Περίληψη
Η αύξηση του ποσοστού των ατόμων που παρουσιάζουν νευροεκφυλιστικές διαταραχές και η έλλειψη αποτελεσματικής θεραπείας τους, έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη μη φαρμακολογικών προσεγγίσεων για την αντιμετώπιση της γνωσιακής έκπτωσης. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εφαρμογές υγείας για κινητές συσκευές (mobile Health applications - mHealth apps) έχουν αναδειχθεί ως ένα πολλά υποσχόμενο εργαλείο για τον εντοπισμό γνωσιακών διαταραχών και την παροχή εστιασμένης εξάσκησης ασθενών. Ωστόσο, η προσβασιμότητα των εφαρμογών mHealth για ενήλικες, που ενσωματώνουν απρόσκοπτα ολοκληρωμένη γνωσιακή εξάσκηση, αξιολόγηση και παρακολούθηση, ενώ ταυτόχρονα εκτείνονται σε διάφορους γνωσιακούς τομείς, είναι ιδιαίτερα σπάνια.Για να γεφυρωθεί αυτό το κενό, αναπτύχθηκε η mHealth RODI. Στην παρούσα διδακτορική διατριβή παρουσιάζεται μια διεξοδική διερεύνηση της εφαρμογής και της λειτουργικότητας της. Αρχικά πραγματοποιείται μια εις βάθος ανασκόπηση του θεωρητικού υποβάθρου και των προηγούμενων ερευνών που συνέβαλαν στην ...
Η αύξηση του ποσοστού των ατόμων που παρουσιάζουν νευροεκφυλιστικές διαταραχές και η έλλειψη αποτελεσματικής θεραπείας τους, έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη μη φαρμακολογικών προσεγγίσεων για την αντιμετώπιση της γνωσιακής έκπτωσης. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εφαρμογές υγείας για κινητές συσκευές (mobile Health applications - mHealth apps) έχουν αναδειχθεί ως ένα πολλά υποσχόμενο εργαλείο για τον εντοπισμό γνωσιακών διαταραχών και την παροχή εστιασμένης εξάσκησης ασθενών. Ωστόσο, η προσβασιμότητα των εφαρμογών mHealth για ενήλικες, που ενσωματώνουν απρόσκοπτα ολοκληρωμένη γνωσιακή εξάσκηση, αξιολόγηση και παρακολούθηση, ενώ ταυτόχρονα εκτείνονται σε διάφορους γνωσιακούς τομείς, είναι ιδιαίτερα σπάνια.Για να γεφυρωθεί αυτό το κενό, αναπτύχθηκε η mHealth RODI. Στην παρούσα διδακτορική διατριβή παρουσιάζεται μια διεξοδική διερεύνηση της εφαρμογής και της λειτουργικότητας της. Αρχικά πραγματοποιείται μια εις βάθος ανασκόπηση του θεωρητικού υποβάθρου και των προηγούμενων ερευνών που συνέβαλαν στην εννοιολόγηση της εφαρμογής. Στη συνέχεια, παρουσιάζεται η εφαρμογή RODI, υπογραμμίζονται οι βασικοί στόχοι της και παρέχεται μια λεπτομερή αποσαφήνιση των ενσωματωμένων εργασιών, προκειμένου να διασφαλιστεί η ολοκληρωμένη κατανόηση των λειτουργικών πτυχών της.Ακολούθως, παρουσιάζεται η αξιολόγηση της δυνατότητας της εφαρμογής να εκπληρώσει τους στόχους της, η οποία πραγματοποιήθηκε σε τρεις διακριτές φάσεις. Κατά την αρχική φάση, δόθηκε έμφαση στην με επίκεντρο τον χρήστη ανάπτυξη της RODI, αξιολογώντας την προσαρμοστικότητα, χρηστικότητα και αποτελεσματικότητά της ως εργαλείο γνωσιακής παρέμβασης. Στη δεύτερη φάση της αξιολόγησης, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της ενδελεχούς εξέτασης του αντίκτυπου της RODI στη γνωσιακή απόδοση, στο πλαίσιο της εφαρμογής καθώς και οι δυνατότητές της ως εργαλείο παρακολούθησης. Στην τελευταία φάση αξιολογήθηκε διεξοδικά η δυνατότητα της mHealth