Επούλωση δέρματος: φαρμακευτική πρακτική και προκλινικά - κλινικά δεδομένα δράσεως εκχυλισμάτων Ceratothoa oestroids και Pycnogenol

Abstract

The present thesis contributes to the study of the wound healing potential of the olive oil extract of the marine arthropod Ceratothoa oestroides as well as the titrated extract of the species Pinus pinaster var maritima, under the trade name Pycnogenol™. Moreover, it contributes to the recording of pharmaceutical practice and the perceptions of community pharmacists in our country regarding the issue of healing skin injuries. The study includes the preclinical evaluation of the healing capacity of Pycnogenol implementing a murine model of third degree burns in male SKH - 1 mice. A significant healing effect of a topically administered 5% Pycnogenol was observed while we report a negative effect of combined topical and systemic administration of the extract. The healing effect of a formulation containing 10% of Ceratothoa oestroides extract was also studied clinically in chronic non-healing lower extremity and pressure ulcers. Τheresearch clinical protocol also aimed at the microbiological evaluation of the ulcers. as well as the topical application of antimicrobial agents during healing. Topical antimicrobial agents were co-administered with Ceratothoa oestroides and their antimicrobial efficacy was evaluated. A significant healing ability accompanied with decrease of the microbial load was registered Complex Alginate – Maltodextrin gel patches containing 10% Ceratothoa oestroides extract or 5% Pycnogenol™ and a combination of them were produced and tested for their healing effect. on SKH-hr2 mice. and It was shown that the excipient does not affect negatively wound healing, Ceratothoa oestroides patch had a similar wound healing effect to the Ceratothoa oestroides ointment and Pycnogenol™ seems that in form of a patch at the concentration of 5%w/w it exhibits a negative effect on wound healing. Finally, in collaboration with the Panhellenic Pharmaceutical Association, an attempt was made to record the practice of community pharmacists in our country regarding the advice and services that they provide for skin healing. The study was conducted by completing online questionnaires where it appeared that there is an almost universal contribution of pharmacists in the field of skin healing. Pharmaceutical practice mainly concerns minor injuries and burns, however, the percentage of pharmacists who have been requested to assist in the treatment of pressure ulcers is significant. It also seems that pharmacists are willing for a formal education and certification in order to carry out their work as well as a formal way of information. However, most pharmacists accept their clinical role in wound healing as health workers and as part of the health care delivery system in cooperation to the other healthcare providers such as medicine doctors and nurses.

H παρούσα διατριβή συμβάλει στη μελέτη της επουλωτικής δράσης του μεθ’ ελαιολάδου εκχυλίσματος του θαλάσσιου αρθροπόδου Ceratothoa oestroides καθώς και του τιτλοδοτημένου εκχυλίσματος του πεύκου Pinus pinaster var maritima, υπό την εμπορική ονομασία Pycnogenol™. Τέλος συμβάλλει στην καταγραφή της φαρμακευτικής πρακτικής και των αντιλήψεων των φαρμακοποιών της κοινότητας στη χώρα μας αναφορικά με το ζήτημα της επούλωσης των τραυματισμών του δέρματος. Η μελέτη περιλαμβάνει την προκλινική αξιολόγηση της επουλωτικής δράσεως του Pycnogenol σε ζωικό μοντέλο εγκαυμάτων τρίτου βαθμού σε αρσενικούς άτριχους μύες, όπου παρατηρήθηκε σημαντική επουλωτική δράση τοπικού σκευάσματος περιεκτικότητας 5% και ανασταλτική της επουλώσεως δράση ενός συνδυασμού τοπικής και συστηματικής χορήγησης. Στη συνέχεια μελετήθηκε η επουλωτική δράση σκευάσματος περιέχοντος 10% του εκχυλίσματος Ceratothoa oestroides, κλινικά σε δυσίατα χρόνια έλκη των κάτω άκρων και έλκη από πίεση. Σημειώνεται είχε προηγηθεί η προκλινική αξιολόγηση και είχαν ολοκληρωθεί και σχετικές κλινικές μελέτες. Επιπλέον στόχος του πρωτοκόλλου ήταν η μικροβιολογική αξιολόγηση των ελκών και η αντιμικροβιακή θεραπεία αυτών με τοπικά σκευάσματα. Τελικά καταγράφηκε η σημαντική επουλωτική ικανότητα του σκευάσματος Ceratothoa oestroides, επιβεβαιώθηκαν τα βιβλιογραφικά δεδομένα αναφορικά με τη μικροβιακή ποικιλότητα των χρόνιων ελκών του δέρματος ενώ τοπικές θεραπείες με αντιμικροβιακούς παράγοντες όπως το οξικό οξύ, το μετά νατρίου άλας της ηωσίνης και γενταμυκίνη έδειξαν να συμβάλλουν σημαντικά στην μείωση και εξάλειψη του μικροβιακού φορτίου. Ακολούθως παρήχθησαν σύμπλοκα επιθέματα γέλης Αλγινικού νατρίου –Μαλτοδεξτρίνης περιέχοντα 10% εκχύλισμα Ceratothoa oestroides και 5% Pycnogenol™ από κοινού και κατά μόνας και ελέγχθηκαν για την επουλωτική τους δράση προκλινικά. Τα πειράματα έγιναν σε μύες SKH – 2 και φάνηκε πως αφενός ότι ο εν λόγω φορέας δεν επηρεάζει αρνητικά την επούλωση αλλά και ότι το προς έλεγχο επίθεμα που περιείχε Ceratothoa oestroides είχε παρόμοια δράση με την αλοιφή Ceratothoa oestroides. Όσον αφορά το Pycnogenol™ φαίνεται πως υπό τη μορφή επιθέματος σε συγκέντρωση 5% έχει αρνητική επίδραση στην επούλωση του δέρματος. Σε συνεργασία με τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο επιχειρήθηκε η καταγραφή της πρακτικής των φαρμακοποιών της κοινότητας στη χώρα μας αναφορικά με τις συμβουλές και τις υπηρεσίες που παρέχουν στην επούλωση του δέρματος. Η μελέτη διενεργήθηκεμε τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων διαδικτυακά όπου φάνηκε πως υπάρχει σχεδόν καθολική συμβολή των φαρμακοποιών στον τομέα της επουλώσεως. Η φαρμακευτική πρακτική αφορά κυρίως ήσσονος σημασίας τραυματισμούς και εγκαύματα ωστόσο σημαντικό είναι το ποσοστό των φαρμακοποιών που έχουν κληθεί να συνδράμουν στην αντιμετώπιση ελκών από πίεση. Επίσης φαίνεται πως οι φαρμακοποιοί επιζητούν μια τυπική εκπαίδευση και πιστοποίηση προκειμένου να φέρουν εις πέρας το έργο τους καθώς και κάποιο επίσημο φορέα ενημέρωσης. Ωστόσο οι περισσότεροι φαίνεται να αποδέχονται τον κλινικό αυτό ρόλο ως υγειονομικοί αλλά και ως μέρος του συστήματος παροχής φροντίδας υγείας από κοινού με τους υπόλοιπους επαγγελματίες υγείας.