Institutional, economic and cultural factors affecting the decision of having a child in European countries: a couple's approach

Abstract

In order to answer the research questions of this thesis, three chapters are produced. The first is devoted to the association between economic uncertainty and the transition to first birth in Greece. The second chapter tries to investigate if religious practice correlates with fertility intentions in eleven European countries (Bulgaria, Russia, Georgia, Germany, Romania, Austria, Lithuania, Poland, Czech Republic and Sweden). Finally, the third chapter is devoted to the link between the socioeconomic characteristics of the couple and the use of parental leave by the father in Germany. In the second chapter, I answer the research questions regarding the effect of couples' economic uncertainty on their fertility in Greece, and how the 2008 Great Recession has affected the fertility of couples in the same country. In this chapter, the database used is EU-SILC (European Union Statistics on Income and Living Conditions), and more precisely the waves from 2005to 2013, in order to cover the period prior to the economic crisis of 2008 and the period of crisis. The results show a double path towards the first birth as a Greek specificity. First, couples where both partners have a high income are more likely to have a first child, while couples where both partners have a permanent contract are also more likely to have a first child. Second, high educational homogamy and hypogamy are positively associated with first birth. This result could indicate an advantage for educated women in negotiating partner involvement in family work and / or in the outsourcing of family work. Finally, during the Great Recession of 2008,all types of household organization - even couples where both partners work with a permanent contract - decreased their likelihood of having a first child. This result allows me to conclude that an economic recession can worsen expectations about the future and reduce the likelihood of having a child, even for people in good jobs. Particularly in the case of Greece, where the shrinking of the welfare state during the crisis of 2008 made the balance between work and family even more difficult. The research question on the association of religious practice with fertility intentions is dealt with in the third chapter. In this chapter, in order to measure the link between religious practice and fertility intentions, I used data from the GGP (Generations and Gender Program) for eleven European countries, and I used the first wave of these databases. The results show that there is a positive correlation between religious practice and fertility intentions: People who attend religious services at least once a month are more likely to want a second and third child than those who attend less. This result confirms previous literature showing that religious teachings promote pro natalist ideals, norms and behaviours, and those who attend religious services are more attached to these teachings. In addition, the results verify that the association between religiosity and fertility intentions is modified by the grandparents' regular help with childcare in the case of the transition to the second child. Based on these results, I can conclude that due to their stronger familism, most religious grandparents try to establish a positive family relationship with adult children and grandchildren, promoting fertility intentions. The research questions concerning the link between the socioeconomic characteristics of the couple and the use of parental leave by the father in Germany are answered in chapter four of the thesis. This chapter focuses on the main determinants of the use of parental leave by the father in Germany and on the impact of the 2007 reform on the use of parental leave by men. In this chapter, another point of interest is whether the determinants of the use of parental leave have changed with the reform of 2007. The database used is the G-SOEP (German Socio-Economic Panel) which provides information on current living conditions, values, social changes, as well as the relationships and interdependencies between these areas. The analysis is based on data from 2001 to 2016 and the final sample includes couples in which adult men are under the age of 55 and have at least one child under the age of 8. The results show first of all that the reform doubled the percentage of use of parental leave by fathers. The effect of there form was stronger among well-educated homogamous couples. From these results it can be concluded that the reduction in the opportunity costs associated with the benefits of the reform further increased the use of parental leave among men who already had egalitarian gender attitudes (such as highly educated men). Finally, the results show that men with a partner with a higher education or higher income are more inclined to use parental leave than other men. These results confirm the theory of relative resources: more than the characteristics of the father himself, the comparison of the opportunity costs between the two partners more decisively determines his decision to obtain parental leave. Finally, in the fifth chapter, I present the main results of the analysis, the limits of this thesis and I propose future research.

