Die bedeutung der Europäischen Wasserrahmenrichtlinie für Griechenland

Abstract

This study deals with the European Water Framework Directive, focusing particularly on its implementation into Greek law. The subject is divided into seven chapters. The first chapter highlights the significance of water for both humanity and nature. Water management has been of great relevance in Greece since ancient times. The needs of water in Greece is high. Despite having sufficient surface water and groundwater sources, effective water management in Greece is challenging due to various problems. The second chapter examines the extensive regulations that governed water management in Greece until 1980. Article 24 of the Greek Constitution in 1975 was crucial for environmental protection and water management. To implement the constitutional principle of environmental protection, Law 1650/1986 was enacted. A year later, the first law on water management, Law 1739/1987, was passed, realizing the Greek legislator's goal of creating a comprehensive and coherent water management system. The third chapter analyses the European Water Framework Directive 2000/60/EC (WFD) enacted in 2000 to establish a framework for Community action in the field of water policy. The goals of the Directive, aiming at the protection of inland surface waters, transitional waters, coastal waters, and groundwater, are discussed in this chapter. The primary objective of the WFD is achieving a good status of water bodies. The main instruments of the WFD for water management include the development of water management plans and the establishment of programs of measures for each river basin district. The fourth chapter introduces the key instruments of the WFD for water management: These instruments are: 1. Prohibition of deterioration and obligation on improvement 2. Phasing-Out obligation 3. Cost recovery analysis of water services 4. Public participation in water management. The content of the fifth chapter focuses on the implementation of the WFD into Greek law. This implementation initially took place through the national Law 3199/2003, enabling Greece to fulfil its European obligations. This law aims at developing a modern and efficient legal framework for water management. To address gaps in this law, additional regulations were enacted, including Presidential Decree No. 51 in 2007. According to the WFD requirements, member states are required to classify catchment areas into larger river basin districts to organize and implement water management in a more coherent way. In Greece, 45 catchment areas were formed and assigned to 14 river basin districts. Additionally, the significance of water management plans and programs of measures analysed, and their relationship is examined. Finally, the new organization of water authorities is analysed. The sixth chapter deals with the case of diverting the Acheloos River from Western Greece to Eastern Greece. This case has been in the centre of interest of water management discussions in Greece for over 30 years, resulting in extensive Council of State jurisprudence. This jurisprudence has illuminated the development of the national regulatory system on water management and the influence of European law on national regulations. At the end in the seventh chapter, suggestions for a more effective implementation of water protection law in Greece are proposed. A crucial step is the unified codification of existing regulations on water protection and water management into a legal coherent code.

