Διερεύνηση της κατανόησης εννοιών της κινηματικής/δυναμικής από άτομα με αναπηρία όρασης μέσω της έρευνας δράσης: αξιοποιώντας την ιστορία της φυσικής

Abstract

Science and specifically physics is an organized system based on which students acquire new knowledge about nature and the world. This knowledge comes from the application of specific procedures that make up the so-called scientific method and with continuous research they form a body of knowledge that allows them to describe and interpret various natural phenomena (Stavridou, 2011· Papazafiri & Argyropoulos, 2018). It was found through a multitude of researches that students with special needs and especially students with vision disability experience many misunderstandings regarding notions in kinematics and dynamics (Bishop, 2000; Hofstein & Lunetta, 2004; Karaoglou et al., 2010; Kotsis, 2005; Naoum & Stavridou, 2010; Pantazi & Tsaparlis, 2011; Papalexopoulos et al., 2011). The purpose of this research is to investigate the understanding of the concepts of kinematics and dynamics by students with vision disability and to study the process of understanding these concepts through the use of the history of physics. Qualitative and quantitative methods were chosen for the collection of research data. The literature review for the theoretical part of the work and the action research method for the empirical research were chosen as the main methodological tools. In total, 35 people with vision disability took part in the Action Research project of the present work (11 secondary students and 24 tertiary students respectively). The research showed that the confusion and the obstacles that students with vision disability experienced towards this specific domain in Phsysics (i.e. kinematics-dynamics) were confronted successfully through the history of physics and relevant experiments. Based on the results of the present study, it can be argued that history of physics as well as the action research methodology may constitute an effective teaching method to facilitate blind students’ understanding in physics consolidating at the same time their self-esteem. It was found that through the above procedure all students’ alternative ideas started to change into the right ones; however, this transformation takes time, the teacher needs to repeat many times relevant experiments providing space and time to students with vision disability in order to become active agents in physic classes. It is highly important to stress out the significance of acquired experiential knowledge not only for students with vision disability but for all students as well.

Οι Φυσικές Επιστήμες (ΦΕ) και συγκεκριμένα η φυσική αποτελεί ένα οργανωμένο σύστημα με βάση το οποίο οι μαθητές/τριες αποκτούν νέα γνώση για τη φύση και τον κόσμο. Η γνώση αυτή προέρχεται από την εφαρμογή συγκεκριμένων διαδικασιών που συγκροτούν τη λεγόμενη επιστημονική μέθοδο και με τη συνεχή έρευνα διαμορφώνουν ένα υπάρχων σώμα γνώσης για τον κόσμο μέσα από την ερευνητική προσπάθεια, η οποία ακολουθεί τις ερευνητικές διαδικασίες συνεχώς εμπλουτίζεται και υφίσταται τις απαραίτητες τροποποιήσεις ώστε να παρέχει πλαίσιο περιγραφής και ερμηνείας των φυσικών φαινομένων (Σταυρίδου, 2011;Papazafiri & Argyropoulos, 2018). Στην περίπτωση των μαθητών/τριών με ειδικές ανάγκες και ειδικότερα μαθητών/τριών με Αναπηρία Όρασης (ΑΟ) μέσα από μια πληθώρα ερευνών (Hofstein & Lunetta, 2004∙ Καράογλου και συν., 2010∙ Κώτσης, 2005∙ Ναούμ & Σταυρίδου, 2010∙ Πανταζή & Τσαπαρλής, 2011∙ Stavroussi et al., 2011∙ Papadopoulos, 2004∙ Σέρογλου & Κουμαράς, 2001∙ Τσιναρέλης, 2005 κ.α), έχει φανεί ότι υπάρχουν πολλές εννοιολογικές παρανοήσεις στις έννοιες της φυσικής και συγκεκριμένα στην κινηματική -δυναμική. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να διερευνηθεί η κατανόηση των εννοιών της κινηματικής και δυναμικής από μαθητές/τριες Λυκείου και Φοιτητές/τριες με ολική αναπηρία όρασης (ΑΟ) και να μελετηθεί η διαδικασία της κατανόησης των εννοιών αυτών μέσα από την αξιοποίηση της ιστορίας της φυσικής. Για τη συλλογή των ερευνητικών δεδομένων επιλέχθηκε η ποιοτική και η ποσοτική μέθοδος. Ως βασικά μεθοδολογικά εργαλεία επιλέχθηκε η Έρευνα Δράσης για την εμπειρική έρευνα. Στην Έρευνα Δράσης πήραν μέρος 35 άτομα (11 μαθητές/τριες και 24 φοιτητές/τριες με ΑΟ).Από την έρευνα προέκυψε ότι η αδυναμία των μαθητών/τριών και φοιτητών με ΑΟ να κατανοούν έννοιες της φυσικής, έρχεται να καλυφθεί από τη διδασκαλία της φυσικής μέσα από την ιστορία της και τα πειράματα. Κάτι τέτοιο μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές/τριες με ΑΟ και στο μαθησιακό κομμάτι, με την καλύτερη κατανόηση των εννοιών της φυσικής αλλά και στο κομμάτι της αυτοεκτίμησής τους. Η ιστορία της φυσικής βοηθά μαθητές/τριες και φοιτητές/τριες με ΑΟ να κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν φυσικά φαινόμενα που σχετίζονται με τη δυναμική/κινηματική αλλά και να τροποποιήσουν και να αντικαταστήσουν τις αρχικές εναλλακτικές ιδέες που μπορεί να έχουν με έννοιες επιστημονικά αποδεκτές, διαδικασία που χαρακτηρίζεται ως εννοιολογική αλλαγή. Για να υπάρξει όμως ο μετασχηματισμός αυτός χρειάζονται αρκετές επαναλήψεις των πειραμάτων και η βιωματική εμπλοκή των μαθητών/τριών και φοιτητών με ΑΟ.