Προκειμένου να απαντηθούν τα ερευνητικά ερωτήματα της παρούσας διδακτορικής διατριβής, συντάχθηκαν τρία κεφάλαια. Το πρώτο είναι αφιερωμένο στη συσχέτιση μεταξύ της οικονομικής αβεβαιότητας και της μετάβασης στην πρώτη γέννηση στην Ελλάδα. Το δεύτερο κεφάλαιο προσπαθεί να διερευνήσει εάν η θρησκευτική πρακτική συσχετίζεται με τις προθέσεις γονιμότητας σε έντεκα ευρωπαϊκές χώρες (Βουλγαρία, Ρωσία, Γεωργία, Γερμανία, Ρουμανία, Αυστρία, Λιθουανία, Πολωνία, Τσεχία και Σουηδία). Τέλος, το τρίτο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στη σχέση μεταξύ των κοινωνικοοικονομικών χαρακτηριστικών του ζευγαριού και της χρήσης της γονικής άδειας από τον πατέρα στη Γερμανία. Στο δεύτερο κεφάλαιο, απαντώ στα ερευνητικά ερωτήματα σχετικά με την επίδραση της οικονομικής αβεβαιότητας των ζευγαριών στη γονιμότητά τους στην Ελλάδα και πώς η Μεγάλη Ύφεση του 2008 επηρέασε τη γονιμότητα των ζευγαριών στην ίδια χώρα. Σε αυτό το κεφάλαιο, η βάση δεδομένων που χρησιμοποιείται είναι το EU-SILC (European Union Statistics on Income and Living Conditions), και πιο συγκεκριμένα τα κύματα από το 2005 έως το 2013, προκειμένου να καλύψει την περίοδο πριν από την οικονομική κρίση του 2008 και την περίοδο της κρίσης . Τα αποτελέσματα δείχνουν μια διπλή πορεία προς την πρώτη γέννηση ως ελληνική ιδιαιτερότητα. Πρώτον, τα ζευγάρια όπου και οι δύο σύντροφοι έχουν υψηλό εισόδημα έχουν περισσότερες πιθανότητες να κάνουν πρώτο παιδί, ενώ τα ζευγάρια όπου και οι δύο σύντροφοι έχουν συμβόλαιο αορίστου χρόνου είναι επίσης πιο πιθανό να κάνουν πρώτο παιδί. Δεύτερον, η υψηλή εκπαιδευτική ομογαμία και η υπογαμία συνδέονται θετικά με την πρώτη γέννηση. Αυτό το αποτέλεσμα θα μπορούσε να υποδηλώνει ένα πλεονέκτημα για τις μορφωμένες γυναίκες στη διαπραγματευτική συμμετοχή των συζύγων στην οικογενειακή εργασία ή/και στην ανάθεση της οικογενειακής εργασίας σε εξωτερικούς συνεργάτες. Τέλος, κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης του 2008, όλα τα είδη οικιακής οργάνωσης - ακόμη και τα ζευγάρια όπου και οι δύο σύντροφοι εργάζονται με μόνιμη σύμβαση - μείωσαν την πιθανότητα να κάνουν πρώτο παιδί. Αυτό το αποτέλεσμα μου επιτρέπει να συμπεράνω ότι μια οικονομική ύφεση μπορεί να επιδεινώσει τις προσδοκίες για το μέλλον και να μειώσει την πιθανότητα απόκτησης παιδιού, ακόμη και για άτομα με καλές θέσεις εργασίας. Ιδιαίτερα στην περίπτωση της Ελλάδας, όπου η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους κατά την κρίση του 2008 έκανε ακόμη πιο δύσκολη την ισορροπία μεταξύ εργασίας και οικογένειας. Το ερευνητικό ερώτημα σχετικά με τη συσχέτιση της θρησκευτικής πρακτικής με τις προθέσεις γονιμότητας εξετάζεται στο τρίτο κεφάλαιο. Σε αυτό το κεφάλαιο, για να μετρήσω τη σχέση μεταξύ θρησκευτικής πρακτικής και προθέσεων γονιμότητας, χρησιμοποίησα δεδομένα από το GGP (Πρόγραμμα Γενεών και Φύλου) για έντεκα ευρωπαϊκές χώρες και χρησιμοποίησα το πρώτο κύμα αυτών των βάσεων δεδομένων. