Bioarchaeology of Greek colonisation (8th-5th c. BC): settlement, everyday life, and interaction between populations in Thracian colonies

Abstract

Greek colonisation consists of a momentous phenomenon that occurred in antiquity and brought significant changes to extended geographic areas. Hundreds of new settlements were founded by Greek cities around the Mediterranean and the Black Sea within the course of a few centuries, many of which eventually turned into major urban centres. In these surroundings, diverse population elements interacted culturally and biologically, and in time shaped new political entities that played an active role in politics and economics on a global scale. The character of Greek colonisation was complex and multi-layered, carrying social, cultural, political, economic, and demographic extensions. Scientific research on the subject so far mainly focuses on its historic and archaeological significance, while anthropological studies are still limited in number. This doctoral dissertation offers new data and results from the field of biological anthropology, focusing on the geographical area of Aegean Thrace. In specific, the following analyses within the context of Greek colonisation have been undertaken: osteological study of human skeletons, stable isotope analysis and demographic reconstruction of population dynamics. •Regarding osteology, a total of 251 human skeletons have been studied macroscopically from the ancient cities of Acanthus, Zone and Dicaea. Through this osteological study, the age and sex of the sample’s individuals has been estimated and the pathological lesions appearing in the sample’s bones and teeth have been analysed.•In addition to the osteological findings, an analysis of stable isotopes of carbon, nitrogen and sulphur (δ13C, δ15Ν & δ34S) has been conducted in the necropolis of ancient Abdera. In specific, isotopic results of collagen samples from 116 individuals (34 sub-adults and 82 adults) are presented. The chronological range of these samples is from the 7th century BC until the 3rd century AD. This diachronic approach permits us to draw inferences about dietary patterns in the colony from the first years of its foundation until the first centuries AD. This gives us the opportunity to discover variations in diet between sexes, age groups and chronological periods. •Furthermore, this dissertation includes a demographic reconstruction of colonial populations by using the method of population projections. This method estimates the demographic components of population change, which are: fertility, mortality and migration. The demographic analysis uses as its initial point published archaeological and topographical data about the population sizes of ancient cities in the mid fourth century BC. Based on these estimations, numerous demographic scenarios were conducted with the aim to reconstruct the initial colonial population sizes and their demographic trajectories within the timespan of three centuries. •Finally, the dissertation includes a discussion about the significance of its results and their comparison to already published data with relevance to Greek colonisation, both regarding historic/archaeological data as well as with existing anthropological findings.

Ο ελληνικός αποικισμός αποτελεί ένα σημαντικό φαινόμενο μετακίνησης πληθυσμών κατά την αρχαιότητα, το οποίο άσκησε καθοριστική επιρροή στην ιστορική πορεία εκτεταμένων γεωγραφικών περιοχών. Οι εκατοντάδες αποικίες που ιδρύθηκαν από ελληνικές πόλεις στα παράλια της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου συχνά εξελίχθηκαν σε μείζονα αστικά κέντρα. Σε αυτά, ετερόκλητα πληθυσμιακά στοιχεία αλληλοεπέδρασαν βιολογικά και πολιτισμικά, διαμορφώνοντας εν τέλει νέες πολιτικές οντότητες, οι οποίες συμμετείχαν ενεργά στην πολιτική και οικονομική ζωή του αρχαίου κόσμου. Ο χαρακτήρας του ελληνικού αποικισμού υπήρξε σύνθετος και πολυεπίπεδος, με προεκτάσεις κοινωνικές, πολιτισμικές, πολιτικές, οικονομικές και δημογραφικές. Η επιστημονική έρευνα που έχει διεξαχθεί μέχρι στιγμής επί του θέματος εστιάζει κυρίως στην ιστορική και αρχαιολογική σημασία του ελληνικού αποικισμού, ενώ οι μελέτες ανθρωπολογικού περιεχομένου είναι πολύ μικρές σε αριθμό. Η παρούσα διδακτορική διατριβή προσφέρει νέα δεδομένα και αποτελέσματα από το πεδίο της βιολογικής ανθρωπολογίας, εστιάζοντας στη γεωγραφική περιοχή της Αιγιακής Θράκης. Για τους ερευνητικούς σκοπούς της διατριβής, έχει διεξαχθεί οστεολογική μελέτη, ανάλυση σταθερών ισοτόπων, και δημογραφική ανασύνθεση της δυναμικής πληθυσμών στο πλαίσιο των ελληνικών αποικιών. •Όσον αφορά την οστεολογία, έχουν μελετηθεί μακροσκοπικά 251 ανθρώπινοι σκελετοί από τις αρχαίες πόλεις της Ακάνθου, της Ζώνης και της Δίκαιας. Μέσω της οστεολογικής αυτής μελέτης, έχει εκτιμηθεί το φύλο και η ηλικία των ατόμων που ανήκουν στο δείγμα, και έχουν αναλυθεί οι παθολογίες που εμφανίζονται σε οστά και δόντια. •Επιπροσθέτως, έχει διεξαχθεί ανάλυση σταθερών ισοτόπων άνθρακα, αζώτου και θείου (δ13C, δ15Ν & δ34S) από τη νεκρόπολη των αρχαίων Αβδήρων. Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται ισοτοπικά αποτελέσματα από δείγματα κολλαγόνου 116 (34 ανήλικων και 82 ενήλικων) ατόμων, τα οποία εκτείνονται χρονολογικά από τον 7ο αιώνα π.Χ. μέχρι τον 3ο αιώνα μ.Χ.. Η διαχρονική αυτή προσέγγιση μας επιτρέπει να αντλήσουμε συμπεράσματα για τη διατροφή στην αποικία των Αβδήρων από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσής της μέχρι τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες, προσφέροντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα διερεύνησης διαφοροποιήσεων στη διατροφή μεταξύ φύλων, ηλικιακών ομάδων και χρονολογικών περιόδων. •Ακόμα, στο πλαίσιο της διατριβής έχει λάβει χώρα η δημογραφική ανασύσταση αποικιακών πληθυσμών μέσω της μεθόδου των πληθυσμιακών προβολών. Η συγκεκριμένη μέθοδος εκτιμά τις δημογραφικές συνιστώσες μεταβολής πληθυσμών, οι οποίες είναι η γεννητικότητα, η θνησιμότητα και η μετανάστευση. Η δημογραφική ανάλυση ξεκινά λαμβάνοντας υπόψη δημοσιευμένα αρχαιολογικά-τοπογραφικά δεδομένα για την τάξη μεγέθους αρχαίων πόλεων, τα οποία είναι υπολογισμένα από σύγχρονες ερευνητικές εργασίες για τα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. Βάσει αυτών των δεδομένων καταρτίστηκαν πολυάριθμα δημογραφικά σενάρια, τα οποία υπολογίζουν το μέγεθος του αρχικού πληθυσμού και τη δημογραφική πορεία του κατά τη διάρκεια τριών αιώνων. •Τέλος, στη διατριβή γίνεται συζήτηση για τη σημασία των αποτελεσμάτων που έχουν προκύψει, σε σύγκριση με τα δημοσιευμένα αποτελέσματα της μέχρι τώρα έρευνας. Αυτό γίνεται τόσο σε σχέση με τα ιστορικά και αρχαιολογικά δεδομένα που υπάρχουν μέχρι σήμερα, όσο και με τα ανθρωπολογικά.