Αειφορία και σχεδιαστικός τρόπος σκέψης στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση

Abstract

The present research focuses on highlighting the philosophical, epistemological, educational, pedagogical and didactic principles that imbue the Interdisciplinary Unified Framework Curriculum and the New Curriculum of the Modern Greek Language, in order to determine whether the Design way of thinking is promoted as a didactic approach to the management of open and of complex sustainability problems in Primary Education. The method of thematic analysis is followed as a well-structured research approach in order to organize and categorize the explicit as well as implicit ideas of the content of the individual research data, in order to describe and present if the possibility of promoting the creative and innovative management of complexity is identified which distinguishes between open and complex sustainability problems. At the same time, an application of design thinking in the classroom is implemented for a deeper understanding of it as an innovative teaching approach and normalization of sustainability issues. According to Weissenberger-Eibl et al. (2019) the increasing rate of change in the environment combined with the lack of certainty as to how each change will manifest and evolve highlight the need to develop the adaptability, flexibility and functionality of thinking systems to make relevant decisions. It also highlights the need to realize that humanity's open and complex sustainability problems are global, non-linear and often random. Therefore, linear thinking and the belief that the whole is only the sum of its parts is becoming obsolete. Ideas related to ways of dealing with complex systems are areas that are the focus of research in Educational Sciences, as argued by Jacobson & Wilensky (2006), and they highlighted design thinking as that teaching model that can contribute to the development of students and female students as key contributors to sustainable social-environmental development (Monte & Reis, 2021). Overall, the conclusions derived from this work demonstrate that there is the possibility of the Greek public education teacher to apply basic principles of design thinking in order to find the corresponding way of managing an open and complex problem in the context of the Modern Greek Language course. However, difficulties are identified in terms of the overall and integrated utilization of each of its stages.

Η παρούσα έρευνα επικεντρώνεται στην ανάδειξη των φιλοσοφικών, επιστημολογικών, εκπαιδευτικών, παιδαγωγικών και διδακτικών αρχών που διαπνέουν το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Πρόγραμμα Σπουδών και το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών της Νεοελληνικής Γλώσσας, ώστε να προσδιοριστεί εάν προωθείται ο Σχεδιαστικός τρόπος σκέψης ως διδακτική προσέγγιση διαχείρισης των ανοιχτών και πολύπλοκων προβλημάτων αειφορίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Ακολουθείται η μέθοδος της θεματικής ανάλυσης ως μίας καλά δομημένης ερευνητικής προσέγγισης με σκοπό την οργάνωση και την κατηγοριοποίηση των ρητών καθώς και άρρητων ιδεών του περιεχομένου των επιμέρους ερευνητικών δεδομένων, ώστε να περιγραφεί και να παρουσιαστεί εάν εντοπίζεται η δυνατότητα προώθησης της δημιουργικής και καινοτόμας διαχείρισης της πολυπλοκότητας που διακρίνει τα ανοιχτά και πολύπλοκα προβλήματα αειφορίας. Παράλληλα υλοποιείται μία εφαρμογή της σχεδιαστικής σκέψης στην τάξη για τη βαθύτερη κατανόησή της ως μίας καινοτόμας διδακτικής προσέγγισης και εξομάλυνσηςς ζητημάτων βιωσιμότητας. Σύμφωνα με τους Weissenberger-Eibl et al. (2019) ο αυξανόμενος ρυθμός αλλαγής στο περιβάλλον σε συνδυασμό με την έλλειψη βεβαιότητας ως προς τον τρόπο εκδήλωσης και εξέλιξης κάθε αλλαγής αναδεικνύουν την ανάγκη να αναπτυχθεί η προσαρμοστικότητα, η ευελιξία και η λειτουργικότητα των συστημάτων σκέψης για τη λήψη σχετικών αποφάσεων. Υπογραμμίζεται, επίσης, η ανάγκη να συνειδητοποιήσουμε ότι τα ανοιχτά και πολύπλοκα προβλήματα αειφορίας της ανθρωπότητας είναι παγκόσμια, μη γραμμικά και συχνά τυχαία. Ως εκ τούτου η γραμμική σκέψη και η πεποίθηση ότι το σύνολο είναι αποκλειστικά και μόνο το άθροισμα των μερών του καθίσταται πλέον ξεπερασμένο. Ιδέες που σχετίζονται με τρόπους αντιμετώπισης σύνθετων συστημάτων είναι τομείς που αποτελούν το επίκεντρο ερευνών στις Επιστήμες Αγωγής, όπως υποστηρίζουν οι Jacobson & Wilensky (2006), και ανέδειξαν τον σχεδιαστικό τρόπο σκέψης ως εκείνο το διδακτικό μοντέλο που μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη των μαθητών και των μαθητριών ως βασικών συντελεστών της βιώσιμης κοινωνικό-περιβαλλοντικής ανάπτυξης (Monte & Reis, 2021). Συνολικά τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την παρούσα εργασία καταδεικνύουν ότι υπάρχει η δυνατότητα του εκπαιδευτικού της ελληνικής δημόσιας εκπαίδευσης να εφαρμόζει βασικές αρχές του σχεδιαστικού τρόπου σκέψης για την εύρεση του ανάλογου τρόπου διαχείρισης ενός ανοιχτού και πολύπλοκου προβλήματος στα πλαίσια του μαθήματος για τη Νεοελληνική Γλώσσα. Εντοπίζονται, όμως, δυσκολίες ως προς τη συνολική και ολοκληρωμένη αξιοποίηση κάθε σταδίου της.