εφαρμογής να συνεισφέρει στη διάγνωση γνωσιακών διαταραχών σύμφωνα με τα διαγνωστικά κριτήρια για τις Νευρογνωσιακές Διαταραχές (Neurocognitive Disorders - NCDs). Στην πιλοτική μελέτη της αρχικής φάσης στην οποία συμμετείχαν 24 ενήλικες, η εφαρμογή RODI αξιολογήθηκε θετικά από τους τελικούς χρήστες. Τα αποτελέσματα ανέδειξαν υψηλές βαθμολογίες ως προς την χρηστικότητα (4.53/5.00), την χρησιμότητα (4.63/5.00), τη βιωσιμότητα (4.5/5.00) και την αποτελεσματικότητα της (4.08/5.00), επιβεβαιώνοντας τη δυνατότητα της εφαρμογής να ενισχύσει τις γνωσιακές ικανότητες σε ένα φιλικό και οικείο περιβάλλον. Τα σχόλια των συμμετεχόντων υπογράμμισαν τα χαρακτηριστικά της εφαρμογής που είναι απαραίτητα για την αποτελεσματική εκπλήρωση του επιδιωκόμενου σκοπού της. Συγκεκριμένα, οι ηλικιωμένοι συμμετέχοντες προσαρμόστηκαν καλά στην εφαρμογή παρά την περιορισμένη προηγούμενη έκθεσή τους σε κινητές συσκευές. Η mHealth εφαρμογή RODI αποτέλεσε μια πρόκληση για τους συμμετέχοντες και ενίσχυσε τη γνωσιακή τους δέσμευση, την αυτό-αποτελεσματικότητα και τα κίνητρά τους. Η μελέτη επικύρωσε την αρχική υπόθεση ότι η εφαρμογή RODI θα μπορούσε να επεκτείνει τη δυνατότητα χρήσης της πέρα από την συγκεκριμένη ομάδα χρηστών για να συμπεριλάβει ενήλικες με φυσιολογική γνωσιακή λειτουργία. Αυτό το χαρακτηριστικό, ανέδειξε τις ευκαιρίες που προσφέρει η εφαρμογή για την έγκαιρη ανίχνευση γνωσιακών διαταραχών και την αξιολόγηση του γνωσιακού αποθέματος. Επιπλέον, οι συμμετέχοντες εξέφρασαν τη διάθεσή τους να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν παρόμοιες εφαρμογές στο μέλλον, τονίζοντας τη σημασία αυτών των εργαλείων για την ενίσχυση των γνωσιακών ικανοτήτων των ενηλίκων. Στη δεύτερη φάση, διεξήχθη μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση για την εκτίμηση του αντίκτυπου της εφαρμογής RODI στη γνωσιακή απόδοση, και της χρησιμότητάς της ως παρέμβαση με διττό στόχο: την γνωσιακή ενίσχυση και παρακολούθηση. Στη μελέτη συμμετείχαν 11 συμμετέχοντες χωρίς διαγνωσμένα ελλείμματα, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν την εφαρμογή δύο φορές την εβδομάδα, για διάστημα οκτώ εβδομάδων. Η ανάλυση των βαθμολογιών και της χρονικής διάρκειας εξάσκησης των συμμετεχόντων αποκάλυψε σταθερή βελτίωση στη γνωσιακή απόδοση, καθώς αλληλοεπιδρούσαν με την εφαρμογή, με την πάροδο του χρόνου. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο ρυθμός βελτίωσης των νεότερων ηλικιακά συμμετεχόντων, εμφανίστηκε συγκριτικά πιο αργός από ό,τι στους μεγαλύτερους ομολόγους τους. Η μελέτη αξιολόγησε επίσης την αξιοπιστία της εφαρμογής χρησιμοποιώντας τον συντελεστή εσωτερικής συσχέτισης (Intraclass Correlation Coefficient - ICC), επιβεβαιώνοντας τη σταθερή απόδοσή της σε επαναλαμβανόμενες χρήσεις. Επιπλέον, διερευνήθηκε η δυνατότητα της εφαρμογής να παρακολουθεί τη γνωσιακή κατάσταση των συμμετεχόντων σε διάφορους τομείς. Τα αποτελέσματα παρουσιάζουν ελεγχόμενες μεταβολές οι οποίες υποδεικνύουν προβλέψιμα αποτελέσματα εντός καθορισμένων παραμέτρων. Αυτά τα ευρήματα υπογραμμίζουν τις σημαντικές δυνατότητες