Η εργασία ασχολείται με την Ευρωπαϊκή Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα και ειδικότερα με την μεταφορά της στο ελληνικό δίκαιο. Το θέμα αναπτύσσεται σε επτά κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο τονίζεται η σημασία του νερού τόσο για την ανθρωπότητα όσο και για τη φύση. Η διαχείριση των υδάτων είχε μεγάλη σημασία στην Ελλάδα από την αρχαιότητα. Οι ανάγκες για ύδατα στην Ελλάδα είναι υψηλή. Παρόλο που η Ελλάδα διαθέτει επαρκείς πηγές επιφανειακών και υπόγειων υδάτων, μια αποτελεσματική διαχείριση των υδατικών πόρων είναι δύσκολο να εφαρμοστεί λόγω διάφορων προβλημάτων. Το δεύτερο κεφάλαιο εξετάζει τους πολυπληθείς κανονισμούς που μέχρι το 1980 ρύθμιζαν τη διαχείριση των υδάτων στην Ελλάδα. Ένας σημαντικός παράγοντας για την προστασία του περιβάλλοντος και τη διαχείριση των υδάτων ήταν η εισαγωγή του άρθρου 24 στο Συντάγμα το 1975. Για την υλοποίηση της συνταγματικής επιταγής της προστασίας του περιβάλλοντος, εκδόθηκε το νόμος 1650/1986. Ένα χρόνο αργότερα, με τον νόμο 1739/1987, εκδόθηκε ο πρώτος νόμος για τη διαχείριση των υδάτων. Η έκδοση αυτού του νόμου υλοποιεί το σκοπό του έλληνα νομοθέτη για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου και συνεκτικού συστήματος διαχείρισης των υδάτων. Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύεται η Ευρωπαϊκή Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα 2000/60/ΕΚ (ΟΠΥ) που εκδόθηκε το 2000 για τη θέσπιση ενός πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων. Σε αυτό το κεφάλαιο συζητούνται οι στόχοι της οδηγίας που αφορούν στην προστασία των εσωτερικών επιφανειακών υδάτων, των μεταβατικών υδάτων, των παράκτιων και των υπόγειων υδάτων. Ως ανώτατος στόχος της Ευρωπαϊκής Οδηγίας Πλαίσιο για τα Ύδατα θεωρείται η επίτευξη μιας καλής κατάστασης των υδάτων. Τα κύρια μέσα της Οδηγίας για τη διαχείριση των υδάτων είναι η κατάρτιση σχεδίων διαχείρισης λεκάνης απορροής ποταμού και η κατάρτιση προγραμμάτων μέτρων για κάθε λεκάνη. Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα βασικά μέσα της Οδηγίας Πλαίσιο για τη διαχείριση των υδάτων: 1. Απαγόρευση επιδείνωσης και υποχρέωση βελτίωσης 2. Την υποχρέωση σταδιακής εξάλειψης των εκπομπών 3. Ανάκτηση του κόστους για τις υπηρεσίες ύδατος 4. Συμμετοχή του κοινού στη διαχείριση των υδάτων. Το περιεχόμενο του πέμπτου κεφαλαίου είναι η μεταφορά της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Ύδατα στο ελληνικό δίκαιο. Αυτή η μεταφορά πραγματοποιήθηκε αρχικά με τον εθνικό νόμο 3199/2003, επιτρέποντας στην Ελλάδα να εκπληρώσει τις ευρωπαϊκές της υποχρεώσεις. Αυτός ο νόμος στοχεύει στην ανάπτυξη ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού νομικού πλαισίου για τη διαχείριση των υδάτων. Για την κάλυψη των κενών αυτού του νόμου, εκδόθηκαν επιπλέον κανονιστικές διατάξεις, και ειδικότερα το Προεδρικό Διάταγμα με αριθ. 51 του 2007. Σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Ύδατα, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να κατατάσσουν τις λεκάνες απορροής ποταμών σε μεγαλύτερες περιοχές υδάτων, ώστε να οργανώνεται και να εφαρμόζεται η διαχείρηση των υδάτων σε ευρύτερες περιοχές με όσο το δυνατών ομοιόμορφα χαρακτηρισκτικά. Στην Ελλάδα, δημιουργήθηκαν 45 λεκάνες απορροής και εντάχθηκαν σε 14 περιοχές λεκάνης απορροής ποταμού. Επιπλέον, αναλύεται η σημασία των σχεδίων διαχείρισης των υδάτων και των προγραμμάτων μέτρων, ενώ εξετάζεται η σχέση μεταξύ τους. Τέλος, αναλύεται η νέα οργάνωση των δημοσίων υπηρεσιών που είναι επιφορτισμένες με την διαχείριση των υδάτων. Στο έκτο κεφάλαιο αναφέρεται στην υπόθεση της εκτροπής του ποταμού Αχελώου από τη Δυτική Ελλάδα προς την Ανατολική Ελλάδα. Αυτή η υπόθεση ήταν στο επίκεντρο των συζητήσεων για περισσότερα από 30 χρόνια σχετικά με τη διαχείριση των υδάτων στην Ελλάδα, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μία εκτεταμένη νομολογία από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Σε αυτήν την νομολογία αντικατοπτρίζεται η εξέλιξη του εθνικού νομοθετικού συστήματος για τη διαχείριση των υδάτων και η επιρροή του Ευρωπαϊκού Δικαίου στην εθνική έννομη τάξη. Τέλος, στο έβδομο κεφάλαιο παρουσιάζονται προτάσεις για μια αποτελεσματικότερη εφαρμογή του δικαίου προστασίας των υδάτων στην Ελλάδα. Ένα σημαντικό βήμα αποτελεί η ομοιόμορφη κωδικοποίηση των ισχύοντων νομοθετικών διατάξεων για την προστασία και τη διαχείριση των υδάτων σε ένα ενιαίο νομικό κείμενο.

