μέρους των μαθητών/-τριών απ’ όλες της τάξεις των Τμημάτων Ένταξης Γυμνασίου και των εκπαιδευτικών που εφάρμοσαν την παρέμβαση. Το πρόγραμμα παρέμβασης, το οποίο τιτλοφορείται ως Punctuation with Movements (PunMoves), διαρθρώθηκε σε αναγνωστικές συνεδρίες με την ενσωμάτωση σύντομων κινητικών δραστηριοτήτων. Από την ποσοτική ανάλυση των δεδομένων διαπιστώθηκε ότι τοπαρεμβατικό πρόγραμμα επέδρασε θετικά στην παράμετρο της αναγνωστικής κατανόησης, καθώς οι μαθητές/-τριες με δυσλεξία της ομάδας παρέμβασης, μετά την παρέμβαση αφενός πέτυχαν αρκετά υψηλότερο μέσο σκορ επίδοσης στην παράμετροτης αναγνωστικής κατανόησης του Τεστ Ανάγνωσης-Α (Τεστ-Α) και αφετέρου, εμφάνισαν προοδευτικά υψηλότερα μέσα ποσοστά επιτυχίας στα εβδομαδιαία τεστ ελέγχου αναγνωστικής κατανόησης, συγκριτικά με τα αντίστοιχα των συνομηλίκων τους της ομάδας ελέγχου, οι οποίοι διδάχθηκαν τα ίδια κείμενα με τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας. Η βελτίωση αυτή ήταν εμφανής στο σύνολο των μαθητών/-τριών με δυσλεξία της ομάδας παρέμβασης, τόσο σε επίπεδο τάξης, όσο και σε επίπεδο φύλου. Παράλληλα, η αποτελεσματικότητα του προγράμματος στη βελτίωση τηςαναγνωστικής κατανόησης επιβεβαιώθηκε και από την ποιοτική ανάλυση των δεδομένων των προφορικών συνεντεύξεων με τους Φιλολόγους Ειδικής Αγωγής που εφάρμοσαν το πρόγραμμα και με τους μαθητές/-τριες με δυσλεξία της ομάδας παρέμβασης. Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων των συνεντεύξεων διαπιστώθηκε ότι λόγω της χρήσης των κινητικών δραστηριοτήτων ενισχύθηκαν γνωστικές δεξιότητες που σχετίζονται με την αναγνωστική κατανόηση μαθητών/-τριών με δυσλεξία, όπως η συγκέντρωση, η μνήμη και η οπτική αντίληψη. Διαπιστώθηκε επίσης ότι το πρόγραμμα ήταν αποτελεσματικό στη μείωση των συναισθημάτων άγχους, στην αύξηση των επιπέδων αυτοεκτίμησης, στην ενίσχυση των εσωτερικών κινήτρων για ανάγνωση και στη βελτίωση της στάση απέναντι στην ανάγνωση των μαθητών/-τριών με δυσλεξία της ομάδας παρέμβασης, ανεξαρτήτου τάξης φοίτησης και φύλου. Συμπερασματικά, η ενσωμάτωση κινητικών δραστηριοτήτων αποδείχθηκε μία χρήσιμη εναλλακτική στρατηγική στη διδασκαλία του περιεχομένου της ανάγνωσης σε μαθητές/-τριες με δυσλεξία που υποστηρίζονται σε Τμήματα Ένταξης Γυμνασίου.