Νίκος Καρβούνης (Ιθάκη, 1880 - Αθήνα, 1947): η συγκρότηση ενός διανοούμενου στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα

Abstract

The thesis investigates the life and work of Nikos Karvounis (1880-1947), who was a representative case of the spirit of the specific period. Karvounis lived in the liminal era, where the erosion of the myth of progress intersected with the modernist conception of time and history and brought society to a liminal state. The case of Nikos Karvounis is directly linked to all the processes that take place both in Greece and in Europe, and is studied in relation to the genealogy of his ideas and, by extension, of history. Through the study of his work, the full range of technological, ideological, linguistic changes that took place throughout his career emerges. Αnother theme of the study is the detection of the ideological and artistic trends of the period under consideration and their perception by the subject of the study, in order to highlight the contradictory nature of the interwar period. The era in which he lives and creates gives expression to various movements and currents, often contradictory and diverse. The outline and interpretation of the course of Nikos Karvounis' life, through the study of his work, his philosophy and his complex path, demonstrates how he influenced the social and political life of his time, and what was the context of reception and diffusion of his work in Greece and Europe until 1945. At the same time, through the life of Karvounis, we follow how the figure of the intellectual is shaped through the heterogeneous perception of social and ideological dynamics, and how the emblematic case of Karvounis is formed in a period characterized by strong contradictions, complex interpretations of social reality and constant ideological revisions. Finally, the study of the case of Nikos Karvounis, this transitional subject, focuses on how his personality is being developed throughout the course of his life, as a phenomenon of modern society with universal connections, and across the entire spectrum of his ideological, artistic and political production. The study demonstrates the formation of an important intellectual, who lived in an era of collective expectations and, with his conflictual dimension, remained invisible in the pages of history due to an environment of selective silencing.

Η διατριβή διερευνά τη ζωή και το έργο του Νίκου Καρβούνη (1880-1947), ο οποίος υπήρξε μια αντιπροσωπευτική περίπτωση της εποχής. Ο Καρβούνης έζησε στη μεταιχμιακή εποχή, όπου η διάβρωση του μύθου της προόδου διασταυρώθηκε με τη νεωτερική αντίληψη για τον χρόνο και την ιστορία και έφερε την κοινωνία σε οριακή κατάσταση (liminal). Η περίπτωση του Νίκου Καρβούνη, συνδέεται άμεσα με όλες τις διεργασίες που συντελούνται τόσο στον ελληνικό χώρο όσο και στον ευρωπαϊκό, μελετάται δε σε συνάρτηση με τη γενεαλογία των ιδεών του και κατ´επέκταση της ιστορίας. Μέσω της μελέτης του έργου του, αναδεικνύεται το πλήρες εύρος των τεχνοτροπικών, ιδεολογικών, γλωσσολογικών μεταβολών που συντελέστηκε καθόλη την πορεία του. Ένας ακόμη θέμα της μελέτης είναι η ανίχνευση των ιδεολογικών και καλλιτεχνικών τάσεων της υπό εξέταση περιόδου και η πρόσληψή τους από το υποκείμενο της μελέτης, ώστε να αναδειχθεί η αντιφατικότητα της μεσοπολεμικής περιόδου. Η εποχή που ζει και δημιουργεί δίνει έκφραση σε διάφορα κινήματα και ρεύματα συχνά αντιφατικά και πολύμορφα. Η σκιαγράφηση και η ερμηνεία της πορείας της ζωής του Νίκου Καρβούνη, με τη μελέτη του έργου του, της φιλοσοφίας του και της πολυσύνθετης διαδρομής του, καταδεικνύει πώς επηρέασε το κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι της εποχής του, και ποιο ήταν το πλαίσιο υποδοχής και διάχυσης του έργου του στην Ελλάδα και στην Ευρώπη μέχρι το 1945. Παράλληλα, μέσα από το βίο του Καρβούνη παρακολουθούμε πώς διαμορφώνεται η φιγούρα του διανοούμενου, μέσα από την ετερογενή πρόσληψη της κοινωνικής και ιδεολογικής δυναμικής, και πώς διαμορφώνεται η εμβληματική περίπτωση του Καρβούνη, σε μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από ισχυρές αντιφάσεις, πολύπλοκες ερμηνείες της κοινωνικής πραγματικότητας και διαρκείς ιδεολογικές αναθεωρήσεις. Τελικά, η μελέτη της περίπτωσης του Νίκου Καρβούνη, του μεταβατικού αυτού υποκειμένου, εστιάζει στο πως αναπλάθεται η προσωπικότητά του σε όλη του την πορεία, ως φαινόμενο της νεωτερικής κοινωνίας με οικουμενικές συνδέσεις, και σε ολόκληρο το φάσμα της ιδεολογικής, καλλιτεχνικής και πολιτικής παραγωγής του. Η μελέτη καταδεικνύει την διαμόρφωση ενός σημαντικού διανοούμενου, που έζησε σε μια εποχή συλλογικών προσδοκιών και με τη συγκρουσιακή του διάσταση, έμεινε αφανής στις δέλτους της Ιστορίας σε μια προσπάθεια επιλεκτικής αποσιώπησης.