Die Arbeit beschäftigt sich mit der Europäischen Wasserrahmenrichtlinie und insbesondere mit ihrer Umsetzung in das griechische Recht. Das Thema wird in sieben Kapitel bearbeitet. Im ersten Kapitel wird die Bedeutung des Wassers sowohl für die Menschheit als auch für die Natur hervorgehoben. Die Gewässerbewirtschaftung war in Griechenland seit der Antike von hoher Relevanz. Der Wasserbedarf in Griechenland ist hoch. Obwohl Griechenland über genügend Oberflächen- und Grundwasserquellen verfügt, ist eine effektive Gewässerbewirtschaftung wegen vielfältiger Probleme schwer zu verwirklichen. Im zweiten Kapitel werden die umfangreichen Rechtsvorschriften beleuchtet, die bis 1980 die Gewässerbewirtschaftung in Griechenland regelten haben. Von erheblicher Bedeutung für den Umweltschutz und für die Gewässerbewirtschaftung war die Einführung des Art. 24 der Verfassung im Jahr 1975. Zur Umsetzung des verfassungsrechtlichen Grundsatzes des Umweltschutzes wurde das Gesetz 1650/1986 verabschiedet. Ein Jahr später ist mit dem Gesetz 1739/1987 das erste Gesetz über die Gewässerbewirtschaftung erlassen worden. Der Erlass dieses Gesetzes verwirklicht das Vorhaben des griechischen Gesetzgebers zur Schaffung eines umfassenden und kohärenten Systems der Gewässerbewirtschaftung. Im dritten Kapitel wird die im Jahr 2000 erlassene Europäische Wasserrahmenrichtlinie 2000/60/EG (WRRL) zur Schaffung eines Ordnungsrahmens für Maßnahmen der Gemeinschaft im Bereich der Gewässerpolitik analysiert. In diesem Kapitel werden die Ziele der Wasserrahmenrichtlinie erörtert, die Bezug auf den Schutz der Binnenoberflächengewässer, der Übergangsgewässer, der Küstengewässer und des Grundwassers nehmen. Als oberstes Ziel der Europäischen Wasserrahmenrichtlinie kann das Erreichen eines guten Zustands der Gewässer bezeichnet werden. Die Hauptinstrumente der Wasserrahmenrichtlinie für die Gewässerbewirtschaftung stellen die Aufstellung der Gewässerbewirtschaftungspläne und die Aufstellung der Maßnahmenprogramme für jede Flussgebietseinheit dar. Im vierten Kapitel werden die wichtigsten Instrumente der Wasserrahmenrichtlinie für die Gewässerbewirtschaftung vorgestellt. Diese Instrumente sind: 1. Das Verschlechterungsverbot und das Verbesserungsgebot 2. Die Phasing-Out Verpflichtung 3. Die Kostendeckungsanalyse der Wasserdienstleistungen 4. Die Partizipation der Öffentlichkeit bei der Gewässerbewirtschaftung. Inhalt des fünften Kapitels ist die Umsetzung der Wasserrahmenrichtlinie in das griechische Recht. Diese Umsetzung ist zunächst mit dem nationalen Gesetz 3199/2003 erfolgt, sodass Griechenland seinen Verpflichtungen auf europäischer Ebene nachkam. Insbesondere bezweckt dieses Gesetz die Entwicklung eines modernen und effizienten Rechtsrahmens zur Bewirtschaftung der Gewässer. Um die Lücken dieses Gesetzes zu schließen, wurden weitere Rechtvorschriften erlassen, insbesondere im Jahr 2007 die Präsidialverordnung Nr. 51. Nach den Anforderungen der Wasserrahmenrichtlinie sind die Einzugsgebiete von den Mitgliedstaaten in eine größere Flussgebietseinheit einzuordnen, damit die Gewässerbewirtschaftung in diesem eingegrenzten Bereich mit möglichst einheitlichen Merkmalen organisiert und durchgeführt werden kann. In Griechenland wurden 45 Einzugsgebiete gebildet und 14 Flussgebietseinheiten zugeordnet. Darüber hinaus wird die Bedeutung der Gewässerbewirtschaftungspläne und der Maßnahmenprogramme analysiert und deren Verhältnis zueinander untersucht. Schließlich wird die neue Organisation der Gewässerbehörden analysiert. Das sechste Kapitel betrifft den Fall der Umleitung des Flusses Acheloos von Westgriechenland nach Ostgriechenland. Dieser Fall stand über mehr als 30 Jahre im Mittelpunkt der Diskussionen über die Gewässerbewirtschaftung in Griechenland. Er hatte umfangreiche Rechtsprechung des Staatsrats zur Folge. Diese Rechtsprechung hat die Entwicklung des nationalen Regelungssystems über die Gewässerbewirtschaftung und den Einfluss des Europäischen Rechts auf die nationalen Rechtsvorschriften deutlich gemacht. Abschließend werden im siebten Kapitel Vorschläge für eine effektivere Durchführung des Gewässerschutzrechts in Griechenland unterbreitet. Ein wichtiger Schritt stellt eine einheitliche Kodifizierung der vorhandenen Rechtsvorschriften zum Gewässerschutz und der Gewässerbewirtschaftung in einem Gesetzbuch dar.