της εφαρμογής RODI ως εργαλείο παρέμβασης για τη γνωσιακή ενίσχυση και παρακολούθηση. Στην τρίτη και τελευταία φάση της μελέτης συμμετείχαν 182 άτομα με ή χωρίς NCD. Στους συμμετέχοντες δόθηκε η εφαρμογή RODI, με σκοπό να διερευνηθεί η δυνατότητά της να αξιολογεί γνωσιακές βλάβες που ευθυγραμμίζονται με τα διαγνωστικά κριτήρια για τις NCDs. Τα αποτελέσματα της μελέτης τεκμηριώνουν τη δυνατότητα της εφαρμογής RODI να λειτουργεί ως εργαλείο ελέγχου Νευρογνωσιακών Διαταραχών, διαχωρίζοντας αποτελεσματικά μεταξύ γνωσιακά υγιών ενηλίκων και ασθενών με NCDs. Βασικές μετρήσεις απόδοσης, συμπεριλαμβανομένου του συνολικού χρόνου, της συνολικής βαθμολογίας, των χρόνων ολοκλήρωσης εργασιών και των ποσοστών ορθών απαντήσεων, αναδείχθηκαν ως κρίσιμοι δείκτες για τον διαχωρισμό αυτό. Επιπλέον, η έρευνα στόχευε στον εντοπισμό διαφορών απόδοσης μεταξύ ατόμων με NCD και υγιών συμμετεχόντων, χρησιμοποιώντας δύο αναλυτικές μεθόδους: την ανάλυση Mann-Whitney U και την ανάλυση σπουδαιότητας χαρακτηριστικών Random Forest. Συγκεκριμένα, οι οπτικοχωρικές ικανότητες και ειδικότερα τα χαρακτηριστικά οπτικής μνήμης εργασίας, παρουσίασαν τις υψηλότερες βαθμολογίες σπουδαιότητας, αναδύοντας ένα πεδίο μελλοντικής έρευνας. Παρά την ύπαρξη μεθοδολογικών διαφορών που οδηγούν σε διαφοροποιήσεις, αυτή η συγκριτική εξέταση παρέχει πληροφορίες σχετικά με τη σημασία και την υποκείμενη σημαντικότητα των εργασιών για την ταξινόμηση μεταξύ ατόμων με κανονική γνωσιακή λειτουργία και ασθενών με NCDs. Αυτές οι πληροφορίες αποτελούν βάση για περαιτέρω αξιολόγηση και βελτίωση. Η παρούσα μελέτη ολοκληρώνεται με τη διερεύνηση πιθανών βελτιώσεων στην εφαρμογή RODI. Έμφαση δίνεται στην ενίσχυση του προσυμπτωματικού ελέγχου και της πρωτοβάθμιας φροντίδας, με απώτερο στόχο την ενίσχυση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης. Επιπλέον, παρουσιάζονται προτάσεις για μελλοντικές έρευνες και προσδιορίζονται πεδία που απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση. Συνολικά, αυτή η μελέτη συμβάλει στην κατανόηση των παρεμβάσεων μέσω εφαρμογών mHealth, οι οποίες στοχεύουν στη βελτίωση της γνωσιακής λειτουργίας και ταυτόχρονα συνεισφέρει στην έρευνα σε αυτόν τον ταχέως εξελισσόμενο τομέα.
περισσότερα
Περίληψη σε άλλη γλώσσα
In the face of the increasing prevalence of neurodegenerative disorders and the lack of effective treatment, there is growing interest in non-pharmacological approaches to counter cognitive decline. In this context, mobile health applications (mHealth apps) have emerged as a promising tool for detecting cognitive disorders and delivering focused patient training. Nevertheless, the accessibility of mHealth applications that seamlessly incorporate comprehensive cognitive training, evaluation, and monitoring spanning diverse cognitive domains for the adult demographic is notably scarce.To bridge this void, the mHealth RODI application was meticulously developed. In this doctoral thesis a thorough exploration of the implementation and functionality of the RODI application is provided. The dissertation co