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ της θρησκευτικής πρακτικής και των προθέσεων γονιμότητας: Τα άτομα που παρακολουθούν θρησκευτικές τελετές τουλάχιστον μία φορά το μήνα είναι πιοπιθανό να θέλουν δεύτερο και τρίτο παιδί από εκείνους που παρακολουθούν λιγότερο. Αυτό το αποτέλεσμα επιβεβαιώνει την πρότερη βιβλιογραφία που δείχνει ότι οι θρησκευτικές διδασκαλίες προωθούν τα ιδανικά γεννητικότητας, τους κανόνες και τις συμπεριφορές και όσοι παρακολουθούν θρησκευτικές τελετές είναι περισσότερο επηρεασμένοι από αυτές τις διδασκαλίες. Επιπλέον, τα αποτελέσματα επαληθεύουν ότι η συσχέτιση μεταξύ θρησκευτικότητας και προθέσεων γονιμότητας τροποποιείται από την τακτική βοήθεια των παππούδων στη φροντίδα των παιδιών στην περίπτωση της μετάβασης στο δεύτερο παιδί. Με βάση αυτά τα αποτελέσματα, μπορώ να συμπεράνω ότι οι περισσότεροι θρησκευόμενοι παππούδες προσπαθούν να δημιουργήσουν μια θετική οικογενειακή σχέση με ενήλικα παιδιά και εγγόνια, προωθώντας τις προθέσεις γονιμότητας. Τα ερευνητικά ερωτήματα που αφορούν τη σχέση μεταξύ των κοινωνικοοικονομικών χαρακτηριστικών του ζευγαριού και της χρήσης γονικής άδειας από τον πατέρα στη Γερμανία απαντώνται στο τέταρτο κεφάλαιο της διατριβής. Αυτό το κεφάλαιο εστιάζει στους κύριους παράγοντες τη ςχρήσης της γονικής άδειας από τον πατέρα στη Γερμανία και στον αντίκτυπο της μεταρρύθμισης του 2007 στη χρήση της γονικής άδειας από τους άνδρες. Σε αυτό το κεφάλαιο, ένα άλλο σημείο ενδιαφέροντος είναι εάν οι καθοριστικοί παράγοντες της χρήσης της γονικής άδειας έχουν αλλάξει με τη μεταρρύθμιση του 2007. Η βάση δεδομένων που χρησιμοποιείται είναι η G-SOEP (Γερμανικό Κοινωνικο-Οικονομικό Πάνελ) που παρέχει πληροφορίες για τις τρέχουσες συνθήκες διαβίωσης, αξίες ,κοινωνικές αλλαγές, καθώς και τις σχέσεις και τις αλληλεξαρτήσεις μεταξύ αυτών των περιοχών. Η ανάλυση βασίζεται σε δεδομένα από το 2001 έως το 2016 και το τελικό δείγμα περιλαμβάνει ζευγάρια στα οποία ενήλικες άνδρες είναι κάτω των 55 ετών και έχουν τουλάχιστον ένα παιδί κάτω των 8 ετών. Τα αποτελέσματα δείχνουν καταρχάς ότι η μεταρρύθμιση διπλασίασε το ποσοστό χρήσης γονικής άδειας από πατέρες. Η επίδραση της μεταρρύθμισης ήταν ισχυρότερη μεταξύ των καλά μορφωμένων ομογαμικών ζευγαριών. Από αυτά τα αποτελέσματα μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η μείωση του κόστους ευκαιρίας που σχετίζεται με τα οφέλη της μεταρρύθμισης αύξησε περαιτέρω τη χρήση της γονικής άδειας μεταξύ ανδρών που είχαν ήδη αντιλήψεις ισότητας ως προς το φύλο (όπως οι άνδρες με υψηλή εκπαίδευση). Τέλος, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι άνδρες με σύντροφο με υψηλότερη εκπαίδευση ή υψηλότερο εισόδημα είναι πιο διατεθειμένοι να χρησιμοποιούν τη γονική άδεια από άλλους άνδρες. Αυτά τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν τη θεωρία των σχετικών πόρων: περισσότερο από τα χαρακτηριστικά του ίδιου του πατέρα, η σύγκριση του κόστους ευκαιρίας μεταξύ των δύο συντρόφων καθορίζει πιο αποφασιστικά την απόφασή του να λάβει γονική άδεια. Τέλος, στο πέμπτο κεφάλαιο, παρουσιάζω τα κύρια αποτελέσματα της ανάλυσης, τα όρια αυτής της διατριβής και προτείνω μελλοντικές